33 минуты назад Мақал - мәтелдерМақал - мәтелдер - әр халықтың өз даму тарихында басынан кешкен алуан түрлі оқиғалары, өзі аңғарған табиғат құбылыстары, қоғам мүшелерінің өзара қарым-қатысы, мінез-құлқы, психологиясы жөніндегі жасаған қорытынды, тұжырымдарының түйіні, өмір тәжірибесінен жинақталған философиялық ойлардың ұтқыр да ұтымды, жатық та көркем көрінісі, фразеологиялық оралымдардың еңделіп, сырланып, әбден қалыпқа түскен тұрақты түрлері. Ол бір ғана емес ертеден бері қалыптасқан ой дәлдігімен, мазмұнының тереңдігімен ерекшеленетін ауыз әдебиетінің бір түрі.Ол айналадағы сыры мол дүние туралы білімнің сұрыпталған жиынтығы, халықтың өзінше шағын ауызша энциклопедиясы ғана емес, ұстаздық, тәлімгерлік роль де атқарады, адам бойындағы барлық жақсылықты асқақтатып, жамандықты жерлеп,бала тәрбиесінде ерекше орын алатын халық даналығы.Мұндағы ақыл-кеңестер қысқа да нұсқа, әрі тұжырымды болды.. Халық даналығы ата-анаға ұрпақ тәрбиесі жөнінде өзінен бұрынғылардың моральдық-психологиялық, медециналық-гигиеналық, өнер-сайыскерлік ой-пікірлерін де шоғырландырып, бүкіл халықтың тәлімдік тәжірибесін мирасқа қалдырып отырды. Көшпеліліердің сонау ерте дәуірінен-ақ бұларды көп біліп әрі оны ақылмен байыптай алатын адамды ерекше қастерлеуі тегін емес. Ондай адам ата-баба даналығының көзіндей саналатын. Мақал-мәтелдер белгілі бір шешіммен істің дұрыстығын анықтайтын логикалық қызметтің эталоны тәрізді адамның ой-әрекеттерінде маңызды роль атқарып отырады.
Адам гүлзарға гүл отырғызды. .Гүл жақсы жақсы ауа райының, таза судың арқасында гүлдеді. Адам өте қуанышты болды. Бірақ, бір күні арамшөп пайда болды: - Ей, сен қатты тәкаппарлық танытпа, өзіңнің өмірге келгеніңе өкінетін боласың,- деді арамшөп шаңқылдаған даусымен. Бұл сөздер гүлді қатты қапаландырды және ол жабырқай бастады. - Жабырқама!- үлкен гүл оны сабырға шақырды. Адамдар бұны арамшөп деп атайды. Бұл тек өзін ғана ойлайтын жауыз шөп. Үлкен гүл осындай сөздермен оның көңілін көтеріп тастады. Тез арада адам келді және сол арам шөпті жұлып тастады.
Бірақ, бір күні арамшөп пайда болды:
- Ей, сен қатты тәкаппарлық танытпа, өзіңнің өмірге келгеніңе өкінетін боласың,- деді арамшөп шаңқылдаған даусымен. Бұл сөздер гүлді қатты қапаландырды және ол жабырқай бастады.
- Жабырқама!- үлкен гүл оны сабырға шақырды. Адамдар бұны арамшөп деп атайды. Бұл тек өзін ғана ойлайтын жауыз шөп. Үлкен гүл осындай сөздермен оның көңілін көтеріп тастады. Тез арада адам келді және сол арам шөпті жұлып тастады.