Бердібек Соқпақбаев «Менің атым Қожа» повесінен үзінді. Түбінде а Өздеріңді Қожаның сынып жетекшісі ретінде Қожаға мінездеме беріңдер. Мінездемеңіз кемінде 40 сөз болуы керек. Соңғы сөйлем "Түбінде Қожа жақсы адам болуына сенімдімін" деген сөйлеммен аяқталуы тиіс.
Ас тұрған жерде ауру тұрмайды.
Мешкей деген жақсы атақ емес.
Жат асыңа қарайды,
Дос басыңа қарайды.
Ет дегенде бет бар ма?
Өле жегенше, бөле же.
Асы бар аяқтан аттама.
Тату үйдің тамағы тәтті.
Сыйлап берсе, суын іш.
Ас – адамның арқауы.
Ас адамның — арқауы.
Нан— тамақтыңатасы
Ынтымақ — көптің батасы.
Ас иесімен тәтті,
Табағымен жақсы.
Быламық бетінен сыйды,
Көже түбінен сыйды.
Қайғысыз, қара суға семіреді.
Сіңбесастыңбөгеуі жаман.
Қарын тойса,
Қарта әлем сасиды.
Ет — етке, сорпа — бетке.
Аш тамағым, тыныш құлағым.
Асқа талау түссе,
Антұрғанныңмұратын береді.
Қазаныңа не салсаң,
Шөмішіңе сол ілінеді.
Тас қадақ болғанмен
Тамақ болмайды.
Сұрап бергенше,
Соғып бер.
Алты күн аш болсаң да,
Атаңның әдетін тастама.
Жетерін білсең, жей тұр.
Ет жемей жатып тұздық,
Асатпай жатып, құлдық.
Қасық тары ботқа болмас,
Ботқа болса да, жұртқа болмас.
Ас ішсең, атауыңдай іш,
Ауырсаң мұрттай ұш.
Жазғы етте жасық жоқ,
Қымыз аста, қасық жоқ.
Бауыр шырын, бас тәтті,
Ағайынмен ішкен ас тәтті.
Ертеңгі асты тастама,
Кешкі асқа қарама.
Айран сұрай келіпсің
Шелегіңді жасырма.
Бақыр қазан қайнаса,
Баршамызға несібе.
Тақырыбы жағынан, қандай мақсатта қолданылуына орай бірнеше топқа жіктеледі:
тұрмыс-салт өлеңдері (төрт түлік туралы өлеңдер, наурыз өлеңдер),
дінге байланысты салт өлеңдері (жарапазан, арбау, жалбарыну, бақсы сарыны, бәдік),
үйлену салт өлеңдері (тойбастар, жар-жар, сыңсу, беташар),
мұң-шер өлеңдері (қоштасу, естірту, көңіл айту, жоқтау),
өтірік өлеңдер, т.б.
Тұрмыс-салт жырларында көне эпостық шығармаларға негіз болған мұң-шер өлеңдері мен саят жырларынан бастап, халықтың күнделікті тұрмыс-тіршілігіне байланысты, қуаныш пен сүйініш-күйінішті көрсететін лирикалық ән-өлеңдер де, тарихи шағын жырлар да кездеседі. Соның ішінде наурыз жырлары, төрт түлік мал туралы өлеңдер ең көне түр болып саналады. Мұндай жырларда ежелгі адамдардың еңбекөлікәсібі, түрлі тотемдік түсініктері, табиғаттың жұмбақ сырына үңіліп, оған табынудан туындаған ұғым-түсініктері сипатталады. Мысалы, “Қамбар ата”, “Шопан ата”, “Зеңгі баба”, “Ойсыл қара”, “Шекшек ата”, т.б.
Түркі халықтарының тұрмыс-салт жыры тақырып, мазмұн, түр, жанр жағынан ұқсас келеді. Мысалы, нәрестенің дүниеге келуі, үйлену, дүниеден қайту, жаңа жыл салтанаты, еңбек мерекесі, т.б. дәстүрлі салттар түркі халықтарында өлең-жырсыз өтпейді.
Қазақтың тұрмыс-салт жырлары жеке немесе топтасқан түрде белгілі бір әуенмен орындалады. Қазақ зерттеушілері тұрмыс-салт жырлары терминін түрліше қолданған: салт өлеңдері (Ә.Диваев, Б.Кенжебаев), сарындама (А.Байтұрсынов), сыншылдық салт өлеңдері (М.Әуезов), салт өлең-жырлары (С.Сейфуллин), тұрмыс-салтқа байланысты туған шығармалар (М.Ғабдуллин), әдет-ғұрыппен байланысты өлеңдер (Б.Уахатов), т.б. Уахатовтың “Қазақтың халық өлеңдері” (1974) еңбегінде тұрмыс-салт жырларының көне түркілік дәуірден бергі үлгілері мен жиналу, зерттелу жайы жан-жақты қамтылып, өлеңдер жанрлық тұрғыдан 4 түрге жіктелген. Алайда халықтың тұрмысы мен салты үнемі өсу, жаңару үстінде болғандықтан жырларды жіктеу де өзгеріске ұшырап отырады. Ғылымдағы соны көзқарастар нәтижесінде тұрмыс-салт жырлары да жаңаша тұрғыдан саралана бастады