D. U2 леssoyuodd28ec-6266-4ce5-8c77-5a2ab7d2b3bd ТАПСЫРМАНЫҢ МӘТІНІ
6.Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орында.
Өмір жаңғырығы
Ғани әкесімен бірге үлкен тау жартастарының арасымен серуендеп келе жатқан еді. Кенет Ғани сүрініп кетіп: «А-а-а-а!» - деп айқайлап
жіберді. Сол кезде жоғарыдан «А-а-а-а!» - деген дауыс естілді. Ғани өзінің даусының қайталанғанына таңырқап: «Сен кімсің?»- деп
дауыстағанда, Ғаниға: «Сен кімсің?» - деген жауап келді. Ғани түкке түсінбей жынданып: «Сен қорқақсың!»- деп айқайлайды. Таудан
шыққан дауыс та: «Сен қорқақсың!»- деп жауап берді.
Қатты ашуланған Ғани әкесіне қарап: «Әке, бұл кім өзі?» – деп сұрады. Әкесі: «Ұлым, менің сөзіме құлақ сал», – деді де тауға қарап тұрып:
«Мен сені жақсы көремін!» - деп айқайлайды. Таудан: «Мен сені жақсы көремін!»- деген жауап келді. Әкесі тағы да айқайлап: «Сен
әдемісің!» - деді. Жауап: «Сен әдемісің!»- деді. Ғани не болғанын білмей, таңданып тұрып қалды. Әкесі жаңғырықтың сырын былай
түсіндіріп берді: «Бұл жаңғырық. Жаңғырық а көп нәрсе үйретеді. Сен өміріңде не істесең, оның сыбағасын аласың. Өмір
айна сияқты. Сен қандай болсаң, солай көрсетеді. Егер мейірімділікті қаласаң, мейірімді болуға тиіссің. Адамдардың сабырлы болуын
қаласаң, сен де сабырлы бол. Адамдардың қайырымды болуын қаласаң, сен де қайырымды бол! »
1. «Егер , онда, өйткені...» тәсілімен мәтін мазмұнына байланысты 2 сөйлем құрыңыз.
1) егер сен жақсылқты қаласаң, онда сен басқаларға жақсы бол, өйткені олар сағанда жақсы болады
2)?
​

Жоқ, өлмеймін!

Көк дауылмен жағаласып кемеміз,
Көк мұхитта қақпақыл боп келеміз.
О, Жасаған!
Өстіп жүріп бір күні
Өлеміз-ау,
Өлеміз-ау,
Өлеміз!
Кейбіреулер соны неге ұқпайды,
Қадалады жүрегіме мұң-қайғы.
Мен де өлемін,
Менің бірақ есімім
Жазушылар тізімінен шықпайды!
Пендемін ғой, тау болсам да шөгер ем,
Гүлдей солам,
Бірақ қайта көгерем:
Тірілердің көзіне оттай басылар,
Талай-талай немерем мен шөберем.
Өліп-өшкен ғашық жігіт
Күніне
Мендік көзбен қарар сүйген гүліне.
Мен болмаспын,
Бірақ сөзім оралар
Сайрап тұрған шешендердің тіліне.
Жүрек неге,
Өкпе неге алқынды?
Қимайды ма өте шыққан бал күнді?
Әдемі әзіл бір кездері мен айтқан,
Әлі талай ду күлдірер халқымды.
Амал қанша!
Татар дәмім таусылды.
Қабірстан құшағымен қаусырды…
Жоқ! Өлмеймін!
Елім талай естиді
Лентаға жазып алған даусымды!
Кейбір жырым дән ұшырып қырманда,
Кейбір жырым бақташы боп жүр маңда.
Жоқ! Өлмеймін!
Правом жоқ өлуге,
Сөз сыйлайтын халқым аман тұрғанда! 

Второй:

Бабамыздың шоқ басқан табанымен
Бірдей екен жақсысы жаманымен:
Бір жаманы – тынымсыз көше берген,
Бір жақсысы – қимаған даланы кең.

Бір жаманы – жел сөзге ерген екен,
Бір жақсысы – тілге ерік берген екен.
Бір жаманы – кетпенге орашолақ,
Бір жақсысы – найзагер, мерген екен.

Бір жаманы – кешігіп әліппе ашқан,
Бір жақсысы – күйлері көбік шашқан.
Бір жаманы – қыздарын малға сатып,
Бір жақсысы – сүйгенін алып қашқан.

Бір жаманы – шаруасын маңдытпаған,
Бір жақсысы –қулықпен жанды ұтпаған.
Бір жаманы –үйленіп жеңгесіне,
Бір жақсысы –жесірін қаңғытпаған.

Тату-тәтті көршілер шыр бұзбаған,
Бірге тоңып суықта, бір мұздаған.
Бір жаманы –сонда да үй салмаған,
Бір жақсысы –абақты тұрғызбаған. 

Мы переночевали в лачуге у Алибая. Утром охотник попросил нас перетащить бревна на берег. Мы по пояс были в снегу и до обеда таскали бревна. Охотник сделал на этом самом месте склад из шкуры. Мы сидели в лачуге и пили суп из рябчика (бородатая куропатка).

- Зачем вы сделали свой склад на краю?- спросил я.

- Весной низменность будет в воде. Весна придет рано, снег быстро растает, - сказал охотник.

- Откуда вы знаете это за несколько месяцев вперед?

- Это не я, а медведи. Этой зимой я наткнулся на три медвежьи ямы. И все были раскопаны на высоких местах. Это - защита от новоднения. Животные делают свои дома в подходящих местах и никогда не ошибаются, - сказал охотник.