Дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, кетерген 1-тапсырма Мәтінді мұқият оқы, мәтінде көтерілген басты мәселені анықтаңыз. Астрономия
мен әлем кеңістігін зерттеген кімдерді білесіз, солардың Галилеймен үндестігін болжамыз.
1609 жылы Галилео Галилей (1564-1642) тұңғыш рет телескопты аспанға бағыттап, Коперниктің
ілімін көрнекті түрде дәлелдейтін жаңалық ашты. Ол ай бетінен тауларды көрді. Юпитердің терт
серігін ашты. Юпитер серіктерінің айнала қозғалуы аспан денелерінің қозғалыс кіндігі Жер болуы
мүмкін деген қате түсінікті жоққа шығарды. Шолпанның да Ай сияқты өз фазаларын өзгертетінін
байкады. Шолпан көрінісі өзгерістерінің ерекшеліктерін зерттей келе, Галилей и ол Жерді ғана емес,
Күнді де айнала қозғалады» деген дұрыс тұжырым жасады. «Аспан тазалығын көрсететін Күн
бетінен Галилей дактарды көрді, оларды бакылай жүріп, Күннің өз осінен айналатынын, « Кас
жолы»- жай көзбен ажыратуға келмейтін сан түрлі көмескі жұлдыздар екенін анықтады.
Галилео Галилей-астраносмияға тендесіз үлес қосқан итальян философы, астраномы және
математигі. Өз өмірі барысында Галилео бірнеше құрал жасап, солармен көптеген жаңалық ашты.
Оның астраномияға қосқан үлесі: Айды картаға түсіру, Күн дақтарын ашуы, Юпитердің терт үлкен
серігін ашуы, Сатурн сақиналары мен Шолпан кезеңдерін бақылауы.
Елімізде ауыз толтырып айтып, мақтанатындай спортшылар аз емес. Солардың ішінде ең алдымен Александр Винокуровты атап айтып келеді. Ол - Қазақстанның және Астана Pro Team велокомандасының ең белгілі велошабандозы, «Vino» (Вино) деген атпен белгілі. 2012 жылғы Лондондағы XXX жазғы Олимпиада ойындарының чемпионы, Сидней Олимпиадасының вице чемпионы, әлем біріншілігінің қола жүлдегері, «Вуэльта» көпкүндігінің (2006 жыл) жеңімпазы. Оның есімі Қазақстанның спорт тарихына алтын әріппен жазылды десем, артық болмайды деп ойлаймын, себебі ол Қазақстаннан шыққан Олимпиада ойындарында алтын иеленген тұңғыш велошабандоз.
Еліміз Серік Сапиевті де мақтан тұтады. Ол ең танымал боксшылардың бірі, олимпиада чемпионы, халықаралық спорт шебері, Қазақстанның бокс бойынша еңбек сіңірген спорт шебері. Оның есімі Қарағанды қаласында бокс орталығына берілген болатын.
Бұл ретте Илья Ильинді атамай кету мүмкін емес. Қазақстанның есімін бірнеше дүркін әлемге танытқан әйгілі спортшы. Ол - Қазақстандық зілтемірші (ауыр атлет). Қазақстандық тұңғыш олимпиада ойындарының екі дүркін чемпионы (2008, 2012), әлемнің төрт дүркін чемпионы (2005, 2006, 2011, 2014) және Қазақстан чемпионы. Қазақстанның еңбек сіңірген спорт шебері.
Әрине, спортшылар тізімі осымен шектелмейді, бірақ өзім осы тұлғаларды ерекше мақтан тұтамын.
-Сәлем!
-Сәлем!
-Жақында наурыз мерекесі болады.Сен ол мереке жайлы білесің бе?
-Жоқ. Маған Наурыз жайлы айтып берші.
-Наурыз қазақ халқының ұлттық мейрамы. Оны Ұлыстың Ұлы күні деп те атайды. Туыс-ағайын бір-бірін қонаққа шақырады, ақсақалдар батасын беріп наурыз-көжеден бәрі ауыз тиеді. Сен наурыз-къженің дәмін татып көрдің бе?
-Жоқ. Ол қалай дайындалады?
-Наурызда әрбір қазақ үйінде наурыз-көже дайындалады.
Оған жеті түрлі бидай түрін, сүрленген ет,су,тұз қосады.Ммм, шіркін тіл үйіретін дәмі естен кетпейді!
-Дәмі керемет шығар, менің Наурыз мейрамын енді күні-түні күтетін болдым.
-Сен әлі бәрін естімедің ғой! Бұл күні тойдың көкесін көрерсің! Палуандар күресі, көкпар,асық ату деген қазақтың ұлттық ойындары өткізіледі. Қазақ халқы ерте заманнан келген Наурызда ағаш отырғызу дәстүрін де ұмытқан жоқ.
-Мәссаған! Қандай тамаша! Мен осы жылы Наурызды өткізіп алмаспын!
-Ендеше мен сені біздің үйге Наурызды қарсы алуға шақырамын!
-Қонақжайлығыңа рахмет!
-Келесі кездескенше,сау бол!
- Сау бол!