Даулеті шалқыған, елге беделі артқан бір ұлықтың төскейді қап- таған қалың жылқысының ішінде мәпелеген қоңыр аты болыпты.
Үлық: «Қоңыраттың жүрісін күйге түсірген домбырашы болса, атан
жетектетіп, ат мінгізіп, киіт кигізем», деп бүкіл елге жария етеді.
Көршілес рудың ұлығы қоңыр жүйрікті ұрлап алмақ болып, бір қу
жігіттің қасына домбырашы қосып аттандырады.
Домбырашы төгілте күй шертеді.
Манадан тәтті күйден таусылмастай нәр алған ауыл адамдары
оралса, кермедегі қоңыр жүйрік жоқ. «Қайтіп айырылдыңдар?» деген
сұрауға адамдар болған оқиғаны айтып, жауап береді.
- Домбырашы қандай күй шертті? - деп сұрайды ұлық.
- Домбырашы мынадай күй шертті, - деп күйді ұғып қалған біреуі
шерте жөнеледі. Алып қашқан ат жүрісін, аттың сұлу шабысын елес-
теткен күй тыңдаушыларды баурап алады.
Үлық күйініn аз отырады да, сенімді деген екі жігітін шақырып
алы II:
- Атқа қоныңдар да, сол төреге барыңдар. Ат басындай жамбы
төреге сәлемдемем. Қоңыр жүйрікті сұрамандар, берсе алмаңдар,- депті.
Төре екі жігітті құрметті қонақ қылып, сәлемдемесін қуана алады.
Екі жігіт аттанарда төре бұйымтайларын сұраса, «Ұлығымыз сәлем
деді» дегеннен басқа ештеңе айтпайды.
Ұлықтарына сәлем де! Айыбымды кешкен екен, мен де аяғына
жығылдым. Егіздей көрінетін екі қоңырдың екеуі екеуімізде тұрмай,
біріне бірі сән беріп сонда тұрсын! - деп қос қоңырды жетектетеді.
Бір-бірінен аумайтын қос қоңырдың пішініне, сымбатына, жүйрік-
тігіне құмартқан күйшілер «Телқоңыр» күйін шығарады.
(М. Хұсайынұлы. «Алтай-Қобда домбыра күйлері»
кітабынан)
зыл
лым
ЖА 3 ы л ы м
6-тапсырма. Диалогті монологке айналдырып жаз. Мәтіндегі көркем
тілді сақта.
ӘлФараби дүниенің білім және ой тарихынан құрметпен орын алған ұлы түрік ғалымы, ойшылы. Физика, химия, медицина, математика ғылымдарында және философияда жеткен нәтижелерімен Еуропа мәдениетінде үлес қосқан, кітаптары XVIII ғасырдың соңына дейін Еуропа университеттерінде оқылған түрік дарыны. Шын аты –Махмұт. Фараби Түркістанда, Фараб (Отырар) қаласында 870 жылы дүниеге келді. Әкесі қорған басшысы Махмұт Тұрпан. Батыстың білім әлемінде оны әлФарабиус атымен таниды. Фараби оқып –жазуды туған қаласында үйреніп, заманының ең атақты ғұламаларынан сабақ алды. Тәлімін кеңейту үшін әуелі Иранға, кейін Бағдатқа кетті. Фараби Бағдадта болған кезінде кілең атақты кісілерден дәріс алған және өзі де сабақ оқытқан. Әсіресе логика және грамматика пәндері мен араб тілін меңгеруді осы қалада жалғастырды.
сұрақ: Айзере біздің еліміз жер көлемі бойынша нешінші орында тұр?
Жауап: Айзере біздің жеріміз жер көлемі бойынша 9 орында тұр
Сұрақ: Айзере еліміздің жер байлығың білесің бе?
Жауап:Әрине білем олар пайдалы қазбалар оңтүстік өңірдегі мақта,және күріш.
Сұрақ: Айгерім біздің еліміз неге бай?
Жауап: Айзере елімізде кең байтақ жеріміз бар.
Сұрақ: Айзере еліміздің байлығы неде?
Жауап: Айгерім біздің еліміз түрлі метталдарға пайдалы қазбаларға кең байтақ жерге мұнай мен газға т. Б.
Жақсы сау бол Айгерім сау бол айзере