Бабаларымыз төрт түлікке ерекше көңіл бөлген. Әрі ас-ауқаты, әрі киімі, әрі көлігі, қымызы – ем, әрі жегжат-жұратымен жасайтын алыс-берісінің көзі, байлығы болғандықтан, қазақ үшін осы төрт түлік мал аса қымбатты дүние болғаны белгілі. Қайда болмасын, бірін-бірі танысын-танымасын, кездесе қалған қазақ «мал-жан аман ба?» деп амандық-саулық сұрасқан. Қазақтар малды тек пайдаланып қана қоймаған, олардың бабын тауып бағып-күтудің де жай-жапсарын, қасиетін, ерекшелігін жақсы білген, сынаған. Төрт түлік малдың ішіндегі ең қасиеттісі түйе болып есептелген. Ол қырық күн шөлге шыдамды, жүк артса – көлік, жесе – ет, ал жүні киімге жараған. Қазақтар түйенің жүнінен түйе жүн шекпендер киген, ол жеңіл әрі жұмсақ сырт киім болған. Түйенің күштілігі, жүйріктігі, шыдамдылығы сияқты түрлі қасиеттері бар, соған орай оны түрліше атайды (желмая, нар, аруана, жампоз, үлек, нарқоспақ т.б.). Асанқайғының шапқанда құстай ұшатын желмаясы естеріңізде болар. Ал түйе өзінің өсу жолында бота, тайлақ, буыршын, буырлыш, науша, бұзбаша, інген, атан, бура деп аталады.
Қалай салыстыруға мен білмим рухани немесе физикалық жағынан , биологияны таңдадым
Жүйелік ұқсастығы: қасқыр мен адам эукариоттарға, жануарлар әлеміне, хордат типіне, бас сүйегінің кіші типіне, төрттік суперклассқа, сүтқоректілер класына жатады. Ұрық жатырда тасымалданады, тіршілікке тән. Сараланған тістер бар. Олар әлеуметтік дамыған жануарлар. Ұқсас қаңқа құрылымы және бұлшықет жағдайы. Лактифоздан шыққан сүтпен күшіктерді тамақтандыру. Жүйке, экскреторлық, тыныс алу, қанайналым, лимфа, ас қорыту, эндоэксокриндік жүйелер ұқсас құрылымға ие. Дененің екі жақты симметриясы бар. Қасқыр мен адам - жылы қанды жануарлар.
Айырмашылықтар: Жүйелік айырмашылықтар: қасқыр жыртқыштар отрядына, адам Примат отрядына енеді. Қасқырда кейбір премолярлар (тістер) жыртқышқа айналады, азу тістер жақсы дамыған. Адамдарда азу тістер мен азу тістер (шайнау тістері) жақсы дамыған, азу тістер орташа дамыған, жыртқыш тістер болмайды. Әлеуметтік иерархиядағы айырмашылық: қасқыр 3-тен 40 адамға дейін топтасып өмір сүреді; адам максималды дамуға жетті, өркениетте өмір сүреді, пакет сияқты - отбасы. Экзокриндік жүйенің айырмашылықтары: адамдарда тер бездері бүкіл денеде, қасқырларда тек лаптардың жастықшаларында болады; қасқырда иіс бездері бар, адамда жоқ. Қасқыр - жыртқыш, ол ауланған жануарлардың етімен қоректенеді. Жыртқыштық енді адамдарға тән емес, барлық жерде тіршілік етеді. Қасқырда шаш сызығы жүн түзеді, ол іш пен аяқ табақшаларынан басқа бүкіл денені біркелкі жабады. Қатты, түктер бір-біріне тығыз жабысады. Адамдарда шаштың сызығы азаяды. Адамның жүйке процестері қасқырға қарағанда бірнеше есе күрделі - бірінші сигнал жүйесі (анализаторлардың көмегімен әлемді қабылдау) және екінші сигнал жүйесі (сөздерді, шартты белгілерді және бейнелерді қолдану арқылы қоршаған ортаны қабылдау) бар. Қасқырға тек бірінші сигнал беру жүйесі тән. Адамға мәнерлі сөйлеу, абстрактілі ойлау және сана тән, бұл бізге бір-бірімізбен ең жоғары деңгейде байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Қасқырлар бір-бірімен улау, ырылдау, үру және басқа да қарабайыр тәсілдермен байланысады. Адамға тік жүру және онтогенездің онымен байланысты белгілері тән (доғалы табан, жамбас сүйегі және S-тәрізді омыртқа), қасқыр төрт аяқпен жүреді. Адам еңбек етуге бейімделген, ол құрал-саймандар жасай алады, қасқыр жұмыс істеуге бейімделмеген және қарабайыр тәсілдермен тіршілік етеді. Қасқырдың жұлын омыртқасы болады, ал адамда болмайды.
Рухани болса: қасқырлар батылдық, ашуланшақтық, қатыгездік қасиеттеріне ие, тек өзінің мақсаты, мақтанышы, бар күшімен қорғану үшін шынайы көшбасшыны, өзінің табиғатына адал, еркіндікті, әділдікті таңдайды, кешірмейді, түнді жақсы көреді, жалғыздықты ойлайды. Кейбір адамдарда осы қасиеттер бар
Бабаларымыз төрт түлікке ерекше көңіл бөлген. Әрі ас-ауқаты, әрі киімі, әрі көлігі, қымызы – ем, әрі жегжат-жұратымен жасайтын алыс-берісінің көзі, байлығы болғандықтан, қазақ үшін осы төрт түлік мал аса қымбатты дүние болғаны белгілі. Қайда болмасын, бірін-бірі танысын-танымасын, кездесе қалған қазақ «мал-жан аман ба?» деп амандық-саулық сұрасқан. Қазақтар малды тек пайдаланып қана қоймаған, олардың бабын тауып бағып-күтудің де жай-жапсарын, қасиетін, ерекшелігін жақсы білген, сынаған. Төрт түлік малдың ішіндегі ең қасиеттісі түйе болып есептелген. Ол қырық күн шөлге шыдамды, жүк артса – көлік, жесе – ет, ал жүні киімге жараған. Қазақтар түйенің жүнінен түйе жүн шекпендер киген, ол жеңіл әрі жұмсақ сырт киім болған. Түйенің күштілігі, жүйріктігі, шыдамдылығы сияқты түрлі қасиеттері бар, соған орай оны түрліше атайды (желмая, нар, аруана, жампоз, үлек, нарқоспақ т.б.). Асанқайғының шапқанда құстай ұшатын желмаясы естеріңізде болар. Ал түйе өзінің өсу жолында бота, тайлақ, буыршын, буырлыш, науша, бұзбаша, інген, атан, бура деп аталады.
Қалай салыстыруға мен білмим рухани немесе физикалық жағынан , биологияны таңдадым
Жүйелік ұқсастығы: қасқыр мен адам эукариоттарға, жануарлар әлеміне, хордат типіне, бас сүйегінің кіші типіне, төрттік суперклассқа, сүтқоректілер класына жатады. Ұрық жатырда тасымалданады, тіршілікке тән. Сараланған тістер бар. Олар әлеуметтік дамыған жануарлар. Ұқсас қаңқа құрылымы және бұлшықет жағдайы. Лактифоздан шыққан сүтпен күшіктерді тамақтандыру. Жүйке, экскреторлық, тыныс алу, қанайналым, лимфа, ас қорыту, эндоэксокриндік жүйелер ұқсас құрылымға ие. Дененің екі жақты симметриясы бар. Қасқыр мен адам - жылы қанды жануарлар.
Айырмашылықтар: Жүйелік айырмашылықтар: қасқыр жыртқыштар отрядына, адам Примат отрядына енеді. Қасқырда кейбір премолярлар (тістер) жыртқышқа айналады, азу тістер жақсы дамыған. Адамдарда азу тістер мен азу тістер (шайнау тістері) жақсы дамыған, азу тістер орташа дамыған, жыртқыш тістер болмайды. Әлеуметтік иерархиядағы айырмашылық: қасқыр 3-тен 40 адамға дейін топтасып өмір сүреді; адам максималды дамуға жетті, өркениетте өмір сүреді, пакет сияқты - отбасы. Экзокриндік жүйенің айырмашылықтары: адамдарда тер бездері бүкіл денеде, қасқырларда тек лаптардың жастықшаларында болады; қасқырда иіс бездері бар, адамда жоқ. Қасқыр - жыртқыш, ол ауланған жануарлардың етімен қоректенеді. Жыртқыштық енді адамдарға тән емес, барлық жерде тіршілік етеді. Қасқырда шаш сызығы жүн түзеді, ол іш пен аяқ табақшаларынан басқа бүкіл денені біркелкі жабады. Қатты, түктер бір-біріне тығыз жабысады. Адамдарда шаштың сызығы азаяды. Адамның жүйке процестері қасқырға қарағанда бірнеше есе күрделі - бірінші сигнал жүйесі (анализаторлардың көмегімен әлемді қабылдау) және екінші сигнал жүйесі (сөздерді, шартты белгілерді және бейнелерді қолдану арқылы қоршаған ортаны қабылдау) бар. Қасқырға тек бірінші сигнал беру жүйесі тән. Адамға мәнерлі сөйлеу, абстрактілі ойлау және сана тән, бұл бізге бір-бірімізбен ең жоғары деңгейде байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Қасқырлар бір-бірімен улау, ырылдау, үру және басқа да қарабайыр тәсілдермен байланысады. Адамға тік жүру және онтогенездің онымен байланысты белгілері тән (доғалы табан, жамбас сүйегі және S-тәрізді омыртқа), қасқыр төрт аяқпен жүреді. Адам еңбек етуге бейімделген, ол құрал-саймандар жасай алады, қасқыр жұмыс істеуге бейімделмеген және қарабайыр тәсілдермен тіршілік етеді. Қасқырдың жұлын омыртқасы болады, ал адамда болмайды.
Рухани болса: қасқырлар батылдық, ашуланшақтық, қатыгездік қасиеттеріне ие, тек өзінің мақсаты, мақтанышы, бар күшімен қорғану үшін шынайы көшбасшыны, өзінің табиғатына адал, еркіндікті, әділдікті таңдайды, кешірмейді, түнді жақсы көреді, жалғыздықты ойлайды. Кейбір адамдарда осы қасиеттер бар