«Еңлік-Кебек» поэмасы сюжеті бойынша жоспар жазыңыз. (7-10 қатар) 1. 2. Дескриптор: 1.Жоспар жазады. 2.Мазмұнды толық қамтиды. 3.Сөйлемде ой толық беріледі
1. Коньки тебу спорты Конькимен жүгіру-бұл дене жаттығуының түрі, бұл жаттығуды адам мұз бетінде арнайы дайындалған құралда, аяқ киімге бекітілген конькимен сырғиды. Белсенді демалу, денсаулықты күшейту мақсатындағы аздаған жылдамдықпен конькимен жүгіру ойын-сауығы жәй сырғанау деп аталады. Жәй сырғанаудың ішіне- жеке, жұптық және топтық жылжу, сонымен қатар мұз үстіндегі ойындар кіреді. Сонымен конькидің әр түрлі үлгілері қолданылады. Жәй сырғанау ереже бойынша конькимен спорттық жаттығудың барлық түрлерінің мамандандырылған сабақтарының алдында тұрады: конькимен жаттығулар, шапшаң сырғанау, мәнерлеп сырғанау (жеке және жүппен), мұз үстіндегі спорттық би, хоккей, шайба және доппен ойындар. Сол себеп бойынша оны конькимен косымша жаттығуларға жатқызады. Конькимен шапшаң сырғанау (Коньки спорты)- бұл спорттық жаттығудың түрі, бұл жаттығуды орындағанда коньки тебуші жарыс шартында барынша мүмкіндігі бар өз жылдамдығымен ереже бойынша регламенттелген ара-қашықтықты жеңіп алуға тырысады. Шапшаң сырғанауда жәй және арнайы конькилер қолданылады.
2. Шаңғы жарысы Шаңғы жарысы-Қазақстандағы спорттың кең таралған түрінің бірі. Көпшілікке әйгілі болып жүрген спорт түрінің бірі әр түрлі ара қашықтықтағы шаңғы жарысы болып табылады. Спорттың осы түрімен айналысу дене тәрбиесінің маңызды құралы болып табылады, қозғалыс әрекеттегі бірінші орын алады. Еліміздің көптеген аймақтарында, қыс мерзімі ұзақ және қарлы жерлерінде, шаңғымен айналысу дене тәрбиесінің кең тараған түрі. Шаңғымен айналысу кезіндегі дене тәрбиелік жүктеме көлемі және қарқындылығы бойынша өте жеңіл бөлінеді. Бұл шаңғыны әр жас шамасындағы әйелдер мен ер адамдар үшін дене тәрбиесі құралы ретінде, денсаулықтың қалпың және дене тәрбиесі дайындығын жарнама етуге мүмкіндік туғызады. Бірыңғай бұлшық ет қимылдарымен жұмыс жасау, төмен температураларда және таза аяз ауада, ағзаның әр түрлі ауруларға шалдығуына қарсылық жасауын көтереді және жұмыс жасауға жаратымды көмегін тигізеді. Шаңғымен әдемі ормандарда және беткей бойынша әр түрлі өңірлерде серуендеу, сырғу жүйкелік жүйеге, ми және тәннің еңбекке қабілеттілігіне жаратымды ықпалын тигізеді.
Менің сүйікті ұстазым...Ұстаз жүгі – ауыр жүк. Ұстаздардың әсерлі үнмен, асықпай мәнерлеп сөйлеген сөзінен әрбір оқушыға деген қамқорлықтың, аналықтың, әкеліктің сезімнің дана ойдың ыстық лебі есіп тұрғандай. Иә, адамның жан дүниесін түсініп, ренжітпей, қателігін сездіре білу бұл нағыз шеберлік емес пе?! Осы ұстаздар жайында халқымыздың ұлы батыры Бауыржан Момышұлы «Ұстаздық – ұлы құрмет. Себебі, ұрпақтарды ұстаз тәрбиелейді. Болашақтың басшысын да, данасын да, ғалымын да, еңбекқор егіншісін де, кеншісін де ұстаз өсіреді... Өмірге ұрпақ берген аналарды қандай ардақтасақ, сол ұрпақты тәрбиелейтін ұстаздарды да сондай ардақтауға міндеттіміз» деген. Бала бойына ата-анадан кейінгі ақыл-ой, адамгершілік, әдептілік, ар-ұят, ұлттық сана-сезімді сіңіруші адам – мұғалім. Ендеше өз ісіне берілген, жаңалықты жатсынбай қабылдайтын, шәкіртінің жанына нұр құйып, өмірде өзі де бақытты жатсынбай қабылдайтын, шәкіртінің жанына нұр құйып, өмірде өзі де бақытты болып, өзгелерді де бақытқа жеткізсем деп жүретін ұстаздардың жөні де, жолы да бөлек. Әрбір оқушының өз жүрегіне жақын сүйікті ұстазы болады. Ұстаз былайша айтқанда, мектептегі екінші анамыз. Мысалға, менің сүйікті ұстазым – информатика пәнінің мұғалімі, әрі сынып жетекшім – Гүлназым Дәулеткелдіқызы. Ұстазым өз мамандығын сүйеді, сабаққа жан-жақты дайындықпен келіп, биік шеберлігімен, қарапайымдылығымен, адамгершілігімен бізді баурап алды. Информатика пәнімен қоса «Өзін –өзі тану» пәнінен де сабақ береді. Информатика пәнінен бізге білгендерін үйретуде. Өзін-өзу тану сабағын тартымды әрі қызықты еткізіп өткізеді. Оқушының сабаққа қызықтыру мақсатында сыныптан тыс іс-шараларды жа жиі өткізеді. Сынып жетекшім бізге білім беруге, ой-пікірімізді тиянақтауға бар күшін жұмсап атсалысады. Білгенін үйретеді. Оқушының жаманын жасырып, жақсылығын асырады.Ержеткен соң да, мекбеті мен ұстазын қимайтын оқушылар да кездеседі. Жоғарғы оқу орнын бітіріп, үлкен азаматтар қатарына қосылғаннан кейін де ұстаздарын іздеп келіп жататындар да аз емес. Бұның барлығы ұстазға байланысты. Кейбіреулеріне ұстаз анасындай болып кетеді. Ал ана әрбір а қымбат жан. Ананы қалай ардақтасақ, ұстазды да солай ардақтаймыз. Ұстазға әрдайым жылы жүз бен мейінбандылық тынытып, сыйлап құрметтеу – біздің парызымыд. Ұстазға қандай құрмет көрсетсе де аз емес. Сондықтан да ұстаз деген ұлы есімді мәңгілік қастерлеп өтемін. Мағжан атамыз айтқандай, өмірдегі қадірлі орын – мұғалімдікі. Мен өзімнің сүйікті ұстазыма шығармашылық табыс, қажымас қайрат, отбасына амандық, мықты денсаулық тілеймін.
Конькимен жүгіру-бұл дене жаттығуының түрі, бұл жаттығуды адам мұз бетінде арнайы дайындалған құралда, аяқ киімге бекітілген конькимен сырғиды. Белсенді демалу, денсаулықты күшейту мақсатындағы аздаған жылдамдықпен конькимен жүгіру ойын-сауығы жәй сырғанау деп аталады. Жәй сырғанаудың ішіне- жеке, жұптық және топтық жылжу, сонымен қатар мұз үстіндегі ойындар кіреді. Сонымен конькидің әр түрлі үлгілері қолданылады. Жәй сырғанау ереже бойынша конькимен спорттық жаттығудың барлық түрлерінің мамандандырылған сабақтарының алдында тұрады: конькимен жаттығулар, шапшаң сырғанау, мәнерлеп сырғанау (жеке және жүппен), мұз үстіндегі спорттық би, хоккей, шайба және доппен ойындар. Сол себеп бойынша оны конькимен косымша жаттығуларға жатқызады. Конькимен шапшаң сырғанау (Коньки спорты)- бұл спорттық жаттығудың түрі, бұл жаттығуды орындағанда коньки тебуші жарыс шартында барынша мүмкіндігі бар өз жылдамдығымен ереже бойынша регламенттелген ара-қашықтықты жеңіп алуға тырысады. Шапшаң сырғанауда жәй және арнайы конькилер қолданылады.
2. Шаңғы жарысы
Шаңғы жарысы-Қазақстандағы спорттың кең таралған түрінің бірі.
Көпшілікке әйгілі болып жүрген спорт түрінің бірі әр түрлі ара қашықтықтағы шаңғы жарысы болып табылады. Спорттың осы түрімен айналысу дене тәрбиесінің маңызды құралы болып табылады, қозғалыс әрекеттегі бірінші орын алады.
Еліміздің көптеген аймақтарында, қыс мерзімі ұзақ және қарлы жерлерінде, шаңғымен айналысу дене тәрбиесінің кең тараған түрі. Шаңғымен айналысу кезіндегі дене тәрбиелік жүктеме көлемі және қарқындылығы бойынша өте жеңіл бөлінеді. Бұл шаңғыны әр жас шамасындағы әйелдер мен ер адамдар үшін дене тәрбиесі құралы ретінде, денсаулықтың қалпың және дене тәрбиесі дайындығын жарнама етуге мүмкіндік туғызады.
Бірыңғай бұлшық ет қимылдарымен жұмыс жасау, төмен температураларда және таза аяз ауада, ағзаның әр түрлі ауруларға шалдығуына қарсылық жасауын көтереді және жұмыс жасауға жаратымды көмегін тигізеді. Шаңғымен әдемі ормандарда және беткей бойынша әр түрлі өңірлерде серуендеу, сырғу жүйкелік жүйеге, ми және тәннің еңбекке қабілеттілігіне жаратымды ықпалын тигізеді.
«Ұстаздық – ұлы құрмет. Себебі, ұрпақтарды ұстаз тәрбиелейді. Болашақтың басшысын да, данасын да, ғалымын да, еңбекқор егіншісін де, кеншісін де ұстаз өсіреді... Өмірге ұрпақ берген аналарды қандай ардақтасақ, сол ұрпақты тәрбиелейтін ұстаздарды да сондай ардақтауға міндеттіміз» деген.
Бала бойына ата-анадан кейінгі ақыл-ой, адамгершілік, әдептілік, ар-ұят, ұлттық сана-сезімді сіңіруші адам – мұғалім. Ендеше өз ісіне берілген, жаңалықты жатсынбай қабылдайтын, шәкіртінің жанына нұр құйып, өмірде өзі де бақытты жатсынбай қабылдайтын, шәкіртінің жанына нұр құйып, өмірде өзі де бақытты болып, өзгелерді де бақытқа жеткізсем деп жүретін ұстаздардың жөні де, жолы да бөлек.
Әрбір оқушының өз жүрегіне жақын сүйікті ұстазы болады. Ұстаз былайша айтқанда, мектептегі екінші анамыз. Мысалға, менің сүйікті ұстазым – информатика пәнінің мұғалімі, әрі сынып жетекшім – Гүлназым Дәулеткелдіқызы. Ұстазым өз мамандығын сүйеді, сабаққа жан-жақты дайындықпен келіп, биік шеберлігімен, қарапайымдылығымен, адамгершілігімен бізді баурап алды. Информатика пәнімен қоса «Өзін –өзі тану» пәнінен де сабақ береді. Информатика пәнінен бізге білгендерін үйретуде. Өзін-өзу тану сабағын тартымды әрі қызықты еткізіп өткізеді. Оқушының сабаққа қызықтыру мақсатында сыныптан тыс іс-шараларды жа жиі өткізеді. Сынып жетекшім бізге білім беруге, ой-пікірімізді тиянақтауға бар күшін жұмсап атсалысады. Білгенін үйретеді. Оқушының жаманын жасырып, жақсылығын асырады.Ержеткен соң да, мекбеті мен ұстазын қимайтын оқушылар да кездеседі. Жоғарғы оқу орнын бітіріп, үлкен азаматтар қатарына қосылғаннан кейін де ұстаздарын іздеп келіп жататындар да аз емес. Бұның барлығы ұстазға байланысты. Кейбіреулеріне ұстаз анасындай болып кетеді. Ал ана әрбір а қымбат жан. Ананы қалай ардақтасақ, ұстазды да солай ардақтаймыз. Ұстазға әрдайым жылы жүз бен мейінбандылық тынытып, сыйлап құрметтеу – біздің парызымыд. Ұстазға қандай құрмет көрсетсе де аз емес. Сондықтан да ұстаз деген ұлы есімді мәңгілік қастерлеп өтемін. Мағжан атамыз айтқандай, өмірдегі қадірлі орын – мұғалімдікі. Мен өзімнің сүйікті ұстазыма шығармашылық табыс, қажымас қайрат, отбасына амандық, мықты денсаулық тілеймін.