Екен!» деп жазыпты. Бір мың тоғыз жүз қырық үшінші жылы біздің атқыштар
бригадасы жауды батысқа қарай тык-
сырып* келе жатты. Бір мезгілде жау
қарсы шабуылға шықты. Жау шабуы-
лы жақындай берді. Жараланған Мән-
шүк фашистердің дабырлаған үнін ес-
тіп, есін жиып алды. Жексұрын жауға
өшіккен ол жарасының жанына батқанына қарамай,
бірден пулемётіне ұмтылды. Оғы бұршақтай жауды.
Кекті қыз жау солдаттарын баудай түсірді. Фашистер
тым-тырақай кейін қашты. Енді біздің жауынгерлер
шабуылға шықты. Тамаша ерлігі үшін қазақ халқының
қаһарман қызына Кеңес Одағының Батыры деген құр-
метті атақ берілді.
• Мәтіннің тақырыбы мен ондағы негізгі ойды анықта.
• Жоспарға сәйкес мәтінді төрт бөлікке ажырат:
1. Мәншүктің өтініші.
2. Жаудың қарсы шабуылы.
3. Мәншүктің батыл қадамы.
4. Құрметті атақ.
• Жоспар бойынша мәтін мазмұнын жаз.
ответ:Жазушы Тәкен Әлімқұловтың «Қараой» әңгімесіне 19-ғасырдағы Қазақстанның батыс өңірінде болған Исатай Тайманұлы бастаған көтерілістің жалынды жаршысы болған Махамбет Өтемісұлының соңғы күніндегі оқиғалар өзек болған. Әңгіме «Қараой» жерінің табиғаты мен сипатын танытудан басталады. Қазан айының қара суығы әлі түспеген кезеңде Махамбет «Қараойдың» өзіндік ерекшелігін көз алдынан өткізіп, бірде осы мекенді оттай ыстық санаса, бірде жаттай көріп, оймен заманның тарылмаған, Исатайдың бар кезіндегі шаққа ойысып, өзіңнің қазіргі жайына іштей мүжіліп күйінеді. Қоңыр үйде қоңырқай тірлік кешіп жатқан, жалғыздықтан жанын мұң торлаған Махамбет ішінде алай-түлей ой арпалысы жүруде. Таң атқалы сондай. Ешкімге сенгісі жоқ. Сенім мен күмән теңдей, итжығыс түсіп жатыр. Әр нәрсеге елегзіп, әр нәрседен секем алады. Досы азайып, қасы көбейген кезде Ықыластай бұрын бірге жүрген адамға сенейін десе де, әлденендей күдіктер бой көтеріп, ойын тұрақтата алар емес. Шығармада осылайша Махамбеттің осындай ой арпалысы монолог түрінде өрбіп, батырдың жан күйін нақты бейнеленеді. Әңгіме тақырыбының «Қараой» болуы тегін емес. Махамбет осы «Қараойда» ізіне түскен сұлтанның итаршы тобының қолынан қаза табады. Батырдың шешіле сөйлесуін, қаруын тастауын өтінген және ойындағысын болдырған Баймағамбет сұлтанның тіліне азған топ адам өз үйі, ошақ қасында жары мен баласының көзінше батырды мерт етеді. «Бүлінгеннен бүлдіргі алма» деген аталы сөздің парқына бармаған опасыздар жапан далада қалған жетімектер мен жесірді аңыратып, батырдың бәйге атын мініп жүре береді. Сонымен «Қараой» бір кездері елдің құт мекені саналса, бүгінде сол күнгі оқиғамен қайғы жамылдырған жайды ұқтырар мекен болып қалғандай. Жарық күн де мына қаралы жайды көргісі келмегендей ұясына батуға асығып барады.
Ұстаз... Қандай қасиетті сөз! Әр адамның жүрегіне ерекше жылулық нұрын себетін аяулы тұлға бейнесімен өзектес ұғым. А ң жүрегінде қадір тұтып, құрметтейтін екі ұғым болса, соның бірі Ұстаз. «Ұстаз» деген қазақ баласы үшін қашанда қасиетті, қадірлі болған. «Ұстаздан тәрбие алған» немесе «ұстаз алдын көрген» деген сөздер құлаққа «ана тәрбиесін алған» деген сөздермен ұштасып жатады. Алғаш әріп танытып, өмірдің қыр сырын білуге, сан қилы құбылыстарын терең түсінуге мұрындық болып, жан дүниеңе нұрлы шуақ түсіріп, адамгершілікке баулыған мұғалімнің бейнесі көңіл төрінен орын алары анық. Ұстаз әр адамның жанына білім дәнін сеуіп, әр шәкіртін аялап, өмір атты шексіз ғаламға топшысын қатайтып ұшырады. Дәлірек айтсақ, адамды өмір сүре білуге тәрбиелейді. Сол үшін бойындағы асыл қасиеттерін шәкірттеріне сіңіріп, тер төгеді.