Ережені жаттап ал! Құбылыстың сын-сипатын, көлемін, түр-түсін, сапасын білдіретін сөз табы сын есім деп аталады. Мысалы: әдемі, ақшыл, ұзын, мейірімді.

Сын есім қандай? қай? сұрақтарға жауап береді.

Сын есімдер тұлғасына қарай 2-ге бөлінеді: 1) негізгі сын есім, 2) туынды сын есімдер.

Әрі қарай бөлшектеуге келмейтін сын есімдер негізгі сын есімдер деп аталады. Мысалы: жақсы, әсем, асыл, ақ, сұлу, т.б.

Түбірге жұрнақ жалғану арқылы жасалатын сын есімдер туынды сын есімдер деп аталады. Мысалы: арыстан-дай, су-лы, тер-шең, сер-гек, бағын-ыңқы.

2-тапсырма. 80-бет. Мәтінді түсініп оқы.

1.Мәтіндегі сын есімдерді теріп жазыңдар
2.Бағдаршамның шығу тарихын хранологиялық кестеге түсір.
№

Жылдар

Болған оқиғалар

Кім? Қайда?

1

1868

Лондон парламенті орналасқан көшеге қойылды.

Джей Найт ойлап тапты.

2

1869

3

1914

4

1920

3. Бағдаршамның пайдасын жаз:
помагите​

Нұрғиса Тілендиев

Нұргиса Атабайұлы Тілендиев Алматы облысы Іле ауданының Шилікемер деген жерінде дүниеге келген. Ол – қазақ композиторы, дирижер, домбырашы, халық артисі.

Н. Тілендиев П. И. Чайковский атындағы Мәскеу консерваториясының дирижерлік факультетін бітірген. 1953-1961 жылдары Қазакстанның опера және балет театрында істеді. «Қазақфильм» киностудиясы музыкалық редакциясының бас редакторы болды.

Еркін төгілген әсем әуен, сымбатты ырғақ, нәзік лиризм, азаматтық пафос пен динамикалық серпін - Нұрғиса Тілендиев шығармаларына тән қасиет. Ол- төрт жүзге тарта ән мен романстардың, «Достык жолымен» балетінің, «Алтын таулар» операсының, «Ана толғауы» поэмасының, т. б. көптеген

шығармалардың авторы.

Алтын адам туралы диалог

- Аға, сәлеметсіз бе!

- Сәлеметсің бе, Аспандияр! Қалың қалай, сабағың қалай?

- Бәрі жақсы, аға. Рахмет. Сіздің көмегіңіз керек болып тұр еді.

- Әрине, айта бер. Қандай көмек?

- Тарих сабағынан «Алтын адам» тақырыбына баяндама жасауым керек еді.

- Жақсы. Көмектесейін. Қандай сұрақтарың бер, сұрай бер?

- «Алтын адам» зираты қашан және қай жерден табылды?

- 1969-1970 жылдары Алматы облысы Есік қаласының солтүстігіндегі Есік өзенінің сол жақ жағалауындағы темір дәуірінен сақталған сақ обасынан табылған алтын киімді сақ жауынгерінің мүрдесі табылды.

- Зиратты тапқан археолог кім?

- Зиратты археолог К.А. Ақышев тапқан.

- «Алтын адамды» қысқаша сипаттап берсеңіз?

- Бас киімі кейінгі қазақ киімі үлгілеріне ұқсас, биік, шошақ төбелі, ұзындығы 70 см шамасында. Мойнында дөңгелек жүзік сияқты алтын алқа, іш көйлегі, көкірегінің тұсы, жеңі алтын тоғалармен өрнектелген, саусағында екі алтын жүзік, камзолы құрастырылмалы ауыр белбеумен буылған. Белбеуге аңға ұқсас бейнелер, 16 тоға жапсырылған, оң жағында қызыл қынапты ұзын семсер, сол жағында алтын пластиналар жапсырылған қынға салынған темір қанжар ақинақ, шалбар балағы да алтын тоғалармен әшекейленген.

- Деректерге сүйенсек, «Алтын адам» қай заманда өмір сүрген?

- Есік обасынан алынған археологиялық мәліметтерге қарап, бұл адамның біздің заманымыздан бұрынғы 5 - 4 ғасырларда өмір сүргені анықталды. Киім үлгісі, жерлеу рәсімі, Алтын адамның Жетісу жерін мекендеген сақтардың көрнекті елбасының ұлы немесе жас көсем, әскербасы екенін айқын көрсетеді.

- Көмегіңізге көп рахмет, аға!

- Оқасы жоқ, бауырым!