Есімдік есім сөздердің: зат есім, сын есім, сан есімнің орнына қолданылып, соларды нұсқап, меңзеп, сілтеп көрсетеді. Есімдіктер орынбасар сөздер деп те аталады. Есімдіктер мағынасына қарай жеті топқа бөлінеді:
1) жіктеу есімдігі: біз, сендер т.б.
2) сілтеу есімдігі: мынау, сол т.б.
3) сұрау есімдігі: қашан? неше? т.б.
4) өздік есімдігі: өз, өзім т.б.
5) жалпылау есімдігі: күллі,бәрі т.б.
6) болымсыздық есімдігі: ешкім, ешқашан т.б.
7) белгісіздік есімдігі: әркім, әрқашан т.б.
Берілген сөйлемдерді толықтырып оқы. Жіктеу есімдіктерін тап (ауызша)
Дескриптор: Жазбаша және ауызекі сөйлеу тілінде есімдіктерді орынды қолданыңыз
1. Көшпелілер өркениеті - , көшіп-қонып тіршілік ететін адамдардың қауымдастығы.
2. Көшпенділіктің шығуына әсер етеді.
3. Далалы, жартылай шөлейт, шөл және Қазақстанға кіреді.
4. Көшпелі елдерде «» деп бағалады.
5. Біздің заманымызға дейінгі V ғасырда өмір сүрген көшпелі скиф-сақ тайпаларын мадақтап жазды.
6. Себебі сақтар , , , халық болғандықтан, айналасындағы көршілер олардан қатты қауіптеніп отырды.
Бағалау критерийі: Жазбаша және ауызекі сөйлеу тілінде есімдіктерді орынды қолдану.
.
Жаз - төрт мезгілдің бірі. Жаз айлары өте ыстық, әсіресе шілде айы. Балалар демалысқа шығып, қуанып, асыр салып достарымен таңнан кешке дейін ойнайды. Ал кейбірі жүктерін жинап, алыстағы туыстарына жол тартады. Жазда күн астында жүріп-ақ қарайып кетесің. Мен өзім Қызылорда облысының тұрғынымын. Қызылордада жаз өте ыстық болады. Арасында жаңбыр да жауып тұрады. Жаз мезгілінде егін егіп, бақшаның жұмысымен жүресің. Не ексең, соны орасың дегендей, қалай еңбектенсең, егіндерін жемісін береді. Әрине, біздің көп жейтін жемістеріміз қауын-қарбыз. Біз оларсыз жазды өткізе алмаймыз. Жаз мезгілінде алыстан құстар ұшып келеді, олар да шуласып, аспанда шыр-көбелек айналып жүреді. Сайраған бұлбұлдар, қаңқылдаған қаздар, тақылдаған тоқылдақтар осының бәрі жаздың сәні демейме?! Бақшамызда түрлі гүлдер бүршік жарып, гүлдерін ашуда, оларға бәйшешек, қызғалдақ, сарғалдақты және т.б. жатқызамыз. Міне, осылай жазда өтіп кетеді. Әне-міне дегенше, күзде келіп, балалар да сабақтарына жол тартады.
1)Көлдің пайда болуы туралы қандай аңыз бар?
1)Баяғыда бір байдың Сұлушаш деген қызы болыпты. Байдың есігінде жүрген Тезек деген құлы Шұнақ деген күңімен қосылып, одан Алтай туады. Ол ер жетіп, Сұлушаш екеуі бір- бірін сүйеді. Бірақ бай қарсы болады. Алтайдың Қайсар деген досы, Сұлушаш үшеуі елден қашады. Олар Қарқаралының маңайындағы Жиренсақал деген жерді мекендейді. Сол жерде аң аулап, құс ұстап, күндерін көреді. Бір күні Алтай құс аулап жүріп, құзға кездеседі. Сол құзға бүркіт ұя салған екен. Алтай одан бүркіттің балапанын алмақшы болады. Бірақ жолы болмай шыңырауға құлайды. Сұлушаш Тескен таста сырнай тартып отырады. Біраздан соң артынан ырылдаған дауыс естіледі, қараса артында арыстан тұр екен. Содан қорыққаннан көлге құлап өледі. Қайсар Сұлушашты іздеп осы жерге келсе, көлдің бетінде қыздың көйлегі, тақиясы жүзіп жүреді. Ол да сол көлге құлап өледі. Содан кейін бұл көл «Шайтанкөл» атаныпты.
2)Жиі айтылатын аңыз кімдер туралы?
Батырлар туралы аңыздар.