В статье рассматривается история возникновения, народные традиции и утилитарные особенности юрты, являющейся символом кочевой культуры. Авторы анализируют исторические предпосылки возникновения и этапы развития юрты как типа жилища; дают характеристику ее основных конструктивных элементов; описывают внутреннее убранство, интерьерные предметы и узорно-орнаментальные композиции, используемые в оформлении пространства. Особое внимание сосредоточено на раскрытии идеи, что юрта – не просто жилище, а своеобразный вид народного искусства, аккумулирующий идеи, которые консолидируют материальные ценности с духовным богатством народов Евразии. По мысли авторов, юрта – символ и шедевр кочевой цивилизации казахов, определивший мировоззренческий опыт кочевой жизни народа и их традиционный духовно-материальный быт.
Көмір – өсімдік қалдықтарынан түзілген жанғыш, қатты шөгінді кен жынысы. Көмір құрамында әр түрлі мөлшерде минералдық қоспалар (50%-дан аспайды) бар, ол басқа шөгінді кен жыныстарының арасында қабаттар түрінде кездеседі. Көмір үш генетикалық топқа бөлінеді: гумолиттер, сапропелиттер, сапрогумолиттер
Олардың біріншісі – тек жоғары сатыдағы өсімдік қалдықтарынан, екіншісі – негізінен, төменгі сатыдағы өсімдік қалдықтарынан, ал сапрогумолиттер аралас өсімдік қалдықтарынан тұрады.
Химиялық құрамының, физикалық және технологиялық қасиеттерінің өзгешеліктеріне қарай көмір мынадай негізгі табиғи түрлерге ажыратылады: қоңыр көмір, таскөмір, антрацит. Көмірдің қасиеттері оның петрографиялық құрамына, көмірлену дәрежесіне және минералдық микроқұрауыштардың мөлшеріне байланысты болады. Көмірдің тығыздығы 0,92 – 1,7 г/см3 аралығында, бұл көрсеткіштің мәні күлділік азайған сайын төмендейді; қаттылығы Моос шкаласы бойынша 1 – 3 аралығында. Органикалық массасының элементтік құрамы көміртектің басымдылығымен (қоңыр көмірде 65%, антрацитте 98%), оттек (тиісінше 30-дан 1%-ға дейін) және сутек (6-дан 1%-ға дейін) мөлшерімен сипатталады.
В статье рассматривается история возникновения, народные традиции и утилитарные особенности юрты, являющейся символом кочевой культуры. Авторы анализируют исторические предпосылки возникновения и этапы развития юрты как типа жилища; дают характеристику ее основных конструктивных элементов; описывают внутреннее убранство, интерьерные предметы и узорно-орнаментальные композиции, используемые в оформлении пространства. Особое внимание сосредоточено на раскрытии идеи, что юрта – не просто жилище, а своеобразный вид народного искусства, аккумулирующий идеи, которые консолидируют материальные ценности с духовным богатством народов Евразии. По мысли авторов, юрта – символ и шедевр кочевой цивилизации казахов, определивший мировоззренческий опыт кочевой жизни народа и их традиционный духовно-материальный быт.
Көмір – өсімдік қалдықтарынан түзілген жанғыш, қатты шөгінді кен жынысы. Көмір құрамында әр түрлі мөлшерде минералдық қоспалар (50%-дан аспайды) бар, ол басқа шөгінді кен жыныстарының арасында қабаттар түрінде кездеседі. Көмір үш генетикалық топқа бөлінеді: гумолиттер, сапропелиттер, сапрогумолиттер
Олардың біріншісі – тек жоғары сатыдағы өсімдік қалдықтарынан, екіншісі – негізінен, төменгі сатыдағы өсімдік қалдықтарынан, ал сапрогумолиттер аралас өсімдік қалдықтарынан тұрады.
Химиялық құрамының, физикалық және технологиялық қасиеттерінің өзгешеліктеріне қарай көмір мынадай негізгі табиғи түрлерге ажыратылады: қоңыр көмір, таскөмір, антрацит. Көмірдің қасиеттері оның петрографиялық құрамына, көмірлену дәрежесіне және минералдық микроқұрауыштардың мөлшеріне байланысты болады. Көмірдің тығыздығы 0,92 – 1,7 г/см3 аралығында, бұл көрсеткіштің мәні күлділік азайған сайын төмендейді; қаттылығы Моос шкаласы бойынша 1 – 3 аралығында. Органикалық массасының элементтік құрамы көміртектің басымдылығымен (қоңыр көмірде 65%, антрацитте 98%), оттек (тиісінше 30-дан 1%-ға дейін) және сутек (6-дан 1%-ға дейін) мөлшерімен сипатталады.