Жер бетіндегі тіршілік үшін судың мәні зор . су болмаса , өсімдік өспейді . жануарлар да , да сусыз тірішілік ете алмайды . фабрикалар мен зауыттардың жұмысына да су қажет .сусыз ас дайындау да мүмкін емес . суды ішеміз , сумен жуынамыз , кір жуамыз .мұхит , теңіз , өзен – көлдер табиғатқа ерекше тартымдылық түр береді . өзен – көлдердің жағасы керемет демалыс орны ретінде пайдаланылады. жер бетінде су көп . бірақ мұхиттар мен теңіз сулары ащы болып келеді.ң пайдалануына тұщы су қажет . тұщы сулар өзен – көлдерде , мұздықтарда және жер астында кездеседі . жер бетінде тұщы су қоры күннен – күнге азаюда . оның азаюына ң әсері көп . жер бетіндегі әр суды қорғауы тиіс . зауыт , фабрикалардан шыққан қалдықтарды өзен – көлдерге ағызбаған дұрыс . ауылды жерде су қоймаларына мал фермасының лас қалдықтары түспеу жағы қадағаланады. жер бетіндегі тұщы судың азайғандығын әр ескеруі тиіс . суды үнемді пайдалану керек . егер су құбырының шүмегінен судың тамшылап тұрғанын көрсең , оны бұрап бекіт . суды ретсіз шашып , ысырап етуге болмайды. өміріндегі судың маңызы сусыз тіршілік жоқ, егер де бір аптаға жуық су ішпесе, өмір сүруін тоқтатады, күн сайын шамамен 3 литрдей суды ішеді.су бойында қан айналымды жақсартып, тұрақтылықты қамтамасыз етеді . егер де ң денесінен 1,5л су ағзадан буланса немесе тер күйінде шықса, қаталап шөлдейді. шөлге қарсы 3т күннен артық күресе алмайды.егер денесіндегі судың 6-8 %азайса , жартылай есінен танып қалады.10% азайса сілекейін жұтады,ал 12% кемісе өліп кетеді. су ішпей 5-7 күн жүре алады. ға ауа қандай қажет болса, су да сондай қажет.суды тамақ пісіруге , ішуге , жуынуға , кір жууға , бояуларға қосуға (бейнелеу өнері) ,тіпті судан электр қуатын өндіреді.су жол (өзен, теңіз, көліктері, ағаштарды су арқылы ағызып тасымалдаушы) .су – еңбегінің көмекшісі (егістік, зауыт, фабрика) .су – қозғалтқыш (паровоз, пароход) .
1.Жанр түрі: өлең. өлең дегеніміз - белгілі бір өлшеммен қиыннан қиыстырып, үйлесімді ырғақпен ұйқасып келген өрнекті сөз жүйесі. 2. Шумақ дегеніміз аяқталған синтаксистік біртұтас ойды білдіреді. Бұл өлең төрт шумақтан тұрады. 3. Тармақ. дегеніміз - өлеңнің әр жолы 16 тармақ 4. Бунақ дегеніміз белгілі дауыс ырғағымен бөлінуі. . 5. Буын саны – дауысты дыбыстың санына байланысты. Өлең 11 – буынды. 6. Ұйқас түрі: ұйқас дегеніміз - өлеңнің бітім мазмұнымен тамырлас келіп, оған әуен ерекше сөз беріп тұратын әуен, ерекше сөз беріп тұратын өлең тармақтарындағы сөздердің үндестігі екендігі айтылады. өлең қара өлең ұйқасына құрылған.(а - а - б - а) 7. Әдеби теориялық ұғымдар. а) Теңеулер: қыран, қаршыға
*Қыран қанат қас қабағы түйілген,
*Жеңіл ғана шидем шапан киінген,
*Келе жатыр қол басында бір жігіт
*Қаршығадай тас қомданып шүйілген.
1.Жанр түрі: өлең. өлең дегеніміз - белгілі бір өлшеммен қиыннан қиыстырып, үйлесімді ырғақпен ұйқасып келген өрнекті сөз жүйесі.
2. Шумақ дегеніміз аяқталған синтаксистік біртұтас ойды білдіреді. Бұл өлең төрт шумақтан тұрады.
3. Тармақ. дегеніміз - өлеңнің әр жолы 16 тармақ
4. Бунақ дегеніміз белгілі дауыс ырғағымен бөлінуі. .
5. Буын саны – дауысты дыбыстың санына байланысты. Өлең 11 – буынды.
6. Ұйқас түрі: ұйқас дегеніміз - өлеңнің бітім мазмұнымен тамырлас келіп, оған әуен ерекше сөз беріп тұратын әуен, ерекше сөз беріп тұратын өлең тармақтарындағы сөздердің үндестігі екендігі айтылады. өлең қара өлең ұйқасына құрылған.(а - а - б - а)
7. Әдеби теориялық ұғымдар. а) Теңеулер: қыран, қаршыға