В
Все
М
Математика
О
ОБЖ
У
Українська мова
Х
Химия
Д
Другие предметы
Н
Немецкий язык
Б
Беларуская мова
М
Музыка
Э
Экономика
Ф
Физика
Б
Биология
О
Окружающий мир
У
Українська література
Р
Русский язык
Ф
Французский язык
П
Психология
О
Обществознание
А
Алгебра
М
МХК
Г
География
И
Информатика
П
Право
А
Английский язык
Г
Геометрия
Қ
Қазақ тiлi
Л
Литература
И
История
irochka320969
irochka320969
03.09.2021 02:08 •  Қазақ тiлi

Етыстыктын шактары. на казахском языке

Показать ответ
Ответ:
magmadi1
magmadi1
07.07.2020 19:12

Етістіктің шақтары – іс-қимылдың уақытын білдіретін етістіктің тұлғасы. Олар 3-еу:

1) Осы шақ – сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді.Оның 2 түрі бар:

1. нақ осы шақ – дәл сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді. Жалаң н.о. ш жатыр, отыр, жүр, тұр салт етістіктерінің жіктелуі арқылы жасалады. Мысалы:жатырмын, отырсыз, тұрмыз. Ал күрделі н.о.ш (-а, -е, -й,-ып,-іп, -п )+(жатыр, отыр, жүр, тұр) + жіктік жалғауы жалғануы арқылы жасалады. Мысалы : бара жатырмын, келіп отырсыз.

2. ауыспалы осы шақ – күнделікті дағдылы болып жатқан іс-қимылды білдіреді. Етістік+(-а, -е, -й)+ жіктік жалғауы. Мысалы: Күнде сабаққа бар+а+мын.

2) Келер шақ – сөйлеп тұрған уақыттан кейін болатын іс-әрекетті білдіреді.3 түрі бар:

1. Болжалды келер шақ – іс-қимылдың келешекте болатынын дәл көрсетпей, болжай ғана білдіреді. Жасалу жолы:етістік+(-ар, -ер, -р) + жіктік жалғауы. Мысалы: Ертең сабаққа бар+ар+мын.

2. Мақсатты келер шақ – іс-қимылдың келешекте мақсат етіле орындалатынын білдіреді. Жасалу жолы:етістік + (-мақ, -мек, -пақ, -бақ, -бек)+(-шы, -ші)+жіктік жалғауы. Мысалы:Ертең сабаққа бар+мақ+шы+мын.

3. Ауыспалы келер шақ – алдағы уақытта болатын іс-қимылды білдіреді. Жасалу жолы:етістік + (-а, -е, -й)+жіктік жалғауы. Мысалы:Ертең сабаққа бар+а+мын.

3) Өткен шақ – сөйлеп тұрған уақыттан бұрын біткен іс-әрекетті білдіреді.Оның да 3 түрі бар:

1. Жедел өткен шақ – іс-қимылдың жуық арада болғанын білдіреді.Жасалу жолы:етістік + (-ды, -ді, -ты, -ті)+жіктік жалғауы. Мысалы:Кеше сабаққа бар+ды+м.

2. Бұрынғы өткен шақ – іс-қимылдың жалпы болғанын көрсетеді. Жасалу жолы: етістік + (-ған, -ген, -кан, -кен, -ып, -іп, -п)+жіктік жалғауы. Мысалы :Кеше сабаққа бар+ған+мын.

3. Ауыспалы өткен шақ – сөйлеп тұрған уақытқа дейін дағдылы болып тұрған іс-қимылды білдіреді. Жасалу жолы:етістік +(-атын, -етін, -йтын, -йтін)+жіктік жалғауы. Мысалы:Күнде сабаққа бар+атын+мын.

0,0(0 оценок)
Популярные вопросы: Қазақ тiлi
Полный доступ
Позволит учиться лучше и быстрее. Неограниченный доступ к базе и ответам от экспертов и ai-bota Оформи подписку
logo
Начни делиться знаниями
Вход Регистрация
Что ты хочешь узнать?
Спроси ai-бота