жаз созинде коп угым бар. сонын бири мезгилди билдирсе екеншиси жазу каламсаппен жазуу.
Жаз Жаз келді. Күн шығып, дала жасыл кілемге оранып, әдемі гүлдер шығып жайқалуда. Баларда демалысқа шығып, ауылдағы ата- әжелерінің үйлеріне барады . Күн сәулесі адам денесін ысытады.Көп отбасылар енді теңізге барады. Қалың киімдерін салып, жеңіл киімдерін шығарады. Далада көп деген шыбын- щіркейлер, көбелік, инеліктер шығады. Жаз өте ыстық болады, сондықтан отбасылар далаға жатады. Төрт-түлік малдар төлдейді. Балалар қошақан, бота ,күшік солармен күні- түні қызық көріп ойнайды. Жас балалар қолдарына ермексаз байланған жіп ұстап, инеліктерді ұстайды. Жазымызда осындай қызықтармен өтеді. Жаздан кейін желді, жаңбырлы, алай-дүлей күз келеді.
1.Сұраулық шылауды көрсетіңіз:
Д) Ма,ме (Ол кітабын берді ме?)й
2. Сөйлемде берілген шылаудың түрін көрсетіңіз.
Кітапта Жанкелдіқызы Ұлбике мен Көшерұлы Күдерінің айтыстарына орын берілген.
Д) Жалғаулық. ( Жалғаулық шылау – сөздер мен сөйлемдерді салаластыра байланыстырады ).
3. Септеулік шылауды анықтаңыз.
В) кейін. (Сабақтан /шығыс септігі/ кейін біздің үйге соқ)
4. Көмектес септігіне қатысты септеулік шылауды анықтаңыз.
А) Бірге. (Мен әкеммен бірге кешке шейін жұмыс істедім)
5. Берілген сөйлемдегі септеулік шылауды табыңыз: Мен кітаптан той туралы оқыдым.
Д) Туралы. (Септеулік шылау)
6. Қажетті септеулікті көрсетіңіз. Үш ай қыстан … көктем келеді.
В) Соң.
7. Көңіл-күй демеулікті анықтаңыз.
Д) –міс, -мыс.
8. «Бірақ» жалғаулығының түрін анықтаңыз.
С) Қарсылықты. (Оның ойлағаны болды,бірақ мәселе шешіле қоймады)
9. Берілген сөйлемді шылаумен толықтырыңыз.
Қыста … күзде күн суық болады.
В) Және.
10. «Дейін, шейін, кейін» шылауларының түрін ажыратыңыз.
В) Септеулік шылаулар. (Түске дейін,мектептен кейін)
11. Мына сөйлемге қай шылау лайық , көрсетіңіз.
Кейбір өсімдіктердің өзінен сүт бөліп шығаратыны ертеден- … белгілі.
С) –ақ .
12. Ыңғаластық қатынасты білдіретін жалғаулық шылауды көрсетіңіз.
С) Марат (пен) Қанат келді.
13. Жалғаулық шылау арқылы байланысып тұрған сөзді көрсетіңіз.
В) Мал мен бас. (Мен – жалғаулық шылау)
14. Септеулік шылаумен байланысып тұрған тіркесті көрсетіңіз.
Д) Жиналыстан кейін.
15. Жалғаулық шылауды көрсетіңіз.
Е) Қарыз бен парыз. (Бен – жалғаулық шылау)
16. Шылау қатысқан сөйлемді белгілеңіз.
Д) Олар туралы бұдан кейін де еститін шығармыз.
17. Барыс септікпен келген шылаулы сөйлемді анықтаңыз.
В) Қазақша жүзге дейін санайды.
18. Мына сөйлемге қай шылау лайық , көрсетіңіз.
Алтынсары қадалған … , оның кескіні құбыла бастады.
Д) Сайын.
19. Себеп –салдар салаластың шылауларын табыңыз.
А) Өйткені, сондықтан, сол себепті.
20. Шылауды табыңыз.
Д) Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек. (-ақ – демеулік шылау)
21. Сұраулық шылау қатысып тұрған қатарды көрсетіңіз.
С) Сенейін(бе), сенбейін(бе).
22. «Дейін, шейін, таман» шылаудың қай түрі екенін белгілеңіз.
В) Септеулік.
23. Демеулік шылаулы тіркесті көрсетіңіз.
А)Жүйрік-ақ екен.
24. Шылау сөздер қатарын табыңыз.
С) Үшін, және, ғана, түгіл.
25. Мен, бен, пен тұлғасымен келген шылауды табыңыз.
А) Қайрат(пен) ақыл жол табар, қашқанға да қуғанға.
Жаз
Жаз келді. Күн шығып, дала жасыл кілемге оранып, әдемі гүлдер шығып жайқалуда.
Баларда демалысқа шығып, ауылдағы ата- әжелерінің үйлеріне барады . Күн сәулесі адам денесін ысытады.Көп отбасылар енді теңізге барады. Қалың киімдерін салып, жеңіл киімдерін шығарады. Далада көп деген шыбын- щіркейлер, көбелік, инеліктер шығады. Жаз өте ыстық болады, сондықтан отбасылар далаға жатады. Төрт-түлік малдар төлдейді. Балалар қошақан, бота ,күшік солармен күні- түні қызық көріп ойнайды. Жас балалар қолдарына ермексаз байланған жіп ұстап, инеліктерді ұстайды. Жазымызда осындай қызықтармен өтеді. Жаздан кейін желді, жаңбырлы, алай-дүлей күз келеді.