ответ:Кеңдік. Биіктік. Тереңдік. Осынау бір-бірінен ажырамас үш ұғым арқылы Абай жырындағы, Абай сөзіндегі ұлылықты ұғып, ұрпаққа ашып айтамын, не биікке шығамын, не тереңге бойлаймын деген адамның өзі жоғары шықса, басы айналары, төмен түссе, тұншығары анық. Өйткені, Абай рухы аспандай асқақ, қара жердей қасиетті, ақын ойы қазақтың кең байтақ даласындай барлық құпия сырын ішке түйіп жатыр. Абайдың бір өзі – тұтас әлем және көрінгенге ашыла бермейтін, қалтарысы көп жұмбақ әлем, зерттелмеген мұхит, игерілмеген ғарыш.
Кең жазықта көсіле шапқан арғымақ па, қансонарда түлкі алған аңшы ма, махаббат қызығына батқан жастар ма, қас пен көздің арасындай бір сәтте жоқ болатын жалған ба, көкірегін қарс айырған халық мұңы ма, жер басып жүрген пенделердің көрсоқыр надандығы ма, ел билейді деп үміт артқан ағайынның жамандығы ма, күн мен түндей мәңгілік айқасып өтер итжығыс тіршіліктегі игілік пен зұлымдық па, осының бәрі Абай жырларында көрініс табады.
«Жүрегіңнің түбіне терең бойла,
Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла», – деген ақын сөзі арты өкініш, алды үміт заманға айтылды ма, көрген түстей жалғанда не жасарын біле алмай шарқ ұрған адамға айтылды ма, әлде сөз ұқпайтын наданға айтылды ма, болжау қиын. Қасіреттен егіліп, қабырғасы сөгіліп кеткен кезде Абайдың:
«Өлең, шіркін – өсекші, жұртқа жаяр,
Сырымды тоқтатайын айта бермей»,– деуі де сондықтан.
1 Сөз қадірін білмеген өз қадірін білмейді. Кто слово не ценит, тот себя не ценит. 2 Жанған от тәнді жылытады, жақсы сөз жанды жылытады. Зажжённый огонь тело греет, доброе слово – душу. 3 Қиыстырып қаласаң отын жанар, қиыстырып айтсаң халық нанар. Если ладно сложишь, дрова загорятся; если складно скажешь, люди поверят. 4 Ми ойлағанды тіл тындырады. Что в голове зарождается, язык на свет выдает. 5 Жыланның уы – тісінде, адамның уы – тілінде. Яд змеи – в зубах, яд человека – в языке. 6 Жаман сөз жылатады, жақсы сөз жұбатады. Плохое слово до слёз доводит, хорошее слово утешает. 7 Құлаққа кірген суық сөз – көңіліңе барып мұз болар. Вошедшее в ухо холодное слово, в душе льдом становится. 8 Жаман сөз – жанға кірген тікен. Дурное слово занозой вонзается в душу. 9 Өсекшінің тілі қышып тұрады. У сплетника язык чешется.10 Көп сөз – күміс, аз сөз – алтын. Многословие – серебро, молчание – золото.
ответ:Кеңдік. Биіктік. Тереңдік. Осынау бір-бірінен ажырамас үш ұғым арқылы Абай жырындағы, Абай сөзіндегі ұлылықты ұғып, ұрпаққа ашып айтамын, не биікке шығамын, не тереңге бойлаймын деген адамның өзі жоғары шықса, басы айналары, төмен түссе, тұншығары анық. Өйткені, Абай рухы аспандай асқақ, қара жердей қасиетті, ақын ойы қазақтың кең байтақ даласындай барлық құпия сырын ішке түйіп жатыр. Абайдың бір өзі – тұтас әлем және көрінгенге ашыла бермейтін, қалтарысы көп жұмбақ әлем, зерттелмеген мұхит, игерілмеген ғарыш.
Кең жазықта көсіле шапқан арғымақ па, қансонарда түлкі алған аңшы ма, махаббат қызығына батқан жастар ма, қас пен көздің арасындай бір сәтте жоқ болатын жалған ба, көкірегін қарс айырған халық мұңы ма, жер басып жүрген пенделердің көрсоқыр надандығы ма, ел билейді деп үміт артқан ағайынның жамандығы ма, күн мен түндей мәңгілік айқасып өтер итжығыс тіршіліктегі игілік пен зұлымдық па, осының бәрі Абай жырларында көрініс табады.
«Жүрегіңнің түбіне терең бойла,
Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла», – деген ақын сөзі арты өкініш, алды үміт заманға айтылды ма, көрген түстей жалғанда не жасарын біле алмай шарқ ұрған адамға айтылды ма, әлде сөз ұқпайтын наданға айтылды ма, болжау қиын. Қасіреттен егіліп, қабырғасы сөгіліп кеткен кезде Абайдың:
«Өлең, шіркін – өсекші, жұртқа жаяр,
Сырымды тоқтатайын айта бермей»,– деуі де сондықтан.
Кто слово не ценит, тот себя не ценит. 2 Жанған от тәнді жылытады, жақсы сөз жанды жылытады.
Зажжённый огонь тело греет, доброе слово – душу. 3 Қиыстырып қаласаң отын жанар, қиыстырып айтсаң халық нанар.
Если ладно сложишь, дрова загорятся; если складно скажешь, люди поверят. 4 Ми ойлағанды тіл тындырады.
Что в голове зарождается, язык на свет выдает. 5 Жыланның уы – тісінде, адамның уы – тілінде.
Яд змеи – в зубах, яд человека – в языке. 6 Жаман сөз жылатады, жақсы сөз жұбатады.
Плохое слово до слёз доводит, хорошее слово утешает. 7 Құлаққа кірген суық сөз – көңіліңе барып мұз болар.
Вошедшее в ухо холодное слово, в душе льдом становится. 8 Жаман сөз – жанға кірген тікен.
Дурное слово занозой вонзается в душу. 9 Өсекшінің тілі қышып тұрады.
У сплетника язык чешется.10 Көп сөз – күміс, аз сөз – алтын.
Многословие – серебро, молчание – золото.