Хандық дәрежесіне кетерілген тұңгыш қазақ әйелі 1821 жылы Уәли хан дүниеден өткенде Айғаным 38 жаста болатын. Үміт күткен ұлы Шыңғыс әкеден бар болғаны 10 жасында қалыпты. Осы тұста Ресей патшалығы Айғанымды «Орта жүздің ханы» деп таниды.
! Уәлидің өзге әйелдерінен қаншама ұлдары бола тұра, таққа Айғанымның отыруы патша үкіметіне өте қолайлы еді. Осыған орай Айғанымды «хандық дәрежесіне көтерілген тұңғыш қазақ әйелі» деп атаушылар да бар. Бірақ бұл «хандық» ұзаққа созылмай, 1822 жылы М.М.Спаранскийдің «Сібір қазақтарын басқару» атты ережесі шығады да, Орта жүздің хандығы жойылып, қазақтары: Құсмұрын, Көкшетау, Ақмола, Баян, Қарқаралы, Аякөз аталған алты дуанға бөлініп кетеді. Ал Айғаным Көкшетау дуанына біраз жыл аға сұлтан болып тұрады. Бұл туралы ғалым Әлкей Марғұлан: «Айғаным - ақылды, кореген, өз заманына сай білімді болған әйел. Ол шығыстың бірнеше тілін білген, орыс мәдениетіне деп қойып, Сыртқы істер министрлігінің Азия департаментімен және Петербордағы Сібір комитетімен хат жазысып, байланысып отырған», - дейді. Айғаным жергілікті халықтың арасында өте зор беделге ие болған.
1. Айғанымның жергілікті халықтың арасында зор беделге ие болуыныңсебебі A) Аға сұлтан қызметін мінсіз атқарғандықтан
B) Хандық дәрежесіне көтерілген әйел болғандықтан C) Өте білімді, ақылды болғандықтан
D) Жергілікті халықтың жағдайын жасағандықтан Е) Бірнеше тіл біліп, хат жаза алғандықтан

"Жануарлар мен өсімдіктер" тақырыбында диалог.

Әсия: – Сәлем,Гүлнұр!

Гүлнұр: – Сәлем,Әсия!Қалайсың?

Әсия: – Жақсы,өзің ше?

Гүлнұр: – Менде де бәрі жақсы.Мектепішілік сенбілікке бара жатырсың ба?

Әсия: – Ия,сен де бара жатырсың ба?

Гүлнұр: – Ия."Адамның табиғатсыз күні жоқ, табиғаттың оны айтатын тілі жоқ" демекші,табиғатты қорғауға,оның өсімдіктері мен жан-жануарларына қамқор болғым келім.

Әсия: – Жарайсың!Мен де сол мақсатпен осындай сенбіліктерден қалмауға тырысамын.Жануарлар мен өсімдіктер табиғатты құрайды.Және олар бір-бірінсіз тіршілік ете алмайды.

Гүлнұр: – Дұрыс айтасың.Өте ертеде тіршілік еткен жануарлар қазір жоқ.

Әсия: – Ал өсімдіктердің біршамасы Қызыл кітапқа енген.

Гүлнұр: – Бұның бәрі адам іс-әрекетінің арқасында ғой.

Әсия: – Шынымен де,адам осылай табиғатқа зиян келтіре берсе табиғат құриды.Біз оған керісінше қамқор болуымыз керек қой.

Гүлнұр: – Әрине.Кеттік,кешігіп қалмайық.

1. Тұйық және бітеу буындары бар сөзді көрсетіңіз.

Е) Ас-пан.  ( Тұйық буын - дауысты дыбыстан басталып,дауыссыз дыбысқа бітеді.Бітеу буын - ортасындағы дауыстыны екі жағынан дауыссыз дыбыс қоршаған буын.)

2.Тұйық буынды сөзді көрсетіңіз.

А) ел, ер, үй  

3. Тек ашық буынды сөздер қатарын көрсетіңіз.

Д) қа-ла, ме-ре-ке  (Ашық буын - бір дауысты дыбыстан болады не дауыссыздан бастлаып,дауыстыға біттеді.)

4. Сөздің түбірі тұйық буыннан тұрған сөзді көрсетіңіз.

Е) Ұлт-тар.

5. Бітеу буыннан тұратын сөзді табыңыз.

Д) Жаң-ғақ

6. Тек ашық буынды сөздерді көрсетіңіз.

Д) Те-ре-зе, та-за, ма-ғы-на

7. Жіңішке буынды қатарды көрсетіңіз.

С) Лепті сөйлем.

8.Ашық буыннан ғана тұратын сөзді табыңыз.

С) Та-ма-ша

9. Бітеу буынды сандар қатарын көрсетіңіз.

С) 5, 0. ( бес,ноль)

10.Бітеу буыны бар сөзді табыңыз.

С) Мек-теп.  

11. Бірыңғай ашық буынды сөздерді табыңыз.

Е) Қа-зы-на, о-қи-ға, та-би-ғи

12. Бір ғана бітеу буыннан тұратын сөзді табыңыз.

Д) Күш.

13. Тұйық буынды сөздерді көрсетіңіз.

Е) ән, ас, ал

14. Бітеу буынды киіз үйдің ағашының атын көрсетіңіз.

 В) Уық.

15. Тек тұйық буынды сөздерді көрсетіңіз.

В) Аш, әл, әк.