II. ЖАЗЫЛЫМ
Берілген үш тапсырмаға
жазба жұмысын
орынданыз. Сөздерді
орфографиялық нормаға сай жазып, қосымшаларды дұрыс жалғаныз, жазба
жұмысынызда реттік, жинақтық сан есімдерді, сөйлем соңында қойылатын
тыныс белгілерді орынды қолданыныз.
9
Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі
Жазғы демалыс кезінде ауылдағы туыстарыныз калаға кыдырып келді.
Қонақтармен қаланы аралауға шықтыныз. Қай жерлерге аппарасыз? Неге? Қала
өмірінің ерекшелігін және барған жерлерініз туралы сипаттап жазыныз.
Отан отбасынан басталады
Әр адамның өз отбасы бар. Сол отбасында туысқандар, бауырлар өмір
сүреді. Сіздің де отбасыныз бар. Барлығы сізді жақсы көреді, сіз де оларды
жақсы көресіз. Отбасыныздың бір мүшесін сипаттап жазыныз.
-Сәлем.
-Сен ойын ойнағанды жақсы көресіңбе?
-Ия, мен әр-түрлі ойындар ойнағанды жақсы көремін.
-Спортпенен шұғылданған денсаулыққа пайдалы.
-Ия, мен оны да білемін.
-Сен Казақстанның Алматы қаласында болып өткен Уневерсиадада қолға кіріткен жетістіктерімізді білесіңбе?
-Әрине. Біз ол жарыста 11алтын, 8күміс; 17қоланы иелендік.
-Ия, дұрыс. Біз қысқы Уневерсиадада 2 орынды иелендік. Ал 1 орынды Росия елі алды.
-Бұл шынымен де өте қуанышты жағдай болды.
-Ия, бұл көрсеткіш бізді өте қуантты.
-Спортпен шұғылданған шынымен де қызықты сонымен бірге пайдалы. Ендеше сау бол.
-Сенде сау бол. Бірақ спортпен шұғылдануды есіңнен шығарма.
-Әлбетте.
1. Пысықтауышы бар сөйлемді белгілеңіз.
Е) Ұлы жібек жолында талай сауда көздері ашылды.
2. Бастауышы тұйық етістік, баяндауышы зат есімнен жасалған сөйлемді көрсетіңіз.
Д) Айту — біздің парызымыз.
3. Дара бастауыш бар сөйлемді белгілеңіз.
С) Біз бірлікті ойлаймыз.
4. Бастауышы тәуелдік жалғауында тұрған сөйлемді табыңыз.
В) Інім маған көмектесті.
5. Анықтауышы бар сөйлемді көрсетіңіз.
С) Көлдің деңгейі төмендеген.
6. Толықтауышты табыңыз. Досым қызық кітап сатып алды.
Е) Кітап.
7. Жақсыз сөйлемде болмайтын сөйлем мүшесін көрсетіңіз.
Е) Бастауыш
8. Бастауыш пен баяндауыштан тұратын сөйлемді белгілеңіз.
Д) Жалаң
9. Мақсат пысықтауышты табыңыз.
Бауыржан досымен бірге Алматыға оқуға барды.
В) Оқуға
10.Сөйлемде қимыл-әрекеттің жай-күйін, мезгілін, мекенін білдіретін тұрлаусыз мүшені көрсетіңіз
А) Пысықтауыш.
11. Кімдер? Нелер? сұрақтары қай сөйлем мүшесіне қойылатынын көрсетіңіз.
Д) Бастауыш.
12. Пысықтауыштың сұрағың табыңыз.
Е) Қайда?
13. Сөйлемнің баяндауышын толықтырыңыз.
Біз бұлақтардың көзін … .
Д) Аштық.
14. Себеп – салдар пысықтауышты табыңыз.
Қара алтынды игеру үшін көп жұмыс жасалып жатыр.
С) Игеру үшін.
15. Сөйлемде есімше қандай сөйлем мүшесі екенін белгілеңіз.
Менің айтар сөзім-осы.
Д) Анықтауыш.
16. Атау мен ілік септіктен басқа септік сұрақтарына жауап беретін сөйлем мүшесін көрсетіңіз.
С) Толықтауыш
17. Анықтауышты табыңыз.
Жер бетінде таза су ресурстары көп емес.
А) Таза
18. Баяндауыш қай сөз табынан жасалғанын көрсетіңіз.
Қымыз қандағы гемоглобинді көбейтеді.
В) Етістік.
19. Бастауышы жоқ жай сөйлемнің түрін белгілеңіз.
А) Жақсыз
20. Тек тұрлаусыз мүшелерді анықтаңыз.
В) Анықтауыш, толықтауыш.
21. Толықтауыш қай септікте тұрғанын көрсетіңіз. Ол бізбен кездесті.
Е) Көмектес септік.
22. Қазақ тілінде сөйлемнің соңында келетін сөйлем мүшесін көрсетіңіз.
Е) Баяндауыш.
23. Сөйлемдегі тұрлаулы мүшелерді көрсетіңіз.
Біз кеше мұражайға бардық.
В) Біз бардық.
24. Қайда? Қалай? Қашан? қай сөйлем мүшесінің сұрақтары екенін көрсетіңіз.
В) Пысықтауыш.
25. Пысықтауыштың түрін табыңыз.
Е) Мақсат.