Имандылық-адам бойындағы ең ізгі қасиет эссе​

Таптым-таптым, тап жорға,
Табаны жалпақ боз жорға.
/Түйе/.

Маң-маң басып келеді,
Тапырақтап желеді.
Мойны ұзын, үсті тау,
Ертеден елге бел еді.
/Түйе/.

Кезікті бір жануар,
Үстінде екі тауы бар.
Мойны ұзын, көзі үлкен,
Бұл не,өзің тауып ал?
/Түйе/.

Даусы қоңыр, үні мұң,
Тесіп қойған мұрынын.
/Түйе/.

Дүниеде ақас бар бек жайлаған,
Жанына адам барса ойбайлаған.
Ақастың адам білер мінезі бар,
Мінгесіп екі бала той тойлаған.
/Түйе және оның өркеші/.

Бір тақыт бар дүниеде әркім білер,
Ол тақыт қымбат емес, әркім мінер.
Мінерінде төмендеп келеді екен,
Мінгеннен соң жоғары көтерілер.
/Түйе, оған мінген адам/.

Дүбір-дүбір төртеу,
Есенгелді екеу.
Жағалбайлы жалғыз,
Оның таңы қарбыз.
/Түйенің аяғы, екі құлағы, құйыршығы/.

Төрт кісі төсек сал дейді,
Екі кісі қарауыл қарайды,
Үлкен әйел есік аш дейді,
Кіші әйел төмпештейді.
/Түйе, төрт аяғы, екі өркеші, түйенің құмалақ тастағаны/.

Төсек астында төрт күлше.
/Түйенің төрт табаны/.

Таудан тас домалайды,
Тас бұршақтай сабалайды.
/Түйенің құмалағы/.

Жоғарыдан көп тас домалайды,
Кезектесіп бірін-бірі қуалайды.
/Түйенің құмалағы/.

Шашылды маржан,
Бағасы арзан.
/Құмалақ/.

Апан-апан,
Ескі шапан.
Иір қобыз,
Жарық жұлдыз.
/Түйенің шудасы, мойны,көздері/.

Мамам маң басып барады, 
Күлшесі қалып барады.
/Түйенің ізі/.

Екі төлдің атынан
Бір төлдің аты шығады.
/Тайлақ/.

Түбірлі төртеу,
Түймемен бесеу,
Ерубай екеу,
Мамық жалғыз.
/Жылқы/.

Қоян жақты, тақыр жонды,
Төрт тұяқ, екі аяқты, екі қолды.
Салпы ерін, өзі жүйрік,
Кең омырау, жуан құйрық.
/Ат/.

Төрт түп тұт мәуітімен кесіледі,
Үстіне мінген адам есіреді.
Құрдасым, тапқын мұны ойлы көзбен,
Ойласаң тереңірек шешіледі.
/Ат/.

Отырдым мұнан барып оймауылға,
Қлінді екі аяғым байлаулыға.
Қолыма екі қайыс ұстап алып,
Жүргіздім қайда барсам айдауыма.
/Мінген ат/.

Екеуі елеңдеп келеді,
Төртеуі төбелесіп келеді.
/Аттың екі құлағы мен төрт  аяғы/.

Ана таумен мына тау соғысып келеді.
/Аттың төрт тұяғы/.

Кішкене ғана тостаған,
Көтеріп қана тастаған.
/Аттың тұяғы/.

Алды қияқ, арты шалғай.
/Аттың жалы/.

Ұштым,ұжмаққа шықтым,
Тептім, терекке шықтым.
/Атқа міну/.

Қарасам, қайдан келдің,
Малы қара сайдан келдің.
/Аттың тезегі/.

Кекендеткен несі екен,
Келіп салған несі екен?
Сорпылдатқан несі екен,
Сорқылдатқан несі екен,
Суырып алған несі екен,
Суы тамған несі екен?
/Желідегі биені емген құлын/.

Төртеу келеді,
Төртеу асылып тұрады,
Екеу жол көрсетеді,
Екеу иттен сақтайды,
Енді біреу артында асылып тұрады.
/Сиыр/.

Екі айнасы бар, 
Екі найзасы бар,
Төрт жаптырмағы бар,
Бір шыбыртқысы бар. 
/Сиыр/.

Бүкір ағашқа қар жұқпас.
/Сиырдың мүйізі/.

Ел жатса да енекем жатпайды.
/Сиырдың мүйізі/.

Төсек астында төрт бауырсақ .
/Сиырдың желіні/.

Төрт туысқан бір шұңқырға құяды.
/Сиырдың емшегі/.

Арқасы бар, аунамайды,
Аузы бар, күйсемейді.
/Сиыр мен ат/.

Кішкентай ғана бойы бар,
Айналдырып киген тоны бар.
/Қой/.

Төрт тағанды бойы бар,
Момындық дұрыс ойы бар.
Кербезденіп жүрмейді,
Айналдырған тоны бар.
/Қой/.

Азанда кетер ләйлекен,
Кеште келер ләйлекен.
Түрлі-түрлі жібектен,
Түймесі бар ілгектен.
/Қой, ешкі/.

Шапаным да, тоным да,
Арқаның жүр жонында.
Атам соның соңында,
Таяғы бар қолында.
/Қой, қойшы/.

Ашылмаған сандықта,
Пішілмеген құндыз бар.
/Қозы/.

Қайырып басын тастаған, 
Қайқайып қойды бастаған.
/Ешкі/.

Асты пышақ, үсті істік,
Өзіне лайықтап киім пішкен,
Секіріп-секіріп түскен.
/Ешкі/.

Төрт аяғы бар,
Басында екі таяғы бар,
Иегінде екі сақалы бар.
/Ешкі/.

Сақалы бар,
Санасы жоқ.
/Ешкі/.

Наурыз — шығыс елдерінің бүкілхалықтық мейрамы, Ұлыстың ұлы күні. Наурыз шығыс халықтарында жыл басы мерекесі ретінде тойланып, ерекше күн ретінде аталып өтіледі. Қазақ халқы да Наурыз мерекесін айрықша бағалап, оны жыл сайын тойлап отыруды салт-дәстүрге айландырған. Шығыстың данышпандары Махмұд Қашқари, Омар Хаямнан бастап қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаев, Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов, Сәкен Сейфуллин сынды ұлт қайраткерлері де Наурыз туралы еңбектер, өлеңдер, асыл сөздер жазып қалдырған.Наурыз шығыс елдері үшін бірліктің, татулықтың, еңбектің, ізгіліктің, бақыттың мерекесі ретінде тойланған. Сондықтан да болар, бұл күні шаттанбайтын, қуанбайтын, мейірленбейтін адам болмаған.Бұл күні жақсы тілек тілеу, құттықтау, кешірім жасау, табысу сияқты адамгершілік қасиеттер көрініс тауып, кейінгі ұрпақтар сондай жақсы өнегеден үлгі алған.

Наурыздың айрықша тәлім-тәрбиелік, үлгі-өнегелік, сән-салтанаттық, мәрт-жомарттық, қадір-қасиеттілік нышан белгілері мен таным ұғымдарының үлгі түрлері өте көп.

Оның барлығы әр адамды жоғары саналылыққа, әдептілікке, өнегелікке, бауырмалдыққа, көргенділікке, ізгілік пен білімділікке баурайды. Наурыз мерекесін асыға күтетініміз, ерекше даярланатынымыз содан болса керек.Наурыз мерекесіне тән — көпшілікке наурыз көже даярланады, ол тағам жеті түрлі дәмнен даярлануы шарт. Халықта наурыз көжені тойып ішкен адам келесі жылға дейін ішім-жемнен тарлық көрмейді деген ұғым бар.

Үй иесі үлкен кісілерден наурыз көжеге бата сұрайды. Ол кісілер:

«Пәле-жала жерге енсін!
Төрт түлік ақты болсын!
Өрісің малға,үйің жанға толсын!
Ақ мол болсын!» деп бата беріледі.
Нашла в интернете