Көшпелілер немесе көшпелі қоғам, көшпелі өркениет дегеніміз — негізгі кәсібі мал шаруашылығы болып, күнкөрісінің көзі мал өнімдерінен тұратын, белгілі бір қалыптасқан жүйемен көшіп-қонып тіршілік ететін адамдардың әлеуметтік-экономикалық, саяси қауымдастығы және өркениеті.
Көшпелілер өркениетін зерттеу мәселелері. Көшпелілер туралы түсінік, алдымен отырықшы халықтар арасында қалыптасты. Б.з.д. V ғасырда өмір сүрген тарихшы Геродот көшпелі скиф тайпаларының тұрмысын мадақтап жазды. Көшпелілердің табиғат аясындағы өмірін басқа да антик тарихшылар, философтар, орта ғасырлар ойшылдары сипаттады. Оларға табиғаттың төл баласы сияқты көшпелілер өмірі таза, қулық-сұмдықтан, отырықшы-қалалық өркениеттің жаман қасиеттерінен ада болып көрінді.
Асы жоқ үйді ит те сүймейді.Дом, где нет еды, и собака избегает.Ас тұрған жерде ауру тұрмайды.Где хорошая пища обитает, там болезни не бывает.Аштың ақылы астан әрі аспайды.Все мысли голодного вокруг еды вращаются.Еттен дәм кетсе, ұрлықтын мәні кетер.Если мясо вкус потеряет, скотокрадство смысл утеряет.Қасық тары ботқа болмас, ботқа болса да, жұртқа болмас.Из ложки пшена каши не сварить, а если и сварить, всех не накормить.Жылқының еті жесең — тісіне кіреді, жемесең — түсіңе кіреді.Конину поешь — остается в зубах, а не поешь — будешь видеть во снах.Ат адамның қанаты, ас адамның қуаты.Конь — для человека как крылья, а в хлебе его сила.
Көшпелілер өркениетін зерттеу мәселелері. Көшпелілер туралы түсінік, алдымен отырықшы халықтар арасында қалыптасты. Б.з.д. V ғасырда өмір сүрген тарихшы Геродот көшпелі скиф тайпаларының тұрмысын мадақтап жазды. Көшпелілердің табиғат аясындағы өмірін басқа да антик тарихшылар, философтар, орта ғасырлар ойшылдары сипаттады. Оларға табиғаттың төл баласы сияқты көшпелілер өмірі таза, қулық-сұмдықтан, отырықшы-қалалық өркениеттің жаман қасиеттерінен ада болып көрінді.