Бала тәрбиесi – игiлiктi iс. Берерi де, сұрауы да, жемiсi де мол тәрбие саласының ең өзектiсi. Еліміз тәуелсіздікке қол жеткізгеніне байланысты Елбасының «2030 жылғы жолдауындағы», мақсаттар мен мұраттар мүлтіксіз жүзеге асырылса, ұрпақ тәрбиесіндегі істерде де үлкен бетбұрыстар болары сөзсіз деген еді.
Мағжан Жұмабаев: «Бала тәрбиесі – бір өнер, өнер болғанда ауыр өнер, жеке бір ғылым иесі болуды тілейтін өнер. ... бала тар ойлы ақымақ болса, бала кінәлі емес, тәрбиеші кінәлі, бала сұлулықтан ләззат ала білмейтін мылқау жынды болса, бала айыпты емес, тәрбиеші жазалы», - деп айтып кеткен ғой. Біздің данагөй халқымыз ежелден-ақ бала тәрбиесін болашақ тәрбиесі деп түсінген. Балалардың бос уақытын тиімді ұйымдастыру, олардың күш-жігерін дұрыс бағытта жұмсау және бойында тұнып тұрған туа біткен қабілетін ашу, өнерге баулу мектеп мұғалімдерінің қолында. Біздің мектебіміз балаларды жан-жақты дамыту мақсатында «Өрнек» шеберқолдар, «Жас қаламгер» болашақ тілшілер, «Мәнерлеп оқу» көркемсөз оқушылар, «Домбыра» домбыра үйренушілер үйірмесі жұмыс жасап келеді. Үйірмелер оқушылардың бос уақытты тиімді қолдануға мүмкіндік береді. «Үлгісі көптің өрнегі көп, өрнегі көптің ермегі көп» деп халық нақыл сөзінде айтылғандай бұл үйірмелердің берері көп және жеткен жетістіктері аз емес.
«Өрнек» үйірмесіне қатысушылар Павлодар облысында Ұлы Жеңістің 70 жылдығына орай өткен «Ұлы өткен күндерге тағзым» атты байқауда «Қолтаңбалы өнер» номинациясына ие болды. Үйірме жетекшісі Рахима Қайраққызы аудандық қолөнер сайыстарына оқушыларын қатыстырып, жүлделерге ие болуда. Сондай – ақ «Жас қаламгер» үйірмесі мектеп оқушыларына арналған ай сайын мектеп газетін шығарып, үйірме мүшелері аудандық, облыстық басылымдарға мақалаларын жариялауда. Үйірме мүшесі Сансызбаев Аңсат облыстық «Абай оқулары» сайысына,
биыл мектеп түлегі, үйірме мүшесі Қабдуахит Мәди облыстық «Журналистика мамандығын таңдаймын » конкурсына жолдама алды. Мектеп оқушыларымен құрылған мектептің домбыра оркесторі аудандық сайыстарға үнемі қатысып келеді. Биылғы оқу жылында ҚР тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай өткен аудандық «Ұлы дала дауысы» ұлттық аспаптар байқауында І орынға ие болды. Биыл ғана құрылған «Мәнерлеп оқу» үйірмесінің мүшелері жыр жаттап , аудандық оқуларға қатысып келеді. Қайролла Назым сынды оқушымыз ақындардың жырын жаттап,облыстық сайыстарға баруға дайындық үстінде.
«Бұлақ көрсең, көзін аш» демекші балаға дер кезінде бағдар беру, қабілетін анықтау, оның бойында тасып тұрған күш-қайрат, жігерін орынды жұмсауға үйрететін – алдымен ата-ананың, онан соң ұстаздардың міндетінде. Бала – біздің бауыр етіміз, бақытты болашағымыз. Халқымыз: «Ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі», - демекші, бала тәрбиесіне отбасында өмірге келген күнінен бастап айрықша мән берейік
Прямолинейные символы использовались для создания сложных композиций. До наших дней они дошли в виде росписи на тканях и предметах быта. Это часть преданий и культурного наследия. Некоторые орнаменты и их значение такие:
«Балдак». Орнамент напоминает перевернутую ручку костыля. Применяли при росписи войлока. Отождествляется с балдаком — подставкой под руку в виде рогатки, которую использовали во время соколиной охоты.
«Балта». Символ напоминает букву «Г» и отождествляется с топором.
«Мор». Это равносторонний казахский орнамент, символизирующий стороны света.
«Канка». Напоминает хребет животного. Использовался для украшения вязаных вещей и предметов обихода.
Существует множество узоров, каждый из которых дает сотни производных. Известны лишь предпочтения древних казахов в нанесении тех или иных рисунков на предметы, в то время как их точная смысловая интерпретация утеряна.
Первые письменные упоминания о казахских узорах и орнаментах датируются началом XVI века[1]. В древности по орнаменту у казахов можно было определить, к какому роду или жузу относится обладатель орнаментированной вещи[2].
В эстетической культуре казахского народа орнамент достиг большого разнообразия форм и занял доминирующее место в конце XIX века[3]. Узоры отражали окружающую действительность: так, если XIX веке в одежде преобладали растительные орнаменты, чаще всего — тюльпаны, то после полёта Гагарина в космос мастерицы вышивали ракеты и звёзды[1].
С. М. Дудин выделяет четыре особенности казахской орнаментики: равенство фона и узора, разнозначность мотивов как узора, так и фона, ограниченность цветовой гаммы орнамента и наличие верха и низа в орнаментальных композициях[4].
По особенностям ритма, композиции, симметрии различают типы орнамента: зооморфный, геометрический, растительный и космогонический[3][5][1][2]:
Наиболее рас является зооморфный орнамент. Зооморфными узорами — кошкар муйз (бараний рог), кос муйз (соединённые рога), туйе табан (верблюжий след), и др. — украшались войлочные изделия, различные предметы домашнего обихода из кожи и дерева. Встречается в войлочных изделиях (текемет, сырмак), в ткачестве (баскур, алаша, ковёр), а также в изделиях из кожи, кости, дерева, металла. В некоторых видах изделий рисунок элемента выполняется в технике аппликации. Для окраски его применяются красные, зелёные, коричневые, белые, чёрные тона.
Геометрические орнаментальные мотивы получили рас в ткачестве, архитектурном декоре (треугольник, ромб, крест, доисторическая свастика). Встречается в бордюрах ковровых изделий, в обрамлении центр, поля текеметов — войлочных ковров. Окрашивается в чёрный, синий, бордовый, коричневый тона.
Растительные узоры встречаются в вышивке и ткачестве (цветок, лист, побег). Свободно заполняя поверхность, такие узоры не оставляют фона, придают изделию нарядный и праздничный вид. Окрашивается в жёлтый, оранжевый, красный, розовый, бордовый тона.
Космогонические знаки (солнце, звезда, полумесяц) применяются в ковроткачестве для заполнения центральной части композиции, например, узор «Кайнар — родничок» родился в скотоводческом хозяйстве, испытывающем потребность в пастбищах и водопоях. Используются голубой, синий, фиолетовый цвета[3].
Үйірменің үйретері көп
Бала тәрбиесi – игiлiктi iс. Берерi де, сұрауы да, жемiсi де мол тәрбие саласының ең өзектiсi. Еліміз тәуелсіздікке қол жеткізгеніне байланысты Елбасының «2030 жылғы жолдауындағы», мақсаттар мен мұраттар мүлтіксіз жүзеге асырылса, ұрпақ тәрбиесіндегі істерде де үлкен бетбұрыстар болары сөзсіз деген еді.
Мағжан Жұмабаев: «Бала тәрбиесі – бір өнер, өнер болғанда ауыр өнер, жеке бір ғылым иесі болуды тілейтін өнер. ... бала тар ойлы ақымақ болса, бала кінәлі емес, тәрбиеші кінәлі, бала сұлулықтан ләззат ала білмейтін мылқау жынды болса, бала айыпты емес, тәрбиеші жазалы», - деп айтып кеткен ғой. Біздің данагөй халқымыз ежелден-ақ бала тәрбиесін болашақ тәрбиесі деп түсінген. Балалардың бос уақытын тиімді ұйымдастыру, олардың күш-жігерін дұрыс бағытта жұмсау және бойында тұнып тұрған туа біткен қабілетін ашу, өнерге баулу мектеп мұғалімдерінің қолында. Біздің мектебіміз балаларды жан-жақты дамыту мақсатында «Өрнек» шеберқолдар, «Жас қаламгер» болашақ тілшілер, «Мәнерлеп оқу» көркемсөз оқушылар, «Домбыра» домбыра үйренушілер үйірмесі жұмыс жасап келеді. Үйірмелер оқушылардың бос уақытты тиімді қолдануға мүмкіндік береді. «Үлгісі көптің өрнегі көп, өрнегі көптің ермегі көп» деп халық нақыл сөзінде айтылғандай бұл үйірмелердің берері көп және жеткен жетістіктері аз емес.
«Өрнек» үйірмесіне қатысушылар Павлодар облысында Ұлы Жеңістің 70 жылдығына орай өткен «Ұлы өткен күндерге тағзым» атты байқауда «Қолтаңбалы өнер» номинациясына ие болды. Үйірме жетекшісі Рахима Қайраққызы аудандық қолөнер сайыстарына оқушыларын қатыстырып, жүлделерге ие болуда. Сондай – ақ «Жас қаламгер» үйірмесі мектеп оқушыларына арналған ай сайын мектеп газетін шығарып, үйірме мүшелері аудандық, облыстық басылымдарға мақалаларын жариялауда. Үйірме мүшесі Сансызбаев Аңсат облыстық «Абай оқулары» сайысына,
биыл мектеп түлегі, үйірме мүшесі Қабдуахит Мәди облыстық «Журналистика мамандығын таңдаймын » конкурсына жолдама алды. Мектеп оқушыларымен құрылған мектептің домбыра оркесторі аудандық сайыстарға үнемі қатысып келеді. Биылғы оқу жылында ҚР тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай өткен аудандық «Ұлы дала дауысы» ұлттық аспаптар байқауында І орынға ие болды. Биыл ғана құрылған «Мәнерлеп оқу» үйірмесінің мүшелері жыр жаттап , аудандық оқуларға қатысып келеді. Қайролла Назым сынды оқушымыз ақындардың жырын жаттап,облыстық сайыстарға баруға дайындық үстінде.
«Бұлақ көрсең, көзін аш» демекші балаға дер кезінде бағдар беру, қабілетін анықтау, оның бойында тасып тұрған күш-қайрат, жігерін орынды жұмсауға үйрететін – алдымен ата-ананың, онан соң ұстаздардың міндетінде. Бала – біздің бауыр етіміз, бақытты болашағымыз. Халқымыз: «Ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі», - демекші, бала тәрбиесіне отбасында өмірге келген күнінен бастап айрықша мән берейік
Казахские орнаменты и узоры
Прямолинейные символы использовались для создания сложных композиций. До наших дней они дошли в виде росписи на тканях и предметах быта. Это часть преданий и культурного наследия. Некоторые орнаменты и их значение такие:
«Балдак». Орнамент напоминает перевернутую ручку костыля. Применяли при росписи войлока. Отождествляется с балдаком — подставкой под руку в виде рогатки, которую использовали во время соколиной охоты.
«Балта». Символ напоминает букву «Г» и отождествляется с топором.
«Мор». Это равносторонний казахский орнамент, символизирующий стороны света.
«Канка». Напоминает хребет животного. Использовался для украшения вязаных вещей и предметов обихода.
Существует множество узоров, каждый из которых дает сотни производных. Известны лишь предпочтения древних казахов в нанесении тех или иных рисунков на предметы, в то время как их точная смысловая интерпретация утеряна.
Первые письменные упоминания о казахских узорах и орнаментах датируются началом XVI века[1]. В древности по орнаменту у казахов можно было определить, к какому роду или жузу относится обладатель орнаментированной вещи[2].
В эстетической культуре казахского народа орнамент достиг большого разнообразия форм и занял доминирующее место в конце XIX века[3]. Узоры отражали окружающую действительность: так, если XIX веке в одежде преобладали растительные орнаменты, чаще всего — тюльпаны, то после полёта Гагарина в космос мастерицы вышивали ракеты и звёзды[1].
С. М. Дудин выделяет четыре особенности казахской орнаментики: равенство фона и узора, разнозначность мотивов как узора, так и фона, ограниченность цветовой гаммы орнамента и наличие верха и низа в орнаментальных композициях[4].
По особенностям ритма, композиции, симметрии различают типы орнамента: зооморфный, геометрический, растительный и космогонический[3][5][1][2]:
Наиболее рас является зооморфный орнамент. Зооморфными узорами — кошкар муйз (бараний рог), кос муйз (соединённые рога), туйе табан (верблюжий след), и др. — украшались войлочные изделия, различные предметы домашнего обихода из кожи и дерева. Встречается в войлочных изделиях (текемет, сырмак), в ткачестве (баскур, алаша, ковёр), а также в изделиях из кожи, кости, дерева, металла. В некоторых видах изделий рисунок элемента выполняется в технике аппликации. Для окраски его применяются красные, зелёные, коричневые, белые, чёрные тона.
Геометрические орнаментальные мотивы получили рас в ткачестве, архитектурном декоре (треугольник, ромб, крест, доисторическая свастика). Встречается в бордюрах ковровых изделий, в обрамлении центр, поля текеметов — войлочных ковров. Окрашивается в чёрный, синий, бордовый, коричневый тона.
Растительные узоры встречаются в вышивке и ткачестве (цветок, лист, побег). Свободно заполняя поверхность, такие узоры не оставляют фона, придают изделию нарядный и праздничный вид. Окрашивается в жёлтый, оранжевый, красный, розовый, бордовый тона.
Космогонические знаки (солнце, звезда, полумесяц) применяются в ковроткачестве для заполнения центральной части композиции, например, узор «Кайнар — родничок» родился в скотоводческом хозяйстве, испытывающем потребность в пастбищах и водопоях. Используются голубой, синий, фиолетовый цвета[3].