Ғылымдағы және техникадағы, өнер мен мәдениет, қоғамдық-әлеуметтік өмір мен әдебиет саласындағы жаналықтар лексикаға да үнемі ыкпалын тигізіп отырады. Өткен дәуірлерде болған кейбір наным-сенімдер, әдет-ғұрыптар, ескі ұғымдар, үй мүлкі, шаруашылық бұйымдары халық тұрмысының дамуына байланысты азайып, қолданудан шығып қалады.
Соларға қатысты сөздер мен атаулар да ескіреді, яғни қолданудан шыға бастайды. Мысалы: шоқпар, соқа, сойыл, найза, айбалта, күрзі, қорамса, кіреуке, малта, ояз, зындан, күң, кұл, әмеңгер, болыс, жүзбасы, сарбаз, дуан, пері, періште, ысқат, азан, барымта, дабыл тәрізді сөздер бүгінгі өмірде көп қолданыла бермейді. Бұлар белгілі бір дәуірдің, тарихи кезеңнің тілдік көрсеткіші ретінде жұмсалуы мүмкін. Олар көнерген сөздер деп аталады. Және олардың кейбірі жана ұғымдардың келуімен байланысты жаңарып қолданылуы да мүмкін. Тіл — тілде көнерген сөздердің историзмдер және архаизмдер деп аталатын екі түрі бар. Кейбір заттар мен құбылыстар күнделікті өмірден шығып қалып, сол ұғымдарды білдіретін олардың атаулары — сөздер де көнеріп, тілде қолданбайды. Мысалы: сұлтан, атшабар, ояз, барымта, дуан басы, дүре, малай, күң, құл, бай, болыс т. б. Мұндай сөздерді историзмдер дейді. Бұрынғы атаулары ескіріп, кейін басқа атаулармен беріліп жүрген заттар мен құбылыстар бар. Мысалы: жасак, немесе қол — әскер, қол басы — әскер басы, почтабай — хат тасушы, жатак, — отырықшы, серіктік — бірлесу, қосын — ұйым, желек — орамал т. б. Қазірде осындай басқа атаулармен беріліп жүрген заттар мен құбылыстардың бұрынғы атаулары архаизмдер деп аталады.
Әдеби шығарманың кез-келген талдауы оның тақырыбын, идеясын және мотивін анықтаудан басталуы керек. Олардың арасында тығыз мағыналық және логикалық байланыс бар, соның арқасында көркем мәтін форма мен мазмұнның бірлігі ретінде қабылданады. «Тақырып», «идея» және «мотив» әдеби терминдерінің мағынасын дұрыс түсіну автордың өзінің шығармашылық идеясын қаншалықты дәл жүзеге асыра алғанын және оның шығармасы оқырман назарына лайық екендігін анықтауға мүмкіндік береді. олардан туындайтын және түсінуді қажет ететін мәселелермен тығыз байланыста жұмыс жасау: өмірлік маңызды материал, мыналарды қамтиды:
- адамның мәнін ашатын оқиғалар, кейіпкерлердің іс-әрекеттері немесе олардың ойлары, тәжірибелері, көңіл-күйлері, ұмтылыстары;
- адамның күші мен энергиясын қолдану салалары (отбасы, жақын немесе әлеуметтік өмір, өмір, өндіріс және т.б.);
- жұмыста көрінетін уақыт: бір жағынан, қазіргі, өткен немесе болашақ, екінші жағынан - қысқа немесе ұзақ;
- оқиғалар мен кейіпкерлер ауқымы (тар немесе кең).
көрсетілген өмірлік материал негізінде жұмыста көтерілген мәселелер:
- әмбебап;
- әлеуметтік;
- философиялық;
- адамгершілік;
- діни және т.б.
Шығарманың идеясы - автордың идеясының өзегі, шығармада бейнеленген құбылыстардың негізгі идеясы, оның қамтуы шығарманың барлық образдары мен көркемдік құралдарына бағынады (автор өз шығармасы арқылы оқырманға жеткізуге ұмтылған мұраттар мен сенімдер).
Шығарманың идеясын сипаттауға болады:
іске асыру қадамдары бойынша:
- автордың идеялық идеясы;
- образды немесе автордың образға қатынасын эстетикалық бағалау;
- оқырманның немесе зерттеушінің қорытындысы;
есептің параметрлері бойынша:
- әмбебап;
- әлеуметтік;
- философиялық;
- адамгершілік;
- діни және т.б.
нұсқа түрінде:
- көркем бейнеленген (картиналар, бейнелер, қақтығыстар, тақырыптық бөлшектер арқылы);
- тікелей айтылған (лирикалық немесе публицистикалық құралдармен).
Көркем шығармадағы мотив - лирикалық шығарманың тақырыбы (кейде негізгісін толықтыратын екінші дәрежелі тақырыптар); сюжеттің ең кішкентай элементі. Мотив - сюжеттің қарапайым бөлігі, лирикалық шығарманың тақырыбы.
Соларға қатысты сөздер мен атаулар да ескіреді, яғни қолданудан шыға бастайды. Мысалы: шоқпар, соқа, сойыл, найза, айбалта, күрзі, қорамса, кіреуке, малта, ояз, зындан, күң, кұл, әмеңгер, болыс, жүзбасы, сарбаз, дуан, пері, періште, ысқат, азан, барымта, дабыл тәрізді сөздер бүгінгі өмірде көп қолданыла бермейді. Бұлар белгілі бір дәуірдің, тарихи кезеңнің тілдік көрсеткіші ретінде жұмсалуы мүмкін. Олар көнерген сөздер деп аталады. Және олардың кейбірі жана ұғымдардың келуімен байланысты жаңарып қолданылуы да мүмкін.
Тіл — тілде көнерген сөздердің историзмдер және архаизмдер деп аталатын екі түрі бар. Кейбір заттар мен құбылыстар күнделікті өмірден шығып қалып, сол ұғымдарды білдіретін олардың атаулары — сөздер де көнеріп, тілде қолданбайды. Мысалы: сұлтан, атшабар, ояз, барымта, дуан басы, дүре, малай, күң, құл, бай, болыс т. б. Мұндай сөздерді историзмдер дейді. Бұрынғы атаулары ескіріп, кейін басқа атаулармен беріліп жүрген заттар мен құбылыстар бар. Мысалы: жасак, немесе қол — әскер, қол басы — әскер басы, почтабай — хат тасушы, жатак, — отырықшы, серіктік — бірлесу, қосын — ұйым, желек — орамал т. б. Қазірде осындай басқа атаулармен беріліп жүрген заттар мен құбылыстардың бұрынғы атаулары архаизмдер деп аталады.
Объяснение:
Әдеби шығарманың кез-келген талдауы оның тақырыбын, идеясын және мотивін анықтаудан басталуы керек. Олардың арасында тығыз мағыналық және логикалық байланыс бар, соның арқасында көркем мәтін форма мен мазмұнның бірлігі ретінде қабылданады. «Тақырып», «идея» және «мотив» әдеби терминдерінің мағынасын дұрыс түсіну автордың өзінің шығармашылық идеясын қаншалықты дәл жүзеге асыра алғанын және оның шығармасы оқырман назарына лайық екендігін анықтауға мүмкіндік береді. олардан туындайтын және түсінуді қажет ететін мәселелермен тығыз байланыста жұмыс жасау: өмірлік маңызды материал, мыналарды қамтиды:
- адамның мәнін ашатын оқиғалар, кейіпкерлердің іс-әрекеттері немесе олардың ойлары, тәжірибелері, көңіл-күйлері, ұмтылыстары;
- адамның күші мен энергиясын қолдану салалары (отбасы, жақын немесе әлеуметтік өмір, өмір, өндіріс және т.б.);
- жұмыста көрінетін уақыт: бір жағынан, қазіргі, өткен немесе болашақ, екінші жағынан - қысқа немесе ұзақ;
- оқиғалар мен кейіпкерлер ауқымы (тар немесе кең).
көрсетілген өмірлік материал негізінде жұмыста көтерілген мәселелер:
- әмбебап;
- әлеуметтік;
- философиялық;
- адамгершілік;
- діни және т.б.
Шығарманың идеясы - автордың идеясының өзегі, шығармада бейнеленген құбылыстардың негізгі идеясы, оның қамтуы шығарманың барлық образдары мен көркемдік құралдарына бағынады (автор өз шығармасы арқылы оқырманға жеткізуге ұмтылған мұраттар мен сенімдер).
Шығарманың идеясын сипаттауға болады:
іске асыру қадамдары бойынша:
- автордың идеялық идеясы;
- образды немесе автордың образға қатынасын эстетикалық бағалау;
- оқырманның немесе зерттеушінің қорытындысы;
есептің параметрлері бойынша:
- әмбебап;
- әлеуметтік;
- философиялық;
- адамгершілік;
- діни және т.б.
нұсқа түрінде:
- көркем бейнеленген (картиналар, бейнелер, қақтығыстар, тақырыптық бөлшектер арқылы);
- тікелей айтылған (лирикалық немесе публицистикалық құралдармен).
Көркем шығармадағы мотив - лирикалық шығарманың тақырыбы (кейде негізгісін толықтыратын екінші дәрежелі тақырыптар); сюжеттің ең кішкентай элементі. Мотив - сюжеттің қарапайым бөлігі, лирикалық шығарманың тақырыбы.
Надеюсь перевело нормально :)