Күн жүйесінде орналасқан ғаламшарларды алыстан телескоппен бақыладым. Міне, қызық! Күннің айналасында ғаламшарлар түзу сызық бойымен Күнді айналады. Олар сымдағы дөңгелек моншаққа да ұқсайды. Меркурий мен Шолпанды жерден бақылау өте қиын. Астрономдардың зерттеуінше, ғаламшарлар туралы мынадай мәліметтер бар:
· Қоңырқайдың шамамен 60 серігі бар. Ол – ең күрделі сақиналары бар ғаламшар.
· Жердің табиғи серігі – Ай.
· Ең қызығы Шолпан басқа ғаламшарларға қарсы айналады. Шолпан – Күн мен Айдан кейінгі ең жарық ғаламшар.
1. Мәтінге қай атау сәйкес келеді?
А) Бұл мәтінде ғаламшарлар туралы ақпарат жоқ
В) Шолпан басқа ғаламшарларға қарсы айналады.
С) Мектеп туралы
D ) Роботтар туралы
2. Сұрақтарға сәйкес ақпараттарды анықта
1 Ғаламшарлар Күнді қалай айналады? Тузу сызык бойымен
a) Шолпан
2 Қай планеталарды жерден бақылау қиын? b b) Меркурий мен Шолпанды
3 Қоңырқайдың қанша серігі бар?
d с) түзу сызық бойымен
4 Күн мен Айдан кейінгі ең жарық қай ғаламшар? шолпан
a d) 60
«Акын» - в казахском языке это уважительная форма обращения к вышедшему из народа поэту-импровизатору.
Айтыс – это публичное поэтическое состязание двух акынов. Каждое лето отовсюду съезжаются акыны, которые без предварительной подготовки, импровизируя поочередно, соревнуются в находчивости, в блеске мыслей, в умении сочинять стихи экспромтом.
В 2006 году айтыс был включен в репрезентативный список нематериального культурного наследия человечества.
Зарождение айтыса в эпоху образования казахских племенных союзов и их синхронное развитие – это незаменимая часть в духовной жизни казахского народа.
«На наскальных рисунках в горах стран Центральной Азии, Алтайского региона, уездов Хутуби, Тарбагатая, долины реки Или сохранились изображения играющих на домбре акынов», - рассказывает Далилбек. По его словам у казахского народа есть очень много разных обычаев и традиций, некоторые из них в процессе исторического развития были вытеснены. Однако акын-айтыс – единственный в своем роде связан с казахским народом общей судьбой, и голос акынов продолжает радовать слух и по сей день.
Согласно данным, казахи проживают в 13 странах мира. Из них только казахи Китая и Монголии сохранили свою самобытную культуру. «Для сохранения традиций айтыса и его развития нужны определенные условия. Первое – это благодарный слушатель, который будет ценить искусство айтыса, второе – благоприятная социальная среда для развития искусства айтыса», - отметил Далилбек.
25 января 2008 года в студенческом городке Илийского педагогического института г. Куйтунь (СУАР) было образовано Исследовательское общество айтыса. Это событие стало новой вехой в работе над сохранением традиций айтыса
Әдеби әлемнің танымал туындылары оқырманына дәуірдің тыныс-тіршілігі мен тарихи кезеңдері, әлеуметтік теңсіздік пен қоғамдық құндылықтар, сондай-ақ автордың тебіреністері жайында сыр шертеді. Абайдың ұлы поэзиясы, Толстойдың тарихи прозасы, Ибсенның новаторлық драматургиясы біз үшін өткен күндердің картинасын құруға және де сол заманның әлеуметтік санасына кіріп кетуге мүмкіндік береді. Әрине, бұның барлығы да әдебиеттің құдіретті күші. Ол бізге шетел асып, шекараны бұзуға көмектеседі: түрік әлеміне жақын боламын десең, Памуктың романдары, ал үндістердің өмірімен танысамын десең, Рушдидың прозасы бар. Алайда, жазушы болу — үлкен жауапкершілік, әрі кез келгеннің қолынан келе бермейтін өнер. Содан болар, қазіргі жазушылардың көтерген әдеби жүктерінің ауырлығы соншалық, посткеңестік кеңістікте ұлттық проза кенжелеп, жазушы деген атақ құнсызданып бара жатқандай...