В
Все
М
Математика
О
ОБЖ
У
Українська мова
Д
Другие предметы
Х
Химия
М
Музыка
Н
Немецкий язык
Б
Беларуская мова
Э
Экономика
Ф
Физика
Б
Биология
О
Окружающий мир
Р
Русский язык
У
Українська література
Ф
Французский язык
П
Психология
А
Алгебра
О
Обществознание
М
МХК
В
Видео-ответы
Г
География
П
Право
Г
Геометрия
А
Английский язык
И
Информатика
Қ
Қазақ тiлi
Л
Литература
И
История
sergiykorolkov8
sergiykorolkov8
15.10.2020 23:35 •  Қазақ тiлi

Күрделі сөзді табыңыз.А) Аңшылық кәсіп В) Қара етік С) Майор шені Д) «Жас қанат» байқауы Е) Созылмалы сырқат
2.Қосымша арқылы жасалған дара сөзді табыңыз.А) Жезқазған В) Айбындылықтан С) Қаптесер Д) Тәртіп Е) Орынсатпақ
3. Жалаң сөйлемді анықтаңыз. А) Балет-театр өнерінің бір түрі. В) Мен де жазып көрейінші.С) Бұл-менің хатым.Д) Неге күн күркірейді? Е) «Күздеу» дегеніміз-күзгі қоныс.
4.Мекен пысықтауышты көрсетіңіз. А) Бір қырдың ар жағынан көрінді.В) Қазір екеуі бір-біріне күле қарап,жайдары жүзбен келеді.С) Бұл адам әбден шаршап оралды.Д) Аздан соң Мақсұтты қайта көрсетті.Е) Әуелі надандықпен туладық,ол қылығымыздың қате екенін енді түсіндік.
5.Негізгі еліктеу сөзді көрсетіңіз. А) Селтең В)Қорсаң С) Бұлтыл Д) Қиқ Е) Жымпың
6.Баяндауыш қызметіндегі үстеуді көрсетіңіз.А) Тірлік етіп жүр едім баяғыда В) Хангелді денесін баяу қозғады С) Денесіне жабыстыра ықшам киім киген.Д) Мерейтой болатын күн-бүгін еді.Е) Түйе енді ақырын жүре бастады.
7.Түсіндірмелі салаласты көрсетіңіз.А) Ұлпан жүзінде өкініш те ,күйініш те жоқ еді,сондықтан жұрт соған таң қалады В) Қазақ мақалы бар: асыл тастан, өнер жастан.С) Ботагөз қиындықты көре жүре, Асқардан үмітін үзбеді.Д) Жақсыда кек жоқ, жаманда тек жоқ.Е) Таң мезгілі болғанда, қонақтар да тарасты.
8.Көсемшені табыңыз.А) Жазда келмейтін болдым. В) Оқыған озар,оқымаған озар .С) Келгенін ел көрді Д) Әрнені бір сұрайды.Е) Оқымайын десем,емтихан жақын.
9.Күрделі баяндауышты табыңыз. А) Аян анасымен сыртта отыр В) мен жазбаймын өлеңді ермек үшін. С) Таудан өскен таңғы жел ызғарлы.Д) Әр мұғалім өз оқушысының өнерлі ісін мақтан етеді. Е) Әжем ауылда жалғыз өзі тұрады.
10.Етіс түрлерін анықтаңыз. Астыр,түсірт,ашылды. А) Өздік,өзгелік,өздік В) Ырықсыз,өздік,ортақ С)Өздік,өзгелік,ырықсыз Д)Ырықсыз,өзгелік, ортақ Е)Өзгелік,өзгелік,ырықсыз
11. «Ырым» сөзінің мағынасы А) Көне дәстүр В) Себеп С) Жақсылық Д) Көрініс Е) Ақыл
12.Сұраулы сөйлемді табыңыз А) Ол үнемі кеш келетін В) Оны тани алмадым С) Менімен бірге жүрсің Д) Әкем жұмыстан ерте келген бе Е) Оны қайда қойғаным белгісіз
13.Бөлшектік сан есімді ажыратыңыз. А) Үш-үштен В) Он бірімен С) Алпысыншы Д) Елуге жуық Е) Үштен екі
14.Демеулік шылауды көрсетіңіз. А)Олар тұрмақ,бізді әрең кіргізді. В) Білім мен тәрбие- егіз ұғым.С) Анаммен бірге бөгде кісі кірді. Д) Қарайған қамысқа қарай зыта жөнелді.Е) Содан бері жортып жүрмін.​

Показать ответ
Ответ:
евол
евол
20.04.2022 08:33

Төрт түлік – мал: түйе, жылқы, қой, сиыр. Қазақ халқы осы төртеуін төрт түлік деп атаған. Ауыз әдебиетінде “төрт түлік малды құрадың” деген тіркес жиі кездеседі. Бұл дәулетіне сәулеті сай адамдарға арналып айтылған. Халық төрт түліктің әрқайсысының сақтаушы иесі бар деп ұғынып, оларды ойсылқара, қамбар ата, шопан ата, зеңгі баба деп атаған. Төрт түлікті кейде жұп (аша, айыр) тұяқ, тақ (тік) тұяқ деп те атайды. Қазақ төрт түліктің ішінде түйе малын байлық ретінде де, көлік ретінде де, азық ретінде де қатты қастерлеген. “Нар жолында жүк қалмас” деген мәтел осының айғағы. “Ат – ердің қанаты”, “Мінсең – көлік, жесең – ет” деп жылқы малын да аса жоғары бағалаған. Сондай-ақ қой мен ешкі, сиыр малының да өзіне тән ерекше қасиеттері болатынын ұмытпаған.

Көшпелілердің, оның ішінде қазақтың төрт түлік малдың ішіндегі қастерлеп, пір тұтатыны – жылқы. Жылқы көшіп-қонуға төзімді әрі ыңғайлы, қысы-жазы жем-шөп тілемей жайылады.Оның азығы (жемі, шөбі) өзге малдан әлдеқайда асыл.Сол себепті де оның еті де,сүті де денсаулыққа шипалы екендігі ерте кезден – ақ белгілі. Жылқы бетегелі, көделі, селеулі, қауданды жерде жақсы өскен.Қазақ даласының батысында Мұғалжар тауынан басталып, Сарыарқаны қуалай отырып, аяғы Батыс Сібірге тірелетін кең өлкесінде жылқы малы көп өсірілген.

Қазақтың жылқымен қатар ұстаған малы – түйе.Қазақта «Түйелі бай қонады сортаңды алып» деп басталатын өлең бар.Бұлай деудің себебі, ертедегі түйелер байлар суы тұзды көлдердің, теңіздердің, өзендердің бойларына, өсімдігі ащы, сортаң жерлерге қонатын болған. Түйе-жүк көлігі.Көшпелілердің, солардың ішінде қазақтың, ғасырлар бойы көбінесе жүгін көтерген мал-түйе.Оның ішінде ең төзімдісі әрі мықтысы – жалғыз өркешті нар.қазақтың «Нар жолында жүк қалмайды»деуі содан.Түйе жолға да шыдамды.Оның жейтін ащыларының ішінде тұз да бар. Түйенің етін бұл түлікті бақпайтын ел ұнатпайды, ал бағытындары оған құмар.Түйенің түбіті мен шудасы қымбат саналады:түбіттен иіріп тоқыған киім ең жылы, ең төзімді болады;шудадан жіп, арқан еседі. Түйенің сүті де асыл. Одан ашытатын қышқылтым сусынды Батыс Қазақстанда «шұбат», Түркістан жағында «қымыран» деп атайды.Ғылымның дәлелдеуінше, шұбаттың дәрілік қасиеті қымыздан да артық саналады.

Қой да көшпелі елдердің ерте заманнан малданған түлігінің бірі.Ол әрі киім, әрі тамақ.Киім дегенде, оның жүнінен гөрі ертедегі көшпелі халыққа терісі қымбат болған. Өйткені қыс, күз айларында жылы киім керек.Оған илеген қой терісінен тігілген ішік, тон, тұлыптан жылы киім табылмайды. Ал жүнінен неше түрлі асыл жүн маталар тоқылады.Ол үшін биязы жүнді қойлар өсіріледі.Қазақ қойының жүні киіз басуға, кілем тоқуға, байпақ, пима дайындауға жұмсалады.Негізінен қойдың азықтық және киімдік пайдасы жылқы мен түйе түліктерінен артық.Онымен бірге қой малы көшіп-қону кезінде ұзақ жол жүрістеріне шыдамды болып келеді.Жеп-шөпті онша талғамайды.Тіпті өсімдігі ащылы болып келетін құм мен шөлде де қойдың теріп жейтін азығы көп. Ешкі де сондай.Қой мен ешкі көне заманнан бері бірге жайылып, бірге жусап келеді.Қойды отты-сулы жерлерге ешкінің серкесі бастайды. Ешкі мен қойдың сүтінен ұйытқан айран да, қайнатқан құрт пен ірімшік те қазақтың сүйікті асы. Ешкінің түбітінен ең жақсы шәлі тоқылады,оның қылшығынан есілген жіп пен арқан жылқы қылынан соң ең берігі саналады. «Ангор ешкісі» деп аталатын асыл тұқымды ешкілердің жүні өте құнды.

Мал шаруашылығындағы тағы бір түлік-сиыр.Ертедегі көшпелі қазақтар сиырды аз малданған.Өйткені сиыр малы қөшіп-қонудың талабына сай келмей, отырықшылыққа ауысқаннан кейін ғана көбейген... Сиыр малы айрықша бағуды тілемейді, өріске өзі кетіп,мезгілінде өзі қайтып келеді.Қыс айларында сиыр тек қорада ғана күтіледі.Сондықтан басқа малдарға қарағанда ол күтімді көбірек керек етеді.

0,0(0 оценок)
Ответ:
maximkolosov66
maximkolosov66
12.05.2022 18:35
Костылин - один из героев рассказа  л. н. толстого  «кавказский пленник», офицер, попавший в плен к татарам. внешне это грузный, толстый и неповоротливый мужчина. также как и  жилин  он отправился в отпуск, а во время кавказской войны дороги были не безопасны. у костылина на этот случай имелось ружье, но и им он не смог быстро воспользоваться. по дороге он познакомился с жилиным, после чего решено было ехать вместе, но их настигли татары. когда жилин попросил костылина стрелять, тот испугался и сбежал. в результате, жилин оказался в плену, а костылина скоро тоже нагнали, так как лошадь под ним стала, а ружье осеклось.в плену этот герой показал себя не с лучшей стороны. вместо того чтобы мобилизовать все свои силы и подумать, как выйти из сложившейся ситуации, он быстро сдался. по приказу татар он написал домой письмо с просьбой о выкупе в пять тысяч монет. жилин, в отличие от костылина, согласился написать такое письмо только c условием, что их накормят, дадут свежую одежду и снимут с них кандалы. при этом адрес на письме он указал неверный, чтобы не дошло. пока костылин ждал выкуп, жилин обдумывал план побега и делал подкоп под сараем. и даже во время побега костылин подвел товарища. по дороге он столько стонал, что ему ноги натерло, что жилин согласился нести его на себе. в результате, их заметил один татарин и оба были возвращены в аул.костылин отчаялся и второй раз бежать не согласился. он решил покорно ждать, пока за него заплатят выкуп. жилин с   динысумел все-таки бежать и, несмотря на все трудности, дошел до родных полей. оказавшись на стороне, он рассказал казакам, которые спасли его, о своих приключениях и сказал, что останется служить на кавказе. через месяц пришел выкуп за костылина и его освободили, но бедняга был измученный и еле живой.
0,0(0 оценок)
Популярные вопросы: Қазақ тiлi
Полный доступ
Позволит учиться лучше и быстрее. Неограниченный доступ к базе и ответам от экспертов и ai-bota Оформи подписку
logo
Начни делиться знаниями
Вход Регистрация
Что ты хочешь узнать?
Спроси ai-бота