Көшпелілер деген кімдер? 1. Көшпелілер өркениеті — мал шаруашылығымен айналысатын, белгілі бір қалыптасқан
жүйемен көшіп-қонып тіршілік ететін адамдардың қауымдастығы, өркениеті.Көшпеліліктің
шығуына географиялық орта мен ауа райы әсер етті. Көшпелілік белгілі бір геофизикалық,
табиғи-климаттық аймақтарда қалыптасады. Бұл қандай аймақтар, олардың экологиялық
жүйесі қандай? Әдетте, бұл далалы, жартылай шөлейт, шөл және құрғақ далалар, тау
бөктері, тау қойнаулары. Мұндай жерде көбінесе жаңбыр аз, жылдық ылғалдың мөлшері 200-
400 мм арасында ғана болады. Осындай аймақтарға Қазақстан да кіреді.
2. Көшпелі өмір салты ол халықтарды табиғатқа жақын болуға, табиғатты қадірлеуге, оның
сырын тануға мүдделі етті. Сондықтан көшпелі елдерде «жабайы табиғат» деген ұғым мүлде
жоқ. Көшпелілердің табиғат аясындағы өмірі жайында тарихшылар, философтар, орта ғасыр
ойшылдары тамсана жазды.
Сақтар туралы өзге елдердің зерттеушілерінің құнды жазбалары сақталған. Олар
көшпелілерді «рухы биік, жаны таза, бейбітшілік сүйгіш, әділ, батыр, ұйымшыл халың» деп
бағалады. Біздің заманымызға дейінгі V ғасырда өмір сүрген тарихшы Геродот көшпелі скиф-
саң тайпаларын мадақтап жазды.
3. Алайда, көшпелілер туралы теріс түсініктер бұрын да, кейін де кездесіп отырды. Көне
Қытайда «көшпелілер жабайы, мәдениеттің қас жауы» деген түсінік қалыптасты. Еуро-
пада да көшпелілерді «тағы, жабайы, өркениеттің жауы» деп есептеді. Себебі саңтар соғыс
өнеріне жетік, жауынгер, батыр, ержүрек халың болды, сондықтан айналасындағы көршілері
олардан қауіптеніп отырды. Ал кеңестік идеология көшпелілер туралы мүлде кері көзқарас
қалыптастырды. Өйткені бұл саясат кез келген халықтың тарихын, дәстүрі мен мәдениетін
жоюды мақсат етті.
решить тест:
63.Омоним сөздерді табыңыз.
А) Бас, аяқ.
В) Мұғалім, оқушы.
С) Бас, жақ.
D) Ара, бас.•
Е) Үлкен, кіші.
64.Тура мағыналы сөзді табыңыз.
А) Суық сөз.
В) Ыстық ықылас.•
С) Ақниетті.
D) Жақсыадам.
Е) Тереңойлы.
65.Синонимдік қатарды көрсетіңіз.
А) Зор, үлкен.
В) Бай, кедей.
С) Пайдалы, зиян.
D) Туған, қайтыс болған.
Е) Кең, тар•
66.Үнді дыбыстары бар сөздітабыңыз.
A) Наным.
В) Жаға.•
С) Отбасы.
Б) Көкжиек.
Е) Бастық
67.Түбір сөзді табыңыз.
А) Кісі.
В) Апам.•
С) Дастарханға.
Д) Бауырының.
Е) Үйде.
68.Буын үндестігі сақталмаған сөзді көрсетіңіз.
А) Оқушы.
В) Орман.
С) Ғарышкер.
Д) Мектеп.
Е) Дәптер.•
69.Мақалды толықтырыңыз.
Жеті жұрттың тілін біл,
Жеті түрлі біл.
А) ақыл. •
В) әдет
С) тарих
D) білім
Е) көңіл
70.«Дәулет» сөзінің синонимін табыңыз.
А) Аз.
В) Байлық.
С) Үлкен.
D) Бас.
Е) Қас.•
71.Қай септікте тұрғанын көрсетіңіз: «Студенттен».
А) Барыс септік.
В) Шығыс септік.
С) Атау септік.•
D) Ілік септік.
Е) Табыс септік.
72.Толықтырыңыз.
«... кітабыңыз өте қызық екен.»
А) Сіз. •
В) Біздің.
С) Сенің.
D) Сіздің.
Е) Мені
73.Негізгі зат есімді табыңыз
A) бала,кітап,университет;
B) бала,білімді,қысқы;
C) кітап,баладай,қалалық;•
D) университет,бақытты,денсаулық;
E) мектеп,кітап,таудай;
74.Біріккен сөзді атаңыз:
A) тасбақа,қолшатыр;
B) ҚСТУ,ЖҚС;•
C) аяқ киім,қант сауыты;
D) ата-ана,бала-шаға;
E) аты-жөні,сиыр еті;
75.Киіз үйдің басты бөлшектерін көрсетіңіз
A) ошақ, босаға,кереге
B) кереге, шаңырақ, уықтар
C) есік, уықтар, шаңырақ•
D) түндік,кереге, ошақ
E) адырна, кебеже, уықтар
76.Реттік сан есімі бар сөйлемді атаңыз:
A) Жиырмасыншы томды бер;
B) Алтаудың біріне берсең болады;
C) Үш жігіт кірді;
D) Біз екеуміз;•
E) Бесеуіміз бардық;
77.Дұрыс жазылған сөзді табыңыз:
A) адамдікі;
B) адамдыкы;
C) адамтікі;•
D) адамнікі;
E) адамдіқы;
78."Білім кілті - тіл" дұрыс аудармасын көрсетіңіз.
A) Знание - сила•
В) 3нание ключ к языку.
С) Язык и знания сила
D) Язык- ключ к знаниям
E) Люби и береги свой язык.
79.Колледж бітіргенде,студент қандай білім алатынын анықтаңыз.
А) Кәсібибілім.
В) Арнайы орта.
С) Жоғарыбілім.
D) Орта білім.
E) Бастауышбілім.•
80.Қазақтың үш жүзініңбасынқосқанхандыанықтаңыз.
А) Кенесары хан.
В) Әбілхайыр хан.
С) Қасым хан.•
D) Абылай хан.
Е) Тәуекел хан
81.Ядролық қаруға қарсы қоғамдық қозғалыстың атауын белгілеңіз.
А) «Жас Алаш»
В) «Жер - Ана» •
С) «Невада – Семей»
D) «Жасыл ел»
Е) «Экология»
82.Есік қорғанынан табылған ескерткішті көрсетіңіз.
А) Алтын адам.•
В) Алаша хан кесенесі.
С) Көне кітаптар.
Д) Қожа Ахмет Йасауи кесенесі.
Е) Айша биби кесенесі
83.Махамбет Өтемісұлының жауынгер досы, көтеріліс басшысын табыңыз.
A) Шернияз
B) Есет батыр
C) Жәңгір
D) Әбілқайыр•
E) Исатай
Объяснение:
Все ответы отмечены •