Ерте заманда пілдің түрі қазіргідей болмапты:оның көздері үлкен бопты,құлақтары басында шошайып тұрыпты,ал олардың арасында әдемі мүйіздері бопты.Жерде адамдар пайда болғанда,арыстан пілге:
- Айналамызда адамдар көбеюде.Жақында олар бізге де жетіп,жұмыс жасатып қоятын шығар.Бізге жаңа жерлерге көшу керек! - дейді.Сонда піл:
- Мен сондай үлкенмін,маған тиісуге кімнің дәті барады?Неге мен қашуым керек? - деп тәкаппарланыпты.
Бір күні жерге торғай мен оның балапандары жерді аралау үшін жерге түсіпті.Сол кезде қастарынан піл отып бара жатады.Торғай:
- Абайла!Бұл жерде менің балапандарым жүр! - деп айқайлапты.Ал піл болса оған назарын аударғысы келмей:
- Менің балапандарыңда шаруам жоқ.Мен мына жерден қалай да өтемін! - деп балапандарды басып кетіпті.Шарқ ұрған торғай қарға мен шыбындарға барыпты.Олар пілді қуып жетіп көзін шұқып тастапты.Піл олардан әзер құтылып,көзі дұрыс көрмесе де су іздеп жүреді.Осы кезде торғай бақалардан көмек сұрайды.Бақалар бір жартастың басына барып бақылдайды.Піл осы жерде су бар екен деп жартасқа шығып,төмен қарай құлап түседі.Осылайша оның екі мүйзі сынып қалады.Ал құлақтары жалпиып,басын жауып тұратындай болып кетеді.Сол кезде барлық аңдар пілге:
- Жерде бәріміз бірдейміз.Басқа аңдарды елемеуге бола ма екен? - деп айтады.Бұдан былай піл зерек әрі абай болуға тырысады екен.
1.Демеулік шылаулар демеуліктер деп аталады.Олар өзі тұрған сөзге тежеу,күшейту,шектеу мағына үстейді.Мысалы -мыс,-міс,-ақ,-ай,-ді,-ті 2.Тұйық етістік -етістіктің ерекше түрі.Қимылдың,іс-әрекеттің атын білдіреді.Оған -у жұрнағы жалғанады. 3.Біріккен сөздер дегеніміз екі сөздің бірігуінен жасалады.Мысалы:таң+ертең,бұл+күн=бүгін 4.Қос сөздер екі сөздің қосарлануы арқылы жасалады.Мысалы:ата-ана,оңды-солды,ауыл-аймақ 5.Заттың санын,мөлшерін,ретін білдіріп,қанша?неше?нешеу?Нешінші тәрізді сұрақтарға жауап берген сөз табын сан есім деп атайды. 6.Денсаулық-зор байлық,Тазалық-денсаулық кепілі т.б 7.20 билет.Етістіктің 3 шағы болады.Осы шақ,өткен шақ,келер шақ.Осы шақ не істеп жатырмын?Өткен шақ не істедім?Келер шақ не істеймін? 8.Өздік етіс дегеніміз қимыл іс-әрекеттің орындаушысына іс иесіне тікелей айтылғанын білдіретін -ын,-ін,-н жұрнағы жалғану арқылы жасалады. 9.
Ертегі
Піл мен торғай.
Ерте заманда пілдің түрі қазіргідей болмапты:оның көздері үлкен бопты,құлақтары басында шошайып тұрыпты,ал олардың арасында әдемі мүйіздері бопты.Жерде адамдар пайда болғанда,арыстан пілге:
- Айналамызда адамдар көбеюде.Жақында олар бізге де жетіп,жұмыс жасатып қоятын шығар.Бізге жаңа жерлерге көшу керек! - дейді.Сонда піл:
- Мен сондай үлкенмін,маған тиісуге кімнің дәті барады?Неге мен қашуым керек? - деп тәкаппарланыпты.
Бір күні жерге торғай мен оның балапандары жерді аралау үшін жерге түсіпті.Сол кезде қастарынан піл отып бара жатады.Торғай:
- Абайла!Бұл жерде менің балапандарым жүр! - деп айқайлапты.Ал піл болса оған назарын аударғысы келмей:
- Менің балапандарыңда шаруам жоқ.Мен мына жерден қалай да өтемін! - деп балапандарды басып кетіпті.Шарқ ұрған торғай қарға мен шыбындарға барыпты.Олар пілді қуып жетіп көзін шұқып тастапты.Піл олардан әзер құтылып,көзі дұрыс көрмесе де су іздеп жүреді.Осы кезде торғай бақалардан көмек сұрайды.Бақалар бір жартастың басына барып бақылдайды.Піл осы жерде су бар екен деп жартасқа шығып,төмен қарай құлап түседі.Осылайша оның екі мүйзі сынып қалады.Ал құлақтары жалпиып,басын жауып тұратындай болып кетеді.Сол кезде барлық аңдар пілге:
- Жерде бәріміз бірдейміз.Басқа аңдарды елемеуге бола ма екен? - деп айтады.Бұдан былай піл зерек әрі абай болуға тырысады екен.
2.Тұйық етістік -етістіктің ерекше түрі.Қимылдың,іс-әрекеттің атын білдіреді.Оған -у жұрнағы жалғанады.
3.Біріккен сөздер дегеніміз екі сөздің бірігуінен жасалады.Мысалы:таң+ертең,бұл+күн=бүгін
4.Қос сөздер екі сөздің қосарлануы арқылы жасалады.Мысалы:ата-ана,оңды-солды,ауыл-аймақ
5.Заттың санын,мөлшерін,ретін білдіріп,қанша?неше?нешеу?Нешінші тәрізді сұрақтарға жауап берген сөз табын сан есім деп атайды.
6.Денсаулық-зор байлық,Тазалық-денсаулық кепілі т.б
7.20 билет.Етістіктің 3 шағы болады.Осы шақ,өткен шақ,келер шақ.Осы шақ не істеп жатырмын?Өткен шақ не істедім?Келер шақ не істеймін?
8.Өздік етіс дегеніміз қимыл іс-әрекеттің орындаушысына іс иесіне тікелей айтылғанын білдіретін -ын,-ін,-н жұрнағы жалғану арқылы жасалады.
9.