Каз.яз 6 класс 2 часть 3 тапсырма 5 страница

Төрт түлік мал төлінен бастап:

Түйеде:

1 жасқа дейінгі төл - бота;

1 - 1,5 жастағысы - буыршын (ұрғашысы - бұзбаша) деп аталады;

піштірілген еркек түйе - атан, қосөркешті еркек түйе - бура, сыңар өркештісі - үлек;

қос өркешті (айыр) және сыңарөркешті (нар) түйелердің алғашқы ұрпағын - қоспақ (біртума), екінші ұрпағын - балқоспақ, үшінші ұрпағын - мырзақоспақ;

тұңғыш ботайлайтынын - қаймалы, одан әрі боталай беретінін - інген, нардың ұрғашысын - аруана дейді.

Жылқы төлдерін былай бөледі:

құлын (биенің жас төлі),

жабағы (6 айдан асқан құлын),

тай (1 жастан асқаны) деп атайды.

Ал бұдан әрі ұрғашы жылқыны яғни байталды:

құнажын байтал (2 жастан асқаны),

дөнежін шығар (3 жастағы байтал),

дөнежін байтал (3 жастан асқаны),

бесті бие (4 жастан асқаны),

қасабалы бие (7 – 8 жастағы бие),

кәртамыс бие (11 – 14 жастағы бие),

жасаған бие (20 жастан асқан бие), т.б. атайды.

Піштірілмеген еркек жылқының яғни айғырдың атаулары:

құнан айғыр (2 жастан асқаны),

дөнен айғыр (3 жастағысы),

сәурік айғыр (3 – 4 жастағы үйірге салынбағаны),

бесті айғыр (5 жастағысы),

сақа айғыр (11 – 12 жастағысы), т.б.

Қой түлігінде:

Қой түлігі негізінен қозы, саулық, еркек қой болып үш топқа бөлінеді. Оның жаңа туған төлі қозы деп аталады.

Туу мерзіміне қарай қозы: арамза, кейе, қауқа, күнтимес, көпей, бөдене деп аталады. Жетіле бастағандарын марқа, бағлан дейді.

Саулық: тұсақ, саулық, бойдақ қой.

Еркек қой: ісек, қошқар, азбан болып бөлінеді.

Жасына қарай қой: тоқты, құнан қой, дөнен қой, ағауыз деп те аталады.

Ірі қарада:

1 жасқа толмаған төл - бұзау, баспақ, торпақ, одан үлкені - тайынша, тана;

1,5 - 2 жастағы ұрғашысы - қашар;

3 жасқа қарағаны - құнажын (құнажын сиыр, құнан өгіз);

4-ке қарағаны - дөнежін (дөнежін сиыр, дөнен өгіз);

5 жастан бастап сиыр, өгіз деп аталады.

Жынысы жетілген еркек малды - бұқа, піштірілгенін - өгіз дейді.

Маған өте оны сүй- араластырмайды.Неғып мен олай кереуетті сүйемін?Ал міне сендер ойлан-, бұл сендердің түсіңді қорыйдызатпен?Тегі, сол менің кереуетімнің.Оның, әрине, ат қою қиын затпен, бірақ тапнеге сендер тұр- азанда ша, ал өздігінен-өзі және бас сергектенесіңдер оятқышқа
   менен сөздерді местами поменяй!ол маған алып ләззатты жеткізеді.барлық күннің протяжении?Тап сүйікті кереует арқылы!Ал ғой сендерсендер бірнәрсені жаман сендердің кереуетіңнің алқындырдыңдар немесе кері онымен айналды!түн?Не түннің сұмдықтарының сендерге деген жерлен- басқа бермейді?АрқылыМіне үшін нені мен олай