Халықтық қолөнер - мәдени мұраның маңызды бөлігі. Олар өткен уақыттағы материалдық өндіріс пен халықтың рухани өмірінің деңгейін көрсетеді. Олар ұлттық сәулет өнерімен және фольклормен қатар оның тарихын, өмір салтын және эстетикалық мұраттарын білудің қайнар көзі болып табылады. Ұлттық көркемдік дәстүрлерді зерттеу олардың сақталуы мен жаңа әлеуметтік жағдайларда қолданылуына ықпал етеді. Садақ жасаудан және портативті тұрғын үйлерді жобалаудан бастап, қазіргі кездегі қазақ қолөнерінің түрлеріне дейін ұзақ және қиын жол өтті. Бұл қолөнердің дәстүрлі түрлерінің пайда болуы Қазақстанға тән шаруашылықтың табиғи режимімен байланысты Ұлы Октябрь социалистік революциясы халықтың бұл түрдегі көшпелі, жартылай көшпелі және отырықшы топтарының мамандануы экономикалық қажеттіліктерді қанағаттандыруға, үйді безендіруге, материалдық өндіріс деңгейін, қазақтардың халықтық қолөнерінің табиғатын, түрлері мен формаларын, тұрмыстық заттарды, киімдерді безендіру.
Күйші дегеніміз - ұлттық аспапта (домбыра, қобыз, сыбызғыда) күй орындаушы. Күйші дегенде алдымен есімізге Құрманғазы Сағырбайұлы, Дина Нұрпейісова, Дәулеткерей, Тәттімбет секілді атақты күйшілеріміз оралатыны сөзсіз.
Жалпы күй өнері қазақ халқына ғана тән өзіндік орындау мәнері бар өнер түрі. Күйшілер халықтың мұң - мұқтажын, арман - тілегін, өмірін , салт - дәстүрін ұлттық аспаптар арқылы көрсетіп отырған. Күйлердің тақырыптары да әр алуан болып келеді.
Бұрынғы кездері күйшілер күйлерді өздері шығарып, өздері халық арасында таратып отырған. Күйлер қобыз, домбыра, асатаяқ, шаңқобыз, дауылпаз, жетіген секілді ұлттық аспаптардың сүйемелдеуімен орындалады.
Күйдің әуендік құрылысы мен ырғақтық - орындаушылық әдістері сан алуан болады. Мысалы, Құрманғазы күйлері екпінді, жігерлі келсе, Дәулеткерейдің күйлері терең толғауға, романтикалық лирикаға негізделген; Тәттімбеттің күйлері әуені әсем, тәтті мұң мен қоңыр сазға толы болса, Қазанғаптың күйлері құбылмалы, ойнақы, төкпе жыр іспетті болып келеді. Күйлер орындаушылық дәстүріне, қағыс түріне қарай, негізінен, екі стильдік мектепке - төкпе және шертпе күй мектептеріне бөлінеді.
Халықтық қолөнер - мәдени мұраның маңызды бөлігі. Олар өткен уақыттағы материалдық өндіріс пен халықтың рухани өмірінің деңгейін көрсетеді. Олар ұлттық сәулет өнерімен және фольклормен қатар оның тарихын, өмір салтын және эстетикалық мұраттарын білудің қайнар көзі болып табылады. Ұлттық көркемдік дәстүрлерді зерттеу олардың сақталуы мен жаңа әлеуметтік жағдайларда қолданылуына ықпал етеді. Садақ жасаудан және портативті тұрғын үйлерді жобалаудан бастап, қазіргі кездегі қазақ қолөнерінің түрлеріне дейін ұзақ және қиын жол өтті. Бұл қолөнердің дәстүрлі түрлерінің пайда болуы Қазақстанға тән шаруашылықтың табиғи режимімен байланысты Ұлы Октябрь социалистік революциясы халықтың бұл түрдегі көшпелі, жартылай көшпелі және отырықшы топтарының мамандануы экономикалық қажеттіліктерді қанағаттандыруға, үйді безендіруге, материалдық өндіріс деңгейін, қазақтардың халықтық қолөнерінің табиғатын, түрлері мен формаларын, тұрмыстық заттарды, киімдерді безендіру.
Күйші туралы.
Күйші дегеніміз - ұлттық аспапта (домбыра, қобыз, сыбызғыда) күй орындаушы. Күйші дегенде алдымен есімізге Құрманғазы Сағырбайұлы, Дина Нұрпейісова, Дәулеткерей, Тәттімбет секілді атақты күйшілеріміз оралатыны сөзсіз.
Жалпы күй өнері қазақ халқына ғана тән өзіндік орындау мәнері бар өнер түрі. Күйшілер халықтың мұң - мұқтажын, арман - тілегін, өмірін , салт - дәстүрін ұлттық аспаптар арқылы көрсетіп отырған. Күйлердің тақырыптары да әр алуан болып келеді.
Бұрынғы кездері күйшілер күйлерді өздері шығарып, өздері халық арасында таратып отырған. Күйлер қобыз, домбыра, асатаяқ, шаңқобыз, дауылпаз, жетіген секілді ұлттық аспаптардың сүйемелдеуімен орындалады.
Күйдің әуендік құрылысы мен ырғақтық - орындаушылық әдістері сан алуан болады. Мысалы, Құрманғазы күйлері екпінді, жігерлі келсе, Дәулеткерейдің күйлері терең толғауға, романтикалық лирикаға негізделген; Тәттімбеттің күйлері әуені әсем, тәтті мұң мен қоңыр сазға толы болса, Қазанғаптың күйлері құбылмалы, ойнақы, төкпе жыр іспетті болып келеді. Күйлер орындаушылық дәстүріне, қағыс түріне қарай, негізінен, екі стильдік мектепке - төкпе және шертпе күй мектептеріне бөлінеді.