Кең байтақ қазақ жерінің бір бэлті - Сарыарка. Сарыарқа Қазақстанның ұлан-ғайыр
жерін атып асатыр. Аралай кең кесіліп жатқан сарыг дала кайталанбас тараагаа
табиғатымен тамсандырады. Сарыарқаның төсінде соғатын самал жел есіп қол бергенде,
өзіңді тамаша күйде сезінесің. Сары даланың самал желі ғана емес, табиғатының өзі
керемет. Матда туғиық көлдерді, асау озердерді, аласа тауарды сарғайган сары
шөптерді, азық даланы көруге болады. Табиғат адам жанына жътулық, сұлулық өміріне
мэт сыйлайды. Таңғажайып табиғаты котiлiне бiр ретіп түсірмейді. Сонау Сарыаркадат
сары даладан елін жаудан қорғагал, сурт-на коргап болгап батырларымыз да шыққан
Сарыарканын асыл тулгалары, сонау Абылай хаалганындағы Бұқар жырау, Қаз дауысты
Қазыбек, ақындар Шөлсе, Шагубай, Доскей, жазушы ССейфуллин және
ҚАманжолов, котоисторлар Тәттімбет, Мәди, Үлы Отан соғысының қаһарманы
Набород, галымдар АЧингисер Скші және Е Бөкетов, қазақтың таңғыш ғарышкері
TƏубəюрот си ты атақты адамдар Сарыаркан атын шиг арган. (127 сөз)
1. Кең байтақ қазақ жерінің бір бөлігі не?
акан
2. Сарыарқа торішен кімдер шыккан?
3. Берілген макал-мәтелдердің қайсысы Амәтіп маззцы на сәйкес келеді?
Какая послокна соответствует содержанию тексту?
А) Әке балага сыншы.
В) Әкеге карап - өсер,
Анага карап -гыз есер
С) Айлалы батыр апармас
Д) Тутан дер - алтын бесік.
4 Берілген сөздердің сниорип отіппен тауып жазыл
Подберита словам сповілы ш текста
а керемет
в сазгер
с еліне
Қазақстанның қызыл кітабы туралы.
Ұлы ақын Қадыр Мырза Әли атамыз "Қызыл кітап - тірі жан тимесін деп, хайуанатқа берілген қызыл мандат", - деп жаырлап кеткендей, Қызыл кітап - Қазақстан Республикасы аумағында жойылып кету қаупі төнген және сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктердің сипаттамасы берілген арнайы басылым. Алғаш рет 1978 жылы жануарларға арналған, ал 1981 жылы өсімдіктерге арналған бөлігі жарық көрді. Қазақстанның «Қызыл кітабы» содан бері 1991 және 1996 жылдары өңделіп, қайта басылып, көпшілікке ұсынылды.
«Қызыл кітапты» ұйымдастыру үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым академиясының бірнеше ғылыми - зерттеу институттарының ғалымдары ұзақ еңбек етіп, ғылыми – практикалық конференциялар ұйымдастырды. Қызыл кітапқа енетін әрбір түрге ғылыми түрде сипаттама беріліп, талқыға салынды.
Қызыл кітапқа белгілі бір түрде енгізу үшін ғалымдар әр жануардың немесе өсімдіктің бес санатын анықтаған:
I санат – жойылып бара жатқандар.
II санат – саны азайып бара жатқандар, жақын арада жойылып кетуі мүмкін.
III санат – сирек түрлер, қазір жойылып кету қаупі жоқ, бірақ өте сирек кездесетіндер.
IV санат – белгісіздер, толық зертелмеген түрлер.
V санат – қалпына келгендер, қорғау жұмыстары нәтижесінде қайта көбейген түрлер.