Қаныш Сәтбаев – 1950 жылдары аты бүкіл Кеңес үкіметіне белгілі болған геолог ғалым. Ол Қазақ Ғылым Академиясының құрылтайшысы, ал 1945 жылы оның тұңғыш президенті болады. ХХ ғасырдың ортасына қарай минерология ғылымдарының докторы Қаныш Имантайұлы Қазақстанның орталық бөлігіндегі табиғи қазба байлықтар шоғырланған ірі кен орындарын ашады. Көп уақыт өтпей оның аты бүкіл Кеңес үкіметіне белгілі болады.
Әйгілі ғалым соғыс кезінде немістер Украинадағы жез кендерін басып алған кезде, Қазақстанның орталығынан жез өндіретін кен орындарын ашады. Орыс ғалымдары оның жетістігіне таңдана қарайтын. Қаныш Сәтбаевтың топонимикалық білімі жоғары еді.
Қаныш Сәтбаев жастайынан этнографияға қызыққан. Бала кезінен әртүрлі жер-су атауы туралы аңыз әңгімелерді тыңдап өседі. Ер жеткен соң геология ғылымы саласына қатысты зерттеу жұмыстарымен айналысады. Дегенмен өзінің топонимикаға деген қызығушылығын да жоғалтқан емес. Кейіннен мұның оған орасан зор пайдасы тиеді. Яғни жер атауларына байланысты ірі кен орындарын қысқа мерзімде анықтап, қоғамды жаңа ресурс көзімен қамтамасыз етеді.
2-мәтін
Гeолог ғалым, қоғам қайраткeрі, Қазақстан ғылым Акадeмиясының ұйымдастырушысы жәнe тұңғыш прeзидeнті, Ертіс өңірінің акадeмиктeр әлeмінің бас ұйытқысы, ұлы дала жұлдызы, қазақтың тұңғыш акадeмигі Қаныш Имантайұлы Баянауылдың батыс бөктeрінeн күншілік жeрдe, өзeннің жағасында іргe тeпкeн Сәтбай қажының кіші ауылында дүниеге келген. Содан болар, Сeмeй eлін – Абай eлі дeсe, Кeрeку eлін – Қаныш eлі дeп айтады.
Қаныш аға ғылым ордасын көтeргeн күнгі салтанатта сөйлeгeн сөзіндe былай дeгeн eкeн: «Ғылым жалған мадақты сүймeйді, ғылым биік сарайына бірeуді жақсы көріп, иә жалтақтап жүріп кірe алмайсың. Ғылым ымырашылықты, бос мақтан даурытпалықты, өтірік мәлімeт, өсeк аяңды, көрсe-қызарлықты да көтeрмeйді. Оған ниeт, таза жүрeкпeн бару кeрeк».
Баянауыл eлі – қазақ халқының киeлі да қастeрлі жeрі. Ата-баба дәстүріндe тәрбиeлeнгeн ұрпақтан ғұлама ғалымдар шыққан. Қаныш Имантайұлы Сәтбаeв та осы қасиeтті жeрдe дүниeгe кeлді. Баянауыл тауларында табиғи тастан «жасалған», нeбір таңғажайып сәулeттeрді кeздeстірeміз. Тeміртау сияқты алып қаланы тұрғызу, мeталлургия кeшeнін салу идeясын 1946 жылдан бастап жоғарғы жаққа өтінішпeн шығып, ойларын жүзeгe асырды. Қаныш аға ұлы даланың көп жылдар толғатып, заманалар тоғысуынан соң, ХХ ғасырда қазақ халқына сый eтті.
Баянның қарағайы мeн жұпардай аңқыған көкорай шөптeрдің хош иісін қанша жұтсаң да көкірeк бір тоймайды. Баянауылдың бeйрeсми әнұранына айналған, сөзі Қабдікәрім Ыдырысовтың, әні Нұрғиса Тілeндиeвтің «Баянауыл вальсінің» қайырмасында «Баянның Қанышы көпкe әйгілі» дeгeн сөздeр алынып, «ұлдары» дeгeн сөзгe өзгeртілгeн eкeн. Жан-жақты ойластырылып, жасалған әрекет екені белгілі. Акадeмияның нeгізін салған дара тұлға кeйінгі ұрпақтарға үлкeн жол сілтeп кeтті.
Мен туралы өзінің является мен кумирмен спортта сүйікті спортшысында әңгімелеу қалайтын. Сергей Назарович Бубка Луганск г. ара туды. Жас жастардан Сергей спортты сүйді, алала- кой атлетикаға жатты. Ұранмен өмірде сөздерді: күш, жылдамдық, техника себя сайлады. Белгілі бапкермен В. таныстық Петровпен жас спортшының өмірін аударды. Тап Петров онда асыралу аусарлықты жеңіске сумел. Жеңіл атлетиканың тарихында біріншіде неменпионате әлемнің Хельсинкиде(1983 г.) 19-жаздың Сергей бірінші алтынның медальсінің удостоен болды. ал арқылы жылды, ара Братиславе, тек растайды, не ол чемпион, бірақ және тағайындайды редүниежүзілік кордты, ал- биіктікті м 5 85 см. күш және осы атлет техника таңдан-. Небәрі үшін, бер 1984 дейін 1994 жылды, ол 35 мировых рекордтардың тағайындады 10 жас. Причем, 18 рекордты Сергей берік бөлмелерде тағайындады.Тарихи оның табан рекорды(1985 жылдың 13 шілдесінің Парижде) - Бубка бірінші биіктікті м 6 стал еңсерт-. Сергей тура есептеді, не сол биіктік ол емес апқал-жағдайлардың. растамамен ана аттану бас ашықта жүздионе ара Сестриер г. ара 1994 жылы стало, қашан оған биіктік м 6 14 см көнді, ал уже ара Донецкте тағы бір сантиметр - бірақвый 15 см. 6 м рекорды қашан оның аттануларын қосыла кетті қара-, таңдан-, мен нешіншімен спортшы қақпашық көнетін жұқалық. Бірақ ма сендер ойландыңдар, қандай титаниялық жұмыс соң осы болғансы- жұқалықпен тұрады. Сол түпкілікті, изнурительный еңбек. Жаттығу дейін 5-10 сағат күнде, бас тарту многих соблазнов өмірде. Ал не жаса-, қашан выиграть алмайды? 1991 г. әлемінің чемпионатында Токиода Бубка абжауқын биіктікті м 5 95 см себя алды, ақиқат, компьютерлер анықтады, не жеңістің амалында ол қақпашықты биіктікте м 6 37 см. ұшып өтті
Төрт жылда бір рет әртүрлі елдерде Олимпиада ойындары өткізіледі. Жазғы және қысқы Олимпиада ойындары бар. Бұл әлемнің үздік спортшыларының үлкен спорттық жарысы. Олимпиада ойындарының бағдарламасына жеңіл атлетика,футбол,волейбол,баскетбол,гимнастика кіреді.
Қысқы Олимпиада ойындарының бағдарламасында-хоккей,бобслей,мәнерлеп сырғанау, коньки тебу спорты және шаңғы. Спортшылар үздік нәтиже көрсетіп, сыйлықтар алуға тырысады. Спорт теоретиктері оны:барлығы үшін базалық,резервтік,халықтық спорт деп атай бастады.
Алғашқы Олимпиада ойындары 2700 жыл бұрын Олимпия қаласында өткенін білеміз. Бес күнге елімізде барлық соғыстар тоқтатылып, спорттық жарыстар өткізілді. Бұл күрес, жүгіру,диск лақтыру және басқа да спорт түрлерінен тамаша спорттық мереке болды.
Мен туралы өзінің является мен кумирмен спортта сүйікті спортшысында әңгімелеу қалайтын. Сергей Назарович Бубка Луганск г. ара туды. Жас жастардан Сергей спортты сүйді, алала- кой атлетикаға жатты. Ұранмен өмірде сөздерді: күш, жылдамдық, техника себя сайлады. Белгілі бапкермен В. таныстық Петровпен жас спортшының өмірін аударды. Тап Петров онда асыралу аусарлықты жеңіске сумел. Жеңіл атлетиканың тарихында біріншіде неменпионате әлемнің Хельсинкиде(1983 г.) 19-жаздың Сергей бірінші алтынның медальсінің удостоен болды. ал арқылы жылды, ара Братиславе, тек растайды, не ол чемпион, бірақ және тағайындайды редүниежүзілік кордты, ал- биіктікті м 5 85 см. күш және осы атлет техника таңдан-. Небәрі үшін, бер 1984 дейін 1994 жылды, ол 35 мировых рекордтардың тағайындады 10 жас. Причем, 18 рекордты Сергей берік бөлмелерде тағайындады.Тарихи оның табан рекорды(1985 жылдың 13 шілдесінің Парижде) - Бубка бірінші биіктікті м 6 стал еңсерт-. Сергей тура есептеді, не сол биіктік ол емес апқал-жағдайлардың. растамамен ана аттану бас ашықта жүздионе ара Сестриер г. ара 1994 жылы стало, қашан оған биіктік м 6 14 см көнді, ал уже ара Донецкте тағы бір сантиметр - бірақвый 15 см. 6 м рекорды қашан оның аттануларын қосыла кетті қара-, таңдан-, мен нешіншімен спортшы қақпашық көнетін жұқалық. Бірақ ма сендер ойландыңдар, қандай титаниялық жұмыс соң осы болғансы- жұқалықпен тұрады. Сол түпкілікті, изнурительный еңбек. Жаттығу дейін 5-10 сағат күнде, бас тарту многих соблазнов өмірде. Ал не жаса-, қашан выиграть алмайды? 1991 г. әлемінің чемпионатында Токиода Бубка абжауқын биіктікті м 5 95 см себя алды, ақиқат, компьютерлер анықтады, не жеңістің амалында ол қақпашықты биіктікте м 6 37 см. ұшып өтті
Объяснение:
Төрт жылда бір рет әртүрлі елдерде Олимпиада ойындары өткізіледі. Жазғы және қысқы Олимпиада ойындары бар. Бұл әлемнің үздік спортшыларының үлкен спорттық жарысы. Олимпиада ойындарының бағдарламасына жеңіл атлетика,футбол,волейбол,баскетбол,гимнастика кіреді.
Қысқы Олимпиада ойындарының бағдарламасында-хоккей,бобслей,мәнерлеп сырғанау, коньки тебу спорты және шаңғы. Спортшылар үздік нәтиже көрсетіп, сыйлықтар алуға тырысады. Спорт теоретиктері оны:барлығы үшін базалық,резервтік,халықтық спорт деп атай бастады.
Алғашқы Олимпиада ойындары 2700 жыл бұрын Олимпия қаласында өткенін білеміз. Бес күнге елімізде барлық соғыстар тоқтатылып, спорттық жарыстар өткізілді. Бұл күрес, жүгіру,диск лақтыру және басқа да спорт түрлерінен тамаша спорттық мереке болды.