Керек). Профессор Ә.Жамалов күн энергиясын пайдалануға байланысты зерттеу жұмысына
жарты ғасырға жуық өмірін арнады. Ташкент қаласында жұмыс істеп жүргенінде ол баламалы
энергия көзін өндіру ісін бастады. Мәскеу қаласының мамандарымен бірігіп, 1000 шаршы
метрлік Күн энергетикалық қондырғысын жасады. Осы қондырғымен екі қабатты ғимаратты
жылумен және ыстық сумен қамтамасыз етті. Кейін Алматы қаласына келгеннен кейін де
зерттеу жұмысын жалғастырды. Ол Үлкен Алматы каналын салу құрылысы кезінде күн
энергиясын пайдаланып, тәулігіне 100-ге жуық адамды ыстық сумен қамтамасыз етті. Өкінішке
орай, сол кезде жер қойнауындағы пайдалы қазбалар әлі де жеткілікті болғандықтан, баламалы
энергия көздерін пайдалану қажет болмай қалды.
Ал 2013-2015 жылдары ол зерттеу жұмыстарының грантын жеңіп алды, сөйтіп шағын су
электр стансасын іске қосты. Аталған қондырғы EXPO 2017 халықаралық көрмесінде
шетелдік мамандар тарапынан өз бағасын алды.
Ол кісі аталған қондырғыны болашақта жел турбинасымен, күн панелімен біріктіріп,
әмбебап баламалы энергия көзін жасауды жоспарлап отыр.
1. Мәтіндегі мәселе бойынша ғалымдардың мақсаты қандай болуы мүмкін?
А. баламалы энергияны күнделікті өмірге енгізу
В. зауыттарға ауа тазартқыш фильтрлер орнату
С. қоқыстарды қайта өңдейтін зауыттар салу
D. балама энергияны зерттеуге грант жариялау
1
[1]
2. Бос орындарға қажетті сөздер мен сөз тіркестерін қойыңыз.
А. «Қазақстан 2050» стратегиясында
қойылады.
өндіру
мақсаты
В. Жер қойнауымыз
тапшылығын көріп отырған жоқпыз.
бай болғандықтан, біз энергия
[1]
С. Профессор ғылыми-зерттеу грантын жеңіп, нәтижесінде
іске қосты
[1]
Кісі елінде мақпал пішеді
.2. Иттің ұлығанын бөрі естімес.
3. Ит құтырса, иесін қабар,
Шымшық құтырса, бүркітке шабар.
4. Қадір білмейтінге қадіріңді кетірме
.5. Жаман сайға су түссе, өткел бермес кешуге.
6. Ашаршылықта түйенің сіңірі де тәтті,
Тоқшылықта қозының құйрығы да қатты.
7. Есек құлағының ұзындығына мақтанар,
Есалаң жүзінің қызылдығына мақтанар.
8. Жаман атқа жал бітсе, жанына торсық байлатпас,
Жаман адамға мал бітсе, жанына қоңсы қондырмас.
9. Тойсаң тоқтының еті топырақ татиды.1
0. Мақтаншақ бар ақылын мақтанға тауысады.
11. Жақсы мақтанса есебін табар,
Жаман мақтанса қатынын сабар.
12. Мылтығыңның күмісін айтпа, тиісін айт.
13. Өз үйінде ою оймаған,
Кісі үйінде сырмақ сырыпты.
14. Ер өнерімен мақтансын.
15. Жаман адамға мал бітсе, жақынын танымас.1
6. Асқанға аспан да аласа.
17. Өз көшесінде жаман ит те жолбарыс.
18. Өзім есек бола тұрып, түйені жетектедім.
19. Еңкейгенге еңкей, басың жерге жеткенше,
Шалқайғанға шалқай, төбең көкке жеткенше
.20. Семіздікті қой ғана көтереді.
21. Аспанға айды бір шығардым.
22. Арыстан асқынса айға шабар,
Ақымақ асқынса анасын сабар.
23. Саяз су сарқырап ағады.
24. Аяз би, әліңді біл, құмырсқа, жолыңды біл.
25. Тауық шақырғанға таң атпайды.
26. Көзінше мақтама, сыртынан даттама.
27. Білемін деп мақтанба, сенен де білгіш табылар
.28. Тігілмеген етігіңді мақтама.
29. Алтаумын деме, жетеуге жолығасың,
Жетеумін деме, сегізге жолығасың.
30. Тағасының күмісіне мақтанба,
Атыңның жүрісіне мақтан.3
1. Баймын деп мақтанба, жарлылық бар.
Көппін деп мақтанба, жалғыздық бар
.32. Қу сүйекті ит те қажамайды.3
3. Тентек өзін дәу санайды,
Жантақ өзін бау санайды.
34. Айдағаны бес ешкі ысқырығы жер жарады.
35. Бояушы, бояушы дегенге сақалын бояйды
.36. Есек семірсе, иесін тебер.
37. Бір аштықтың бір тоқтығы бар.
38. Атты жолдас болмайды арбалымен,
Жортақ жолдас болмайды жорғалымен.
39. Әлін білмеген әлемге таңданады.
40. Есек өзін атқа балайды да,
Әттең, деп құлағына қарайды.
41. Еңкейгенге еңкей, атаңның қара құлы емес,
Шалқайғанға шалқай, пайғамбардың ұлы емес.
42. Өзім білем деген, өрге ба
43. Көр көкірек жігіттен ер көкірек егде артық.
44. Айға бойымыз жетсе, күнге қолымыз жетеді.
45. Орынсыз мақтау орға жығады.
46. Адаспаймын деген адам тал түсте адасады.
47. Өзін-өзі мақтаған - өліммен тең.
48. Қолымен қосаяқ соққан, аузымен орақ орады.
49. Сүтсіз қой маңырауық
.50. Шөлдің қамысы болмайды,
Жаманның намысы болмайды
.51. Мақтаншақтық өтірік айтқызады,
Өтірік көңіл қайтқызады.
52. Қорқау қасқырға жем болғанша,
Арыстанға жем болған жақсы.
53. Мақтаншақты мақтасаң, басыңа секіреді.
54. Аш отырып, ас таңдайды,
Жаяу отырып, ат таңдайды.
55. Болған кісі болдым демес,
Болдым десе, болғаны емес
.56. Ердің атағы туырлықтай, өзі бұлдырықтай.
57. Бас болмақ оңай, бастамақ қиын.
58. Бидайдың кеудесін көтергені - дақылы жоқтығы,
Жігіттің кеудесін көтергені - ақылы жоқтығы
.59. Өзіңді-өзің мақтама, біреу мақтасын.
60. Жақсымын деп мақтанба, халық айтпай,
Батырмын деп баптанба, барып қайтпай.
Мен сіздерге еліміздің батырлары туралы әңгіме уәде еткендей хат жазып отырмын. Біздің елде көп нәрсе бар, бірақ олардың ішіндегі ең әйгілері - Бауыржан Момышұлы, Алия Молдағұлова, Мәншк Маметова, Иван Павлов, Талғат Бегелдинов, Сергей Луганский - бәрі де Екінші дүниежүзілік соғыстың батырлары. Тоқтар Әубәкіров сияқты замандастары да бар; Тағат Мұсабаев және олардың алдында ұлы Юрий Гагарин болған. Бұл біздің еліміздің дамуына айтарлықтай күш-жігер мен үлес қосқан адамдар. Біздің батырларымыздың арқасында біз.
Объяснение: