Расында да, бұл ғимараттарда мемлекетіміздің басынан өткен ауыр кезеңдер мен қуанышты сәттердің ізі қалды, дәл осы кешендердің ішінде еліміз үшін ең маңызды мәселелер шешілді, вокзалдар талай тұлғаларды күтіп алып, талайын шығарып салды, ал қазіргі аспанмен таласқан биік-биік жобалар заманауи Қазақстанның бейнесін жасауда. Француз архитекторы Поль Гурдэні Алматы қаласының тарихи орталығымен не байланыстырады, неліктен Жаркенттегі мешіт қытай сәулетшісі Хон Пикенің біздің күнімізге дейін сақталған жалғыз туындысы, Уалихановтардың «Сырымбет» үй-жайы қайда орналасқан, ұмыт болған есімдер мен белгісіз деректер, қазіргі тарих пен ұлттың бет бейнесі, осының бәрі бағдарламаға арқау болады.
Тағы, «Сәулет өнері» жобасы еуропаның архитектуралық стилі мен азияның эклектикасының тоғысуы туралы, сондай-ақ қираған үйінділерден алып қалалар мен шаһарлардың қайта салынуы жөнінде әңгімелейді. «Қазіргі таңда шығармашылық ұжым Түркістан, Орал, Алматы және Жаркент қалаларында болып, ондағы ең маңызды ескерткіштер жөнінде сөз етті. Хабардың әр бөліміне елімізбен қатар шетелдің беделді архитекторлары қатысады. Мысалы, бағдарламаның алғашқы бөлімінде танымал отандасымыз Сағындық Жанболатов пен Алмас Ордабаевтың пікірлері берілді. Сонымен қатар Лондон қаласындағы әйгілі Норман Форстермен сұхбаттасу үшін келіссөздер жүргізілуде. Өздеріңіз білетіндей ол Астана қаласындағы «Бейбітшілік және келісім сарайы», «Хан Шатыр» және «Назарбаев орталығы» сынды көптеген ғимараттардың авторы» - дейді «Kazakh TV» арнасының Бас продюсері Айкүміс Сексенбаева.«Сәулет өнері» жобасының ұжымы жыл соңына дейін Қазақстандағы мешіттер, кеңестік кезеңнен қалған құрылыстар, тарихи орындар туралы 15 шығарылым жасауды жоспарлап отыр. «Тағы бір айта кетерлігі, біз тек ескі ғимараттардың тарихына ғана үңіліп қоймай, сондай-ақ заманауи архитектуралық жауһарларымыз жөнінде де сөз етеміз. Қазақстандағы жас архитекторлар мен шет мемлекеттерде аты шығып, өзінің талантымен әлемді мойындатып жүрген отандастарымыз туралы да хабар барысында айтылады» - деп қоса кетті арнаның Бас продюсері Айкүміс Сексенбаева.
Бағдарламаны «Kazakh TV» арнасынан және мына сілтеме бойынша қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде тамашалай аласыздар.
. Аянның типтік бейнесі қай қатарда дұрыс сипатталған?
D) ) мейірімді, жігерлі, төзімді, зерек
4. Тортайдың жалғыздығы мен жетімдігін ұмыттырған типтік бейнесін анықтаңыз
С) кітапқа құмар
5. Қажымұқан балуандар мектебінде не үшін демалыссыз жаттыға бастады?
В) французша күрес әдісін Дубныймен бірдей үйреніп шығу үшін
2-бөлім:
6. « ...Онан бір кезде Аян:
- Менен де жусанның иісі шығып тұрады, ағама тартқанмын. Міне, иіскеп көріңдерші, – деп өз омырауына тұмсығын тықты. Біз дереу кезектесіп, оның омырауын иіскеуге кірістік. Өзі айтқаннан ба, әлде шынымен солай ма, әйтеуір, Аянның омырауынан бұрқырап жусанның иісі шығып тұрғандай көрінді бізге...»
туған жерге, ағасына деген сағынышты бейнелейді. Жусан тек қазақ жерінде өседі. Алыста жүрген адамға туған жердің тасы да ыстық.
7.Автордың «Тортай мінер ақбоз ат... менің тақымымда кеткендей еді... иесіне қайтаруға кеш еді...»деген өкінішті сөздері несімен маңызды?
Бұл сөздердің мағынасы әттең бұл атты Тортай мінсе ғажап болар еді, соған арналғандай екен. енді уақыт өтіп кетті уақытты қайтаруға болмайды. Сондай ақ бұл атты Тортайға беруге де кеш қалдық деген өкініш.
8.С.Торайғыровтың:
«...Тұрмыс, тағдыр – бірі де,
Бұл мақсаттан бұра алмас.
Қаһарман Рүстем, Әли де,
Бұрам деп жолда тұра алмас...» - деген өлең жолдарының мағынасы алдына қойылған мақсатты қаншалықты қаһарман , әлді болсада өзгерте алмайды деген мақсатта айтылған. Автор бейнесінен өжеттілікті, мақсатқа ұмтылушы қайсар жанды бейнелейді.
9. «Мен – балаң, жарық күнде сәуле қуған,
Алуға күнді барып белді буған.
Жұлдыз болып көрмеймін елдің бетін
Болмасам толған айдай балқып туған » - деген өлең діақын былай деп қорытады: ...Достарым, оған шейін асықпаңдар, Алдыңда әлі ататын жарық таң бар. “Жарық таң” дегені ізденімпаз жастың алдына қойған өмірлік маңызы бар мақсаттарының толықтай орындалып, ел игілігі үшін еңбек етуге жараған сәті еді. Кеудесіндегі жұдырықтай жүрегінің әмірімен алдына “толған мақсат, таңдау” қойған Сұлтанмахмұт үшін өмір биігі халқына қызмет ету болды. Адам өмірі қызмет, дәулетпен емес, артына қалдырған ісімен өлшенбек.
10. «Мұқан мектепке түскенде дала жайылымының көбең жылқысындай денесінің олпы-солпысы көп еді. Оқудағы алты ай жаратқан аттай сұлулап, сымға тартқан күмістей түзеп жіберді.»
Автор дала жайылымның көбең жылқысындай, сымға тартқан күмістей деген көркем ауыстыруларды қолданған.
Дала жайылымының көбең жылқысы деген сөз семіз, семірген, денесін май басқан деген мағынада, ал сымға тартқан күмістей деген сөз күмісті ерітіп жіңішкелеп зергерлік бұйым жасайды, ал баламасы денесі шыныққан артық еті жоқ деген мағына береді.
Расында да, бұл ғимараттарда мемлекетіміздің басынан өткен ауыр кезеңдер мен қуанышты сәттердің ізі қалды, дәл осы кешендердің ішінде еліміз үшін ең маңызды мәселелер шешілді, вокзалдар талай тұлғаларды күтіп алып, талайын шығарып салды, ал қазіргі аспанмен таласқан биік-биік жобалар заманауи Қазақстанның бейнесін жасауда. Француз архитекторы Поль Гурдэні Алматы қаласының тарихи орталығымен не байланыстырады, неліктен Жаркенттегі мешіт қытай сәулетшісі Хон Пикенің біздің күнімізге дейін сақталған жалғыз туындысы, Уалихановтардың «Сырымбет» үй-жайы қайда орналасқан, ұмыт болған есімдер мен белгісіз деректер, қазіргі тарих пен ұлттың бет бейнесі, осының бәрі бағдарламаға арқау болады.
Тағы, «Сәулет өнері» жобасы еуропаның архитектуралық стилі мен азияның эклектикасының тоғысуы туралы, сондай-ақ қираған үйінділерден алып қалалар мен шаһарлардың қайта салынуы жөнінде әңгімелейді. «Қазіргі таңда шығармашылық ұжым Түркістан, Орал, Алматы және Жаркент қалаларында болып, ондағы ең маңызды ескерткіштер жөнінде сөз етті. Хабардың әр бөліміне елімізбен қатар шетелдің беделді архитекторлары қатысады. Мысалы, бағдарламаның алғашқы бөлімінде танымал отандасымыз Сағындық Жанболатов пен Алмас Ордабаевтың пікірлері берілді. Сонымен қатар Лондон қаласындағы әйгілі Норман Форстермен сұхбаттасу үшін келіссөздер жүргізілуде. Өздеріңіз білетіндей ол Астана қаласындағы «Бейбітшілік және келісім сарайы», «Хан Шатыр» және «Назарбаев орталығы» сынды көптеген ғимараттардың авторы» - дейді «Kazakh TV» арнасының Бас продюсері Айкүміс Сексенбаева.«Сәулет өнері» жобасының ұжымы жыл соңына дейін Қазақстандағы мешіттер, кеңестік кезеңнен қалған құрылыстар, тарихи орындар туралы 15 шығарылым жасауды жоспарлап отыр. «Тағы бір айта кетерлігі, біз тек ескі ғимараттардың тарихына ғана үңіліп қоймай, сондай-ақ заманауи архитектуралық жауһарларымыз жөнінде де сөз етеміз. Қазақстандағы жас архитекторлар мен шет мемлекеттерде аты шығып, өзінің талантымен әлемді мойындатып жүрген отандастарымыз туралы да хабар барысында айтылады» - деп қоса кетті арнаның Бас продюсері Айкүміс Сексенбаева.
Бағдарламаны «Kazakh TV» арнасынан және мына сілтеме бойынша қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде тамашалай аласыздар.
ответ:1-бөлім:
1.« Шығамын тірі болсам адам болып,
Жүрмеймін бұл жиһанда надан болып.
Жатқаным көрде тыныш жақсы емес пе,
Жүргенше өмір сүріп надан болып »- деген өлең жолдарының идеясы қандай?
В) білім алу, надандықтан қашу
2. С.Торайғыровтың «Шәкірт ойы» өлеңінде көтерілген қоғамдық-әлеуметтік мәселені анықтаңыз
А) надандықпен күрес мәселесі
. Аянның типтік бейнесі қай қатарда дұрыс сипатталған?
D) ) мейірімді, жігерлі, төзімді, зерек
4. Тортайдың жалғыздығы мен жетімдігін ұмыттырған типтік бейнесін анықтаңыз
С) кітапқа құмар
5. Қажымұқан балуандар мектебінде не үшін демалыссыз жаттыға бастады?
В) французша күрес әдісін Дубныймен бірдей үйреніп шығу үшін
2-бөлім:
6. « ...Онан бір кезде Аян:
- Менен де жусанның иісі шығып тұрады, ағама тартқанмын. Міне, иіскеп көріңдерші, – деп өз омырауына тұмсығын тықты. Біз дереу кезектесіп, оның омырауын иіскеуге кірістік. Өзі айтқаннан ба, әлде шынымен солай ма, әйтеуір, Аянның омырауынан бұрқырап жусанның иісі шығып тұрғандай көрінді бізге...»
туған жерге, ағасына деген сағынышты бейнелейді. Жусан тек қазақ жерінде өседі. Алыста жүрген адамға туған жердің тасы да ыстық.
7.Автордың «Тортай мінер ақбоз ат... менің тақымымда кеткендей еді... иесіне қайтаруға кеш еді...»деген өкінішті сөздері несімен маңызды?
Бұл сөздердің мағынасы әттең бұл атты Тортай мінсе ғажап болар еді, соған арналғандай екен. енді уақыт өтіп кетті уақытты қайтаруға болмайды. Сондай ақ бұл атты Тортайға беруге де кеш қалдық деген өкініш.
8.С.Торайғыровтың:
«...Тұрмыс, тағдыр – бірі де,
Бұл мақсаттан бұра алмас.
Қаһарман Рүстем, Әли де,
Бұрам деп жолда тұра алмас...» - деген өлең жолдарының мағынасы алдына қойылған мақсатты қаншалықты қаһарман , әлді болсада өзгерте алмайды деген мақсатта айтылған. Автор бейнесінен өжеттілікті, мақсатқа ұмтылушы қайсар жанды бейнелейді.
9. «Мен – балаң, жарық күнде сәуле қуған,
Алуға күнді барып белді буған.
Жұлдыз болып көрмеймін елдің бетін
Болмасам толған айдай балқып туған » - деген өлең діақын былай деп қорытады: ...Достарым, оған шейін асықпаңдар, Алдыңда әлі ататын жарық таң бар. “Жарық таң” дегені ізденімпаз жастың алдына қойған өмірлік маңызы бар мақсаттарының толықтай орындалып, ел игілігі үшін еңбек етуге жараған сәті еді. Кеудесіндегі жұдырықтай жүрегінің әмірімен алдына “толған мақсат, таңдау” қойған Сұлтанмахмұт үшін өмір биігі халқына қызмет ету болды. Адам өмірі қызмет, дәулетпен емес, артына қалдырған ісімен өлшенбек.
10. «Мұқан мектепке түскенде дала жайылымының көбең жылқысындай денесінің олпы-солпысы көп еді. Оқудағы алты ай жаратқан аттай сұлулап, сымға тартқан күмістей түзеп жіберді.»
Автор дала жайылымның көбең жылқысындай, сымға тартқан күмістей деген көркем ауыстыруларды қолданған.
Дала жайылымының көбең жылқысы деген сөз семіз, семірген, денесін май басқан деген мағынада, ал сымға тартқан күмістей деген сөз күмісті ерітіп жіңішкелеп зергерлік бұйым жасайды, ал баламасы денесі шыныққан артық еті жоқ деген мағына береді.
Объяснение: