Ақсу-Жабағылы Қазақстанның ең көне қорығы, сонымен қатар Орталық Азиядағы ЮНЕСКО биосфера қорығы дәрежесін алған ең алғашқы қорық. Теңіз деңгейінен 1000 м-ден 4280 м аралығындағы биіктікте Тянь-Шань тауларында орналасқан. Негізгі биік аймақтары өзінің таңқаларлық бейнелерімен жартылай шөлейттер ылғалды жазықтармен алмасып аршалы ормандарына өтеді. Ылғалды даладағы бай жазықтар аршалармен астасып жатқан жіңішке бұталардың өсуіне қолайлы жағдай туғызған. Көздің жауын алатын қатаң қарлы шыңдардың бөктерінде түрлі түсті альпі гүлдері жайқалып өскен. Ақсу-Жабағалы сирек кездесетін, тек осы аймақтарға ғана тән өсімдіктер мен жануарлардың отаны. Бұл жерден тау қойын, ешкісін, маралдарды және еліктерді, сілеусіндер мен қар қабыландарын, қасқырлар мен түлкілерді, аюлар мен тағыландарды, ақкүмістерді таба аласыз. Осы жерлерді сарышұнақтарды да көруге болады.
Құстар әлемі өте бай. Жоғары аспанда мұртты грифтер, грифондар, жыланбүркіт пен алтын қырандар қалықтайды. Тасты жартастардың арасынан тау кекіліктерінің ұяларын, қар арасынан тылсым қар әтештерін кездестіресіз. Жапырақты орман көлеңкесінде от жалыны тәріздес шыбын ұстағыш қараңдайды. Тоқылдақтың ысқырған дауысы сыбызғының әнін еске салады. Күн сәулесі ойнаған жазық далаларында көбелектер ойнайды, арасынан сирек кездесетін Аполло көбелектерін де көруге болады. Өсімдіктер әлемі таңқаларлық. Кішкентай тас ағашы өзінің тамыр жаюымен белгілі. Амарантус Грандифолия өсімдігі бағалы майға толы. Грейг қызғалдақтары тау алаңқайларында қызыл жалындай жарқырайды. Қызғылтым флокулаларға Қоқанд Моринасының жеңіл гүлдері жиналады.
Баласы: Әке, жеті ата деген кім? Оларға қандай туысқандарды жатқызуға болады.
Әкесі: Балам, жеті ата – қазақ халқының ежелден келе жатқан шежірелік жүйесі. "Жеті ата" дегеніміз - 1) Бала, 2) Әке, 3) Ата, 4) Арғы ата, 5) Баба, 6) Түп ата, 7) Тек ата.
Баласы: Демек, жеті атаның барлығы да бір кісіден тараған туысқандар дегенді білдіреді ғой?
Әкесі: Ия, дәл солай. Сонымен қатар қазақ халқы жеті атаға дейін қыз алыспайды, осынын есте ұста, балам. Сондықтан болар, халқымыз «Жеті атасын білмеген жетесіз» деген.
Баласы: Жақсы, әке. Есте ұстаймын. Бүгін "Жеті атасын білген ұл, жеті жұрттың қамын жер. Жеті атасын білмеген, құлағы мен жағын жер" деген мақалды естіп, өз жеті атамды білмейтінімнен қатты ұялдым.
Әкесі: Демек, білетін кез келген болар. Онда жазып ал, кейін жаттап аласың. Өзіңнен бастап, жеті атаға дейін таратылады. Еркебұлан – Қанатбек – Тұрсын – Есім – Айдарбек – Қуандық – Тілес.
Баласы: Рахмет, әке. Жазып алдым. Енді жаттап алып, біреу сұрай қалса, біліп жүретін боламын. Жеті атаны әрбір қазақтың баласы білуі керек деп ойлаймын.
Әкесі: Дұрыс айтасың әрбір қазақ жеті атасын білуге міндетті. Бұл – отбасылық тәлім – тәрбиенің негізі.
Объяснение:
Ақсу-Жабағылы Қазақстанның ең көне қорығы, сонымен қатар Орталық Азиядағы ЮНЕСКО биосфера қорығы дәрежесін алған ең алғашқы қорық. Теңіз деңгейінен 1000 м-ден 4280 м аралығындағы биіктікте Тянь-Шань тауларында орналасқан. Негізгі биік аймақтары өзінің таңқаларлық бейнелерімен жартылай шөлейттер ылғалды жазықтармен алмасып аршалы ормандарына өтеді. Ылғалды даладағы бай жазықтар аршалармен астасып жатқан жіңішке бұталардың өсуіне қолайлы жағдай туғызған. Көздің жауын алатын қатаң қарлы шыңдардың бөктерінде түрлі түсті альпі гүлдері жайқалып өскен. Ақсу-Жабағалы сирек кездесетін, тек осы аймақтарға ғана тән өсімдіктер мен жануарлардың отаны. Бұл жерден тау қойын, ешкісін, маралдарды және еліктерді, сілеусіндер мен қар қабыландарын, қасқырлар мен түлкілерді, аюлар мен тағыландарды, ақкүмістерді таба аласыз. Осы жерлерді сарышұнақтарды да көруге болады.
Құстар әлемі өте бай. Жоғары аспанда мұртты грифтер, грифондар, жыланбүркіт пен алтын қырандар қалықтайды. Тасты жартастардың арасынан тау кекіліктерінің ұяларын, қар арасынан тылсым қар әтештерін кездестіресіз. Жапырақты орман көлеңкесінде от жалыны тәріздес шыбын ұстағыш қараңдайды. Тоқылдақтың ысқырған дауысы сыбызғының әнін еске салады. Күн сәулесі ойнаған жазық далаларында көбелектер ойнайды, арасынан сирек кездесетін Аполло көбелектерін де көруге болады. Өсімдіктер әлемі таңқаларлық. Кішкентай тас ағашы өзінің тамыр жаюымен белгілі. Амарантус Грандифолия өсімдігі бағалы майға толы. Грейг қызғалдақтары тау алаңқайларында қызыл жалындай жарқырайды. Қызғылтым флокулаларға Қоқанд Моринасының жеңіл гүлдері жиналады.
Жеті ата туралы диалог құрастыру.
Баласы: Әке, жеті ата деген кім? Оларға қандай туысқандарды жатқызуға болады.
Әкесі: Балам, жеті ата – қазақ халқының ежелден келе жатқан шежірелік жүйесі. "Жеті ата" дегеніміз - 1) Бала, 2) Әке, 3) Ата, 4) Арғы ата, 5) Баба, 6) Түп ата, 7) Тек ата.
Баласы: Демек, жеті атаның барлығы да бір кісіден тараған туысқандар дегенді білдіреді ғой?
Әкесі: Ия, дәл солай. Сонымен қатар қазақ халқы жеті атаға дейін қыз алыспайды, осынын есте ұста, балам. Сондықтан болар, халқымыз «Жеті атасын білмеген жетесіз» деген.
Баласы: Жақсы, әке. Есте ұстаймын. Бүгін "Жеті атасын білген ұл, жеті жұрттың қамын жер. Жеті атасын білмеген, құлағы мен жағын жер" деген мақалды естіп, өз жеті атамды білмейтінімнен қатты ұялдым.
Әкесі: Демек, білетін кез келген болар. Онда жазып ал, кейін жаттап аласың. Өзіңнен бастап, жеті атаға дейін таратылады. Еркебұлан – Қанатбек – Тұрсын – Есім – Айдарбек – Қуандық – Тілес.
Баласы: Рахмет, әке. Жазып алдым. Енді жаттап алып, біреу сұрай қалса, біліп жүретін боламын. Жеті атаны әрбір қазақтың баласы білуі керек деп ойлаймын.
Әкесі: Дұрыс айтасың әрбір қазақ жеті атасын білуге міндетті. Бұл – отбасылық тәлім – тәрбиенің негізі.