Сөз мәдениеті— әдеби тілдің ауызша түрлеріне тән нормаларын игеру, тілдік амал-тәсілдерді айтылатын ойдың мақсатына сай орнымен қолдана білу, сөйлеуде мәдениеттілік, әдептілік таныту.
«Сөз мәдениеті» қазіргі әдеби тілдің жұртшылық таныған, үлгі тұтқан нормаларын жеке адамдардың сақтауын талап етеді. Сөйлеуде диалектизмдерді, қарапайым, дөрекі сөздерді, варваризмдерді қолдану, орынсыз көп сөйлеу, бір пікірді қайталай беру, өзіне өзі сілтеме жасау, асқақтап сөйлеу, дене қимылдарын араластыра беру «Сөз мәдениетіне» жатпайды. Кірме сөздерді орынсыз жұмсай беру, сіреспе құрылымдарды қолдану «Сөз мәдениетіне» нұқсан келтіреді. «Сөз мәдениеті» сөйлеу әдебі деген ұғыммен ұштасып жатыр. «Сөз мәдениеті» теориясының дамуында лексикография, әсіресе нормативті түсіндірме сөздіктер, орфоэпиялық, орфографиялық, синонимдік т. б. арнаулы сөздіктер манызды орын алады. Қазақ тіліндегі «Сөз мәдениетінің» дамуына ауыз әдебиетінің өкілдері және Абай, М. Әуезов, Ғ. Мүсірепов, т.б. шығармаларының ықпалы зор болды. Қазақ тіл білімінде Сөз мәдениетінің мәселелерін А. Байтұрсынұлы, М. Балақаев, Р. Сыздықова т. б. ғалымдар зерттеді.
Сөз мәдениеті— әдеби тілдің ауызша түрлеріне тән нормаларын игеру, тілдік амал-тәсілдерді айтылатын ойдың мақсатына сай орнымен қолдана білу, сөйлеуде мәдениеттілік, әдептілік таныту.
«Сөз мәдениеті» қазіргі әдеби тілдің жұртшылық таныған, үлгі тұтқан нормаларын жеке адамдардың сақтауын талап етеді. Сөйлеуде диалектизмдерді, қарапайым, дөрекі сөздерді, варваризмдерді қолдану, орынсыз көп сөйлеу, бір пікірді қайталай беру, өзіне өзі сілтеме жасау, асқақтап сөйлеу, дене қимылдарын араластыра беру «Сөз мәдениетіне» жатпайды. Кірме сөздерді орынсыз жұмсай беру, сіреспе құрылымдарды қолдану «Сөз мәдениетіне» нұқсан келтіреді. «Сөз мәдениеті» сөйлеу әдебі деген ұғыммен ұштасып жатыр. «Сөз мәдениеті» теориясының дамуында лексикография, әсіресе нормативті түсіндірме сөздіктер, орфоэпиялық, орфографиялық, синонимдік т. б. арнаулы сөздіктер манызды орын алады. Қазақ тіліндегі «Сөз мәдениетінің» дамуына ауыз әдебиетінің өкілдері және Абай, М. Әуезов, Ғ. Мүсірепов, т.б. шығармаларының ықпалы зор болды. Қазақ тіл білімінде Сөз мәдениетінің мәселелерін А. Байтұрсынұлы, М. Балақаев, Р. Сыздықова т. б. ғалымдар зерттеді.
1 Ер қадірін ер білер,
Зер қадірін зергер білер.
Достоинство джигита джигит оценит,
Ювелирную работу – ювелир.
2 Жігіт адамға жетпіс өнер де аз.
Джигиту знания и семидесяти ремесел мало.
3 Жігіт көркі - өнер.
Знания ремесла делает честь джигиту.
4 Қыз еркем кестесіменкөркем.
Ұл еркем өнерімен көркем.
Дочь красива нарядами, сын – делами.
5 Ата өнері – балаға мұра.
Искусство отца – сыну наследие.
6 Ұстаны соққан пышағынан таниды. Имя мастера его творения выдают.
7 Шеберлікке шек жоқ.
Мастерству нет предела для совершенства.
8 Қазаншының өз еркі
Қайдан құлақ шығарса.
Мастер сам знает, где котлу ушки припаять.
9 Күшіңе сенбе, ісіңе сен.
Не на силу надейся, а на мастерство.
10 Қолы білген құм үстінен кеме жүргізер. Настоящий умелец по песку проводит корабль.
11 Киім пішсең кең піш,
Тарылтуың оңай.
Темір кессең қысқа кес,
Ұзартуың оңай.
Одежду крой посвободнее – ушить можно,
Железо режь покороче – удлинить можно.
12 Өнерліге есік ашық.
Умельцу все двери открыты.
13 Көлеңкеге қарап көйлек пішпес болар.
Платье кроят не по тени.
14 Шебердің қолы көпке ортақ.
Руки мастера всему народу служат.
15 Қалауын тапса,қар жанар.
Сумеешь разжечь – и снег загорится.
16 Болат біз қап түбінде қалмас.
Стальное шило в мешке не утаишь.
17 Алтынды ала білген бөле де біледі.
Сумевший золото добыть, сумеет правильно поделить.
18 Еңбек ептілікті сүйеді.
Труд сноровку любит.
19 Өтпес пышақ қол кесер.
Тупой нож только руки порежет.
20 Өнерлінің өзегі талмас.
Умельцу голод неведом.