Ұлы ақын, ағартушы, қазақтың жазба және әдеби тілінің негізін салушы Абай Құнанбайұлы қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданында Шыңғыс тауының бауырында дүниеге келді. Ол ауыл молдасынан оқып жүрген кішкентай кезінен-ақ зеректігімен көзге түседі. Кейін ол Семей қаласында 3 жылдық медресе тәрбиесін алады. Абайдың білім алуына жол ашқан – әкесі Құнанбай болса, тәрбие берген әжесі Зере болды. Шешесі Ұлжан да ұлының тәрбиесі мен білімді болуына көп ықпал жасаған.
Жас Абай бос уақытында өздігінен ізденіп, қазақтың мәдениетін, араб, парсы, шағатай тілдерін үйренеді. Ол Низами, Қожа Хафиз, Науаи, Физули, т.б. шығыс ақындарының өлеңдерін жаттап өседі. Кейін ол орыс әдебиеті мен тілін өздігінен үйреніп, орыстардың ұлы ойшылдары А.С.Пушкин, Н.В.Гоголь, М.Ю.Лермонтов, М.Е.Салтыков-Щедрин, Н.А.Некрасов, т.б. ақын-жазушылардың шығармаларымен танысады, олардан аударма да жасайды. Сонымен бірге ағылшын ғалымы Ч.Дарвиннің еңбектерімен танысып, Шекспирдің шығармаларын да оқиды. Соның арқасында дүниетанымын кеңейтіп, білімін дамыта береді.
2-мәтін
Хабарлама
Құрметті «Абай» кітапханасының оқырмандары! Ұлы ақын Абай Құнанбайұлының 175 жылдығына арналған «Абай – дана, Абай – дара» атты жыр сайысы 12.09.2021 жылы сағат 15:00-де болады. Сіздерді көрермен болуға шақырамыз. Кіру тегін.
Өтетін орны: «Абай» кітапханасы, 1-қабат, мәжіліс залы
қысқаша мазмұны (2-3 сөйлем) 1 текст , 2 текст
ответ : Бұл өлең шумақтарында : «Қараңғы қазақ көгіне өрмелеп шығып күн болам...» - қараңғы сөз надан сөзімен сәйкес келеді. Себебі ол кезде ел - жұртты надандық , білімсіздік және еріншектік билеген уақыт болды. Ал Торайғыров болса осы надандықтың түбіне жетемін деген мақсатпен жазған.
Білімсіз ел , сауатсыз ел , еріншек ел - қараңғы ел. Өзімізді қараңғылықтан сақтайық. Себебі біздің еліміздің жарық қылымын деп талай ұлы тұлғалар өз өмірін қараңғылықта өткізуге тұра келді. Бірақ олардың қараңғылығы надандықты білдірмеді
Ақын барша қазақ балаларының оқып ,білім алғанын қалады. Сол қиын қыстау заманада қазақ балаларын оқытпай жұмысқа салды, мал баққызды.
Ақынның қараңғы деп айтып отырғаны қара халықтың ішінен “мен қазақпын” деп айтатын адамдар аз да кем болды. Айтқысы келседе Кеңес үкіметі қарапайым халықты басып, не болмаса көзін құртып отырды. Білімді жастар аз еді, халық аш, тек тыныштықты қалап , қазақ халқы Кеңес үкіметінің қол астында тыныш қана, қатаң талаптарына көніп отыра берді. Осы өмірді қаранғылық демей, не дейміз? Осы өмірді бастан кешіп, қиындықты көрген , әрі оқыған ақын , “ неге көкке шықпасқа, неге азаттық алмасқа” деп өлең жолдары арқылы жеткізді. Ақын азат өмірге тірнектеп, өрмелеп жететінімізге сенді, және Алаш партиясымен азаттыққа біраз үлесін қосты.
Сол күрестің соңы ауруы қатты асқынып не бәрі 27 жеті жасында қайтыс болды.