Қазіргі уақытта негізгі энергия көздері ретінде көмір, мұнай және табиғи газ сияқты табиғи ресурстар қолданылады. энергияның өсіп келе жатқан қажеттілігі табиғатта шектеулі мөлшерде табылған осы қорлардың резервтерін азайтуға алып келеді. егер осы табиғи ресурстарды тұтыну сол мөлшерде жалғасатын болса, олар көп ұзамай қалады. бұл шектеусіз, жаңартылатын энергия көздерінің құнының өсуіне әкеледі. жаңартылатын энергия көздерінің тағы бір маңызды ерекшелігі - олардың тазалығы. мұнай мен көмір тәрізді қазба отыны, зиянды газдардың пайда болуына алып келеді, қоршаған ортаның ластануына әкеледі. қазіргі кездегі ластануды азайтуға болмайтын ауқымда, әлемнің болашағына қауіп төндіреді. қазіргі жағдайды түзетудің ең тиімді тәсілі жаңартылатын энергия көздеріне көшу болуы мүмкін. күн, жел және толқын сияқты шексіз энергия көздері қоршаған ортаға зиян келтірместен энергияны алуға мүмкіндік береді. жаңартылатын энергия көздерінің бірі - жел қуаты. жел энергиясы әртүрлі мақсатта мыңдаған жыл бойы қолданылған. дән тегістеу және желкенді кемелер тарихында қолданылатын жел күші электр энергиясын өндіру үшін де қолданылады. теңіз жағалауында, теңізде, алқапта және қатты жел бар басқа жерлерде орналасқан жел турбиналары кинетикалық энергияны электр энергиясына айналдырады. шикізат пен материалдарға жұмсалатын шығынсыз осы әдіс арзан және таза электр энергиясын қамтамасыз етеді. жел турбиналары аймақтық және жеке пайдалануға жарамды түрлі өлшемдерде жасалуы мүмкін. электр қуатымен қамтамасыз ету қиын және қымбат тұратын жерлерде осындай турбиналарды пайдалану ыңғайлы. бұл ыңғайлы әдіс әлемде де, біздің елімізде де кеңінен таралған. жел энергиясын пайдалану - ең тиімді жолдардың бірі.
Көне Түркі жазуы (басқаша Орхон-Енесей жазуы) — В ғ. б.з.б. — Х ғ. б.з. түркі тайпаларының жазуы.
Бірінші табылғаны Орхон өзенінің бойында (Екінші түркіт қағандығы) және Енисей өзенінің жоғарғы ағысында (Қырғыз қағандығы). Кейде руник жазбасы дейді, алман руналарынынан жанасым табып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын). Азиялық түркі руналары соғды жазуының негізінде ВЫЫЫ ғ. бұрын жасалған деп есептеледі. Оның әліпбиінде 40-қа жуық графема бар. Көне түркі руника жазуы ерекшелігі - онда негізгі велярлық және палаталдық дауыссыздарға арналған бірнеше жұп дербес әріптер бар. Көне түркі руника жазуы жұмбағын 1893 жылы В. Томсен шешкен. Орхон ескерткіштерінің тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы В.В. Радлов жасаған.[1]
Көне Түркі жазуы (басқаша Орхон-Енесей жазуы) — В ғ. б.з.б. — Х ғ. б.з. түркі тайпаларының жазуы.
Бірінші табылғаны Орхон өзенінің бойында (Екінші түркіт қағандығы) және Енисей өзенінің жоғарғы ағысында (Қырғыз қағандығы). Кейде руник жазбасы дейді, алман руналарынынан жанасым табып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын). Азиялық түркі руналары соғды жазуының негізінде ВЫЫЫ ғ. бұрын жасалған деп есептеледі. Оның әліпбиінде 40-қа жуық графема бар. Көне түркі руника жазуы ерекшелігі - онда негізгі велярлық және палаталдық дауыссыздарға арналған бірнеше жұп дербес әріптер бар. Көне түркі руника жазуы жұмбағын 1893 жылы В. Томсен шешкен. Орхон ескерткіштерінің тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы В.В. Радлов жасаған.[1]
Объяснение:
вот