Мұғалім: Балалар, бүгін Абай Құнанбайұлының шығармашылығымен танысуды одан әрі жалғастыратын боламыз. Жаңа сабағымызды бастамас бұрын ұлы ақын жайлы бірнеше сұрақтарға жауап беріп көрейік? Абай Құнанбайұлы кім болған?
Оқушылар: Абай - ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор.
Мұғалім: Абай Құнанбайұлы қашан, қай жерде дүниеге келген?
Оқушылар: Абай 10 тамыз 1845 ж. қазіргі Семей облысының Шыңғыс тауларында дүниеге келген.
Мұғалім: Жарайсыңдар! Келесі сұрақ - Абай қайда, қандай білім алған? Оқушылар: Абай әуелі ауылдағы Ғабитхан молдадан сауатын ашады да, 10 жасқа толған соң 3 жыл Семейдегі Ахмет Риза медресесінде оқиды. Бұл медреседе араб, парсы тілдерінде, негізінен, дін сабағы жүргізілетін еді. Құрбыларынан анағұрлым зейінді бала оқуға бар ықыласымен беріліп, үздік шәкірт атанады. Медресенің үшінші жылында Абай Семей қаласындағы “Приходская школаға” да қосымша түсіп, орысша сауатын аша бастайды. Бірақ бұл оқуын әрі жалғастыра алмай, небәрі 3 жылдан соң оның мұсылманша да, орысша да оқуы аяқталады.
Мұғалім: Неше жасында ел басқару ісіне араласады?
Оқушылар: Абайдың басқа балалардан алымдылығын аңғарған Құнанбай оны елге шақырып алып, өз жанына ертіп, әкімшілдік-билік жұмыстарына араластырмақ болады. Сөйтіп 13 жастағы Абай ел ісіне араласады.
Мұғалім: Дұрыс айтасыңдар! Абайдың әкесі Құнанбай қандай қызмет атқарған?
Оқушылар: Абайдың әкесі Қарқаралының аға сұлтаны болған.
Мұғалім: Жарайсыңдар, балалар! Ендеше сабағымызды одан әрі жалғастырайық.
Қазақ тілі кең байтақ жерді алып жатқан халыққа тиесілі. Қазан төңкерісіне дейін орыс ғалымдары И.И.Ильминский , В.В.Радлов, П.М.Мелиоранский және басқалары да қазақ тілін зерттеуге үлкен қызығушылық танытты.Абай Құнанбаев пен Ыбырай Алтынсарин қазақ тілінің қалыптасуы мен дамуына орасан зор үлес қосты.
Қазан төңкерісінен кейін республикада қазақ тілінің дамуына үлкен мағына берілді. Танымал қазақ ғалымдары А.Байтұрсынов,Х.Жұбанов,Н.Сауранбаев, С.Кеңесбаев және басқалары қазақ тілінің негізін салушылар.
Абай Құнанбайұлы туралы диалог құрастыру.
Мұғалім: Балалар, бүгін Абай Құнанбайұлының шығармашылығымен танысуды одан әрі жалғастыратын боламыз. Жаңа сабағымызды бастамас бұрын ұлы ақын жайлы бірнеше сұрақтарға жауап беріп көрейік? Абай Құнанбайұлы кім болған?
Оқушылар: Абай - ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор.
Мұғалім: Абай Құнанбайұлы қашан, қай жерде дүниеге келген?
Оқушылар: Абай 10 тамыз 1845 ж. қазіргі Семей облысының Шыңғыс тауларында дүниеге келген.
Мұғалім: Жарайсыңдар! Келесі сұрақ - Абай қайда, қандай білім алған? Оқушылар: Абай әуелі ауылдағы Ғабитхан молдадан сауатын ашады да, 10 жасқа толған соң 3 жыл Семейдегі Ахмет Риза медресесінде оқиды. Бұл медреседе араб, парсы тілдерінде, негізінен, дін сабағы жүргізілетін еді. Құрбыларынан анағұрлым зейінді бала оқуға бар ықыласымен беріліп, үздік шәкірт атанады. Медресенің үшінші жылында Абай Семей қаласындағы “Приходская школаға” да қосымша түсіп, орысша сауатын аша бастайды. Бірақ бұл оқуын әрі жалғастыра алмай, небәрі 3 жылдан соң оның мұсылманша да, орысша да оқуы аяқталады.
Мұғалім: Неше жасында ел басқару ісіне араласады?
Оқушылар: Абайдың басқа балалардан алымдылығын аңғарған Құнанбай оны елге шақырып алып, өз жанына ертіп, әкімшілдік-билік жұмыстарына араластырмақ болады. Сөйтіп 13 жастағы Абай ел ісіне араласады.
Мұғалім: Дұрыс айтасыңдар! Абайдың әкесі Құнанбай қандай қызмет атқарған?
Оқушылар: Абайдың әкесі Қарқаралының аға сұлтаны болған.
Мұғалім: Жарайсыңдар, балалар! Ендеше сабағымызды одан әрі жалғастырайық.
Қазақ тілі кең байтақ жерді алып жатқан халыққа тиесілі. Қазан төңкерісіне дейін орыс ғалымдары И.И.Ильминский , В.В.Радлов, П.М.Мелиоранский және басқалары да қазақ тілін зерттеуге үлкен қызығушылық танытты.Абай Құнанбаев пен Ыбырай Алтынсарин қазақ тілінің қалыптасуы мен дамуына орасан зор үлес қосты.
Қазан төңкерісінен кейін республикада қазақ тілінің дамуына үлкен мағына берілді. Танымал қазақ ғалымдары А.Байтұрсынов,Х.Жұбанов,Н.Сауранбаев, С.Кеңесбаев және басқалары қазақ тілінің негізін салушылар.