М.Мөңкеұлы "Үш қиян" тол 6.
жауында "Мен қауіп
айтамы
дейді.
[5]
7. "Үш қиян изи" алынған мына үзінді идеясын қолдана отырып, қайта өңдеп
жазыныз, Креативті жұмыс ұсыныныз.
Еділді тартып алганы
Үргеніш пен Бұхарға
Етекке қолды салғаны
Арбасын сүйреп барғаны
Жайықты тартып алғаны
Қоныстың бар ма қалғаны?!
қолды салғаны.
Мал менен басты есептеп,
Ойылды тартып алғаны
Баланың санын алғаны
Ойдағысы болғаны
Аңғарсаңыз,
Маңғыстаудың үш
Зам
Заминаны тағы да
Оны дагы алганы
Бір шалғаны!
[5]
<
Оралхан Бөкейдің өмірі, шығармашылығы, «Тортай мінер ақ боз ат» әңгімесімен таныстыру. Әңгімені С.Мұратбековтың «Жусан иісімен» салыстыру арқылы шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау. Кейіпкерлер бейнесіне талдау жасау. Өмір шындығын таныту.
Оқушы ойын ашық жеткізе білуге, шығармашылықпен айналысуға, талдау жасау кезінде білімін, ойын дамытуға ықпал ету, сөйлеу мәдениетін жетілдіру,дәлелді пікір айтуға баулу.
Кейіпкер тағдырына ортақтастыра отырып, қайырымдылыққа, адамгершілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілдері: ой қозғау, іздендіру, түсіндіру, сұрақ-жауап, талдау, салыстыру.
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі
Көрнекілігі: жазушы портреті, сөзжұмбақ, нақыл сөздер.
Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі.
- Амандасу.
- Оқушыларды кезекші арқылы түгендеу.
- Сынып бөлмесі мен оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
«Әдебиет - тек асыл мұратпен, таза ар-намыспен кіруге болатын зәулім сарай» деген екен ұлыларымыз. Ендеше осы асқар тауға жетелейтін қасиетті әдебиет сабағын бастайық.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
- Балалар, өткен сабақта қандай әңгімемен таныстық? (С.Мұратбеков «Жусан иісі»).
- Біз осы оқу жылында еліміздің түкпір-түкпірінен шыққан ақын-жазушылармен таныстық. Ауылымыздың тумасы жерлес жазушыларымызды да шолдық. Соның бірі – Сайын Мұратбеков. Жазушының «Жусан иісі» әңгімесін өткен сабақтарда қызыға оқыдыңдар. Қане, өткен сабақта өтілген шығарманың мазмұнына байланысты құрастырылған сөзжұмбақты шешіп, үйге берілген тапсырманы пысықтап өтейік.
Сұрақтары:
1. «Жусан иісі» шығармасының авторы (Мұратбеков)
2. С.Мұратбеков қай ауылда дүниеге келген? (Қоңыр)
3. «Жусан иісі» шығармасының басты кейіпкері кім? (Аян). Қосымша сұрақ: Аян қандай бала?
4. Аянға көмек көрсеткен сынықшы кім? (Асылбек). Қосымша сұрақ: Аянның Асылбек қартқа баруына қандай жағдай итермеледі?
5. Аян сауат ашқаннан кейін соғыстағы ағасына не жіберді? (Хат). Аянның ағасы соғыстан оралды ма?
6. Аянның ұстазы (Иманжанов)
7. Оқиға қай жерде болған? (Жусандытөбе)
8. Аян кіммен төбелесті? (Есікбай)
9. Аян Асылбек қартқа аяғын салдырғанда қандай қасиет көрсетті? (Төзім). Қосымша сұрақ: Аянның төзімділігін тағы қандай іс-әрекеттерінен байқауға болады?
10. Аян ертегіні қай уақыттарда айтушы еді? (Кешкі)
11. Аян халық ауыз әдебиетінің қай түрін шебер айтушы еді? (Ертегі). Неліктен Аянның ертегілері үнемі «Баяғыда бір жетім бала болыпты...» деп басталады?
12. Аян әжесінен айырылған соң, кімді паналады? «Жусан иісі» әңгімесі немен аяқталды?
Баяғыда бір алып шаһар болыпты. Ол шаһарда ешқандайда бағдаршам болмаған екен. Сол себепті де, ол шаһардағы көліктер жол ережесін білмей, үнемі бір-бірімен соқтығысып қала береді екен. Көліктердің кесірінен шаһардағы адамдар да көшеге шығудан қалған.
Бір күні бір кішкентай бала түрлі түсті қағаздармен ойнап отырады. Қызыл, сары, жасыл түсті қағаздар баланың ойына ерекше ой салады. Бала сол түстерді қолына ұстап, көшеге шығады да көліктерді ары-бері жөнелтеді екен. Сол кезде кішкентай баланың жасаған ісін үлкен адамдар əрі қарай жалғастырып кетеді. Баланың жасаған бағдаршамы алып шаһардағы ең ерекше бағдаршам болып қала береді.
Объяснение: