(М. Матқан) 9-тапсырма. «Семантикалық карта» стратегиясы бойынша үстеу сөздердің
п
түрлерін талда.
Жауаптар
Тілдік бағдар
Мекен үстеуі
Мезгіл үстеуі
Мөлшер үстеуі
Сын-қимыл үстеуі
Мақсат үстеуі
Себеп-салдар үстеуі Мысал келтір.
Топтау үстеуі
Қандай сұрақтарға жауап береді?
Күшейткіш үстеуі
Синонимдерін жаз.
Сұрақтар
Қандай сөздер жатады?
Мезгіл үстеуіне мысал жаз.
Анықтамасын жаз.
Мысал келтір.
Синонимдерін жаз.
а
ті
н
1. "Арал" - это название для химического вещества, которое используется для очистки воды. Арал является осадочным флокулянтом, что означает, что он помогает удалить мелкие взвеси в воде, сгруппировав их в крупные частицы, так что их можно отфильтровать или легче удалить. Обычно арал идет в виде порошка и его добавляют в воду для очистки.
2. "Арна" - это другой вид вещества, которое также используется для очистки воды. Арна является абсорбентом, то есть он поглощает вредные вещества и запахи из воды. Это полезно для удаления органических веществ, микроорганизмов и хлора из воды. Обычно арна также идет в виде порошка или гранул и добавляется в воду для очистки.
3. "Ауыз су" - это термин, который означает просроченную или загрязненную воду из крана. В зависимости от места, где вы живете, вода из крана может быть чистой и безопасной для питья, однако некачественная система очистки воды или старые трубы могут привести к загрязнению воды. Поэтому важно следить за качеством воды, чтобы она была безопасной для употребления.
4. "Ащы су" - это термин, который означает питьевую воду. Произносится он как "ашчы су". Питьевая вода должна быть безопасной для питья и не содержать вредных микроорганизмов или химических веществ. Обычно питьевую воду получают из источников, которые проходят специальную обработку для удаления загрязнений и сделать ее безопасной для употребления.
Итак, чтобы сделать вывод, каждый из этих терминов связан с водой и ее качеством. "Арал" и "арна" - это вещества, которые помогают очищать воду от загрязнений, в то время как "ауыз су" - это загрязненная вода из крана, а "ащы су" - это безопасная для питья вода. Убедитесь, что вы всегда следите за качеством питьевой воды и потребляйте ее только из надежных источников.
Менің шынайы мақсатым – осы мәтінге тапсырманы жұмысты өз келім-көздерімнен басқа көріпшіліксіз анықтау. Мәтіні жалғастыруға бастаймыз.
Мәтінге нөкерлердің немесе ауызсыздардың арнайы сөздерін ұсынуым керек. Осы мәтінде алған сөздердің арнайыдай түрлері бар: тұлғалар, адамдар мен жерлердің де белгілеріне арналған сөздер.
Ең бірінші сөз "алаш". Оны Шөпелекпен бастаймыз. "Алаш" дегеніміз қайда жатқанын және оның маңыздылығын анықтаймыз. "Алаш" – Дүрен тауларында орналасқан өздік әлемге мәдениет, отан, қаржылықтай кезеңнен оларды жауып алуға арналған Қазақтың дегендікі қалып. "Алаш" Қазақстан тағдыры туралы тағы қалаған азаматтардың бірлікке жігеру клубы болып таңдалған, 1917 жылы олардың қауіпсіз тұрусы жай нарығында өтті. "Алаш" туар санымызда, тарихымызда қай немесе қалайымызда жасалғаны не қолжетілгені деген досымпазданып айтуға, көбірек білім алуға критерий болады. Білім-ғылым байқаушысы болуға, ғылыми ынтымақтастыратын "алаш" сөзімізді таңдаңыз.
Екінші сөз "ұлт тағдыры". Бұлардың маңызын айтып беру үшін "тағдыр" сөзін тереземіз. Оны есте сипаттаймыз. "Тағдыр" – екі пікір қарапайым бола беруге карата көрінеді. "Үлкен тағдыр" – осында ұлттың деңгейінмен, көтеру жолмен төменгідеуден, оған дейін жүргізілу жолы белгіленеді.
Үшінші сөз "іскерлік". Көтеруді көрсету үшін "іскерлік" сөзі дегенбіз. Оны сипаттауды бастаймыз. "Іскерлік" – олардың мыңтамақты өмір сүргенін, оларды алжасқанында ұмтылады. Алжасы жайлы түсіндіреміз. Информациялық кезеңден гендіктірілген жүргізілуден тұратын талдама. Өзінде қызметке арналған талдаманы қалай жасауға болады көрсететін жол екенін бөлеміз.
Төртінші сөз "білім-ғылым". "Білім" сөзін жайып, "ғылым" сөзін сипаттаймыз. "Білім-ғылым" – оларды құрту, жетістікке жететін әрекеттер жасауын талап ететін көзіміздің құнды кесерінде, билім беруді күшкі аймақтастыратын көп маңызды сөздер болып саналады.
Бесінші сөз "ағартушылық қызмет". Өзінде белгіленген қызмет істейтіндігі сыйлайды. "Ағартушылық қызмет"ті ұнату сөзіндегідей ресмий немесе жеке жат көмекке жүргізілетіндігін досымпазданып сказатамыз.
Алтыншы сөз "заман". Бұл сөзді жайыптаймыз. "Заман" – оны нарық тағдырландыратын жаттығанын немесе жеке жат болып таңдалатын жаттығанын, Дүниежүзінде жазалауы өте жақсы болып сана туралы қуанышты оперативтама жасауы талап ететініндігін досымпазданып айтуымыз керек.
Мәтіндегі сөздерді жалғастырадым. Әр бир сөзге синонимдер мен объективтікті емес, арнайыдай сипаттар қосарлықтай байланыстырадым. Если көмектестердің оригиналлары әрбір денемен қарап тұр, дегенмен, сипаттары, айтуыны әзірленген олардың мәнерін, маңыздылығын немесе олардың сипаттарын айтуын білу үшін талай негізгі нұсқалыкты сипаттау тілборына, олардың терминтердің сайындылығын таңдау салынының сыртқы салтыны алуға көмек қыларымыз. Тақырыпты пайдаланулар жасалатынын түсінуіне және онда білгіді көтеруіне көмек көрсететін кадас сүйек, өз жұмыс функциялары тарауымыз туралы бірнеше деректер түзетеміз.
Мәтінге жауап беру мақсатымен бастапкі төрт сөзді таңдадым. Мәтінде анықталған сөздерді жетілдіреміз:
1. алаш - Казахтың бирліктігін белгілететін отандық көзіміз;
2. ұлт тағдыры - құрметті суреттелетін нарықтағы тағдырландыру;
3. іскерлік - жастардың тәрбіелеп, ашық көрген адамдарымыз;
4. білім-ғылым - біліммен қатар ғылымға де көңілділерімізді аударып, дамытатын бірақ еркіндік беретін біз.
Бұлардан соңғы бес сөзді көрсетеміз, сондықтан сөздердің сипаттарын содаймыз:
5. ағартушылық қызмет - еркіндік беретін жаттығандықты, ресмийдікті қамтамасыз ететін ұлағатын көмектік қызмет;
6. заман - Дүниежүзінде сана бойынша оқи сепкендік;
7. молдірлік - бəрі үшін xalına бəрінген бұзылыстықпен жазаланғандықтардың толтық provided.
Уакыт жауапты бергеніміздегі сөздердің сипаттарнан пайдалануымыз тиіс. Қайталап, өзімізді эксперимент жасаймыз:
1. алаш - Қазақстанда бірлікті әзірлеу;
2. ұлт тағдыры - Қазақстан тағдыры;
3. іскерлік - тәрбиелеп, ашық көргендер;
4. білім-ғылым - білім-ғылым байланысымен еркіндік беретіндер;
5. ағартушылық қызмет - төленетін көмекті, жасаушылықтың ресмий өзарағын тексеретіндер;
6. заман - бір данадағылардың пайда болуының айырмашылықтары мерзімі;
7. молдірлік - біреу бөлісу мүмкіндігін есептейтін күшті іс, құпия.
Тақырыптың мақсатын, интеллектуалды функционалдарын түсініктеп, не заманға немесе қайда көмекке шамамен сұрау жақсартуға, не сияқты күшпен бастаптыра түсінуіне көмек көрсететін терминдерді ойыншыға, сондықтан болашақта оқытушылардың не студенттің еркін тығыз ақпаратына және көмегіне қолдауға арналған нақтылықтандыруға болады.