. Мәтін бойынша берілген тапсырмаларды орындаңыздар , Мәтіннің қай стильге жататынын анықтаңыз . Мәтінді бөліктерге бөліп , әр бөліктегі негізгі ақпаратты табыңыз . ? Мәтінге тақырып қойыңыз . .
.
Еңбек нарығында кәсіпкерлер мен еңбекке қабілетті адамдар ара сында белгілі бір қарым - қатынас орнайды . Нарықтық жағдай жұмыс күшінің бағасына және құнына әртүрлі ықпал жасайды . еңбектің бағасына тікелей , ал жұмыс күшінің құнына жанама түрде әсер етеді . Баға – өндіріс салалары дамуының басты бағдары . Тауарлар мен қызметтерді тұтынушы мен сатушы , жұмыс беруші мен жалданушы жұмыскер арасындағы қарым - қатынастар да дәл сол қызметті орын дайды . Жалданушы қызметкерлер жұмыс орындарын олардың « бағасына » қарап таңдайды . Қызметкерлер өзінің жұмыс күшін сол жұмыс күшіне неғүрлым мол ақы ( баға ) төлейтін жұмыс берушіге сатуға құқы бар . Қызметкерлердің бір бөлігі өз жұмысын жоғары ақы төленетін басқа жұмысқа ауыстырғысы келген жағдайда , жұмыс беруші оларды жалақы деңгейін арттыру арқылы өз кәсіпорнында алып қала алады . Жалпы біліктілігі жоғары қызметкерлер көп салаларда жалақы деңгейі ( еңбек бағасы ) төмен болады . Яғни , сұраныс пен ұсыныс капитал нарығына қалай әсер ететін болса , жүмыс күші нарығына да дәл солай әсер ете алады .
Компьютер
Қазіргі ғылым мен техниканың күн өткен сайын қарыштап дамып келе жатқан заманында адам өмірін компьютерсіз елестету қиын. Компьютердің басты мүмкіндіктеріне тоқталатын болсақ, оқушыларға сабаққа дайындалуға көмектеседі, бос уақытта музыка тыңдап, кино көруге болады, қажетті құжаттарды басып, шығаруға болады, кез - келген сызба жұмыстарын сызып, сурет салуға болады. Бұл тек бастамасы ғана, ал егер де компьютерді интернет желісіне қосатын болсақ, онда бұл мүмкіндіктер тіптен еселене түседі, себебі ғаламтор бетінде кез - келген ақпаратты іздеп табуға болады. Сонымен қатар әлеуметтік желіде жаңа достар тауып, әлемнің түкпір - түкпірінде өмір сүретін адамдармен сөйлесу мүмкіндігі туады.
Бірақ қаншама пайдалы жақтары болғанымен, компьютердің зиянды жақтары да бар екенін есте сақтаған абзал. Компьютерде көп отырған көз бен омыртқаға аса үлкен зақым келтіреді. Сондықтан да компьютерде көп жұмыс жасайтын адамдарға арнайы көзілдірік киіп, отырған кезде де арқаны тік ұстауға тырысу керек.
Одан кейінгі келтіретін зиян - ол уақыттың қадірін білмей, компьютерде отыратын уақытты тиімсіз пайдаланып, оның қалай өтіп кеткенін байқамай да қаламыз. Оның орнына пайдалы іспен айналыссақ болар еді. Мұны "ғаламторға тәуелділік" деп айтсақ та болады.
Сонымен қатар ғаламтордағы көптеген жағымсыз ақпарат адам психикасына да жағымсыз әсірін тигізеді.
Аталған жайттар денсаулығыңызға зиянын тигізбесін десеңіз, менің ойымша, компьютерді белгілі ір тәртіппен, күнделікті бір - екі сағаттан аспайтын уақыт қана қолданған дұрыс.
Берілген сұрақтарға жауап беру.
1. Қазақстан Республикасы 14 облысқа және 3 республикалық маңызы бар қалаға бөлінеді.
• Астана қаласы — Қазақстанның елордасы.
• Алматы қаласы — республикалық маңызы бар қала.
• Шымкент қаласы — республикалық маңызы бар қала.
Қазақстан облыстарын алфавит бойынша жазу:
1. Ақмола облысы – орталығы Көкшетау қаласы
2. Ақтөбе облысы – орталығы Ақтөбе қаласы
3. Алматы облысы – орталығы Талдықорған қаласы
4. Атырау облысы – орталығы Атырау қаласы
5. Батыс Қазақстан облысы – орталығы Орал қаласы
6. Жамбыл облысы – орталығы Тараз қаласы
7. Қарағанды облысы – орталығы Қарағанды қаласы
8. Қостанай облысы – орталығы Қостанай қаласы
9. Қызылорда облысы – орталығы Қызылорда қаласы
10. Маңғыстау облысы – орталығы Ақтау қаласы
11. Павлодар облысы – орталығы Павлодар қаласы
12. Солтүстік Қазақстан облысы – орталығы Петропавл қаласы
13. Түркістан облысы – орталығы Түркістан қаласы
14. Шығыс Қазақстан облысы – орталығы Өскемен қаласы
2. Кім? не? есімдіктері септеледі, көптеледі, тәуелденеді, жіктеледі.
Септелуі:
Кім, не
Кімнің, ненің
Кімге, неге
Кімді, нені
Кімде, неде
Кімнен, неден
Кіммен, немен
Көптелуі: кімдер, нелер
Тәуелденуі: кімнің, ненің
Жіктелуі: Мен кіммін, сен кімсің...
3. қайсы? қандай? қалай? нешінші? қайдан? сұрау есімдіктері жіктеледі.