Дүниежүзілік Экономикалық форум (World Economic Forum) өзіне әріптес ұйымдар мен компаниялардың қатысуымен статистикалық мәліметтер мен сауалнамаларға сүйене отырып, терең зерттеулер жасаудың нәтижесінде әлем елдерінің Ғаламдық бәсекеге қабілеттілік индексін (The Global Competitiveness Index) шығарып отырады.
Аталған зерттеулер 2004 жылдан бері жүргізіліп келе жатқанын айта кету керек. Биылғы рейтинг бойынша Дүниежүзілік экономикалық форум әр елдің бәсекеге қабілеттілігін сол мемлекет пен оның институттарының ортамерзімдік дамудағы экономикалық өсімді қамтамасыз ететін қабілеттілік ретінде анықтайды.
Аталмыш көрсеткіштері күшті елдерде халықтың әл-ауқаты өте жоғары болады. Бұл индекс әр ел экономикасы мен бәсекеге қабілеттілігін дамыту жолындағы проблемалар мен мәселелерді шешу үшін таптырмас талдау құралы болып табылады. Осы арқылы экоомикалық прогресске жету жолындағы стратегияны жасауға септігін тигізеді.
Дүниежүзілік экономикалық фоум өкілдерінің айтуынша, елдердің бәсекеге қабілеттілігі көптеген факторлар арқылы анықталады. Егер мемлекеттік басқару жүйесі тиімсіз болып, инфляция жоғары болса, онда даму тежеледі. Ал, зияткерлік меншік жақсы қорғалып, сот жүйесі тиімді жұмыс істесе, индекстің жоғары болуына пайдасын тигізеді. Сонымен бірге білім беру, жұмыс күшінің біліктілігін көтеру және жаңа білім мен технологиялардың қолжетімді болуы да маңызды рөл атқарады. Экономиканың бәсекеге қабілеттілігін анықтайтын факторлар экономикалық жүйеге әр елде түрлі жағдайларға байланысты әр түрлі әсер етеді.
Ғаламдық бәсекеге қабілеттілік индексін алғаш рет 2004 жылы Колумбия университетінің профессоры Ксавье Сала-и-Мартин жасап шығарды. Бұл индексті жасауда 114 ауыспалы көрсеткіш пайдаланылды. Оның үштен екісі компания басшыларынан алынған сауалнамалар болса, қалғаны статистикалық мәліметтер мен халықаралық ұйымдардың зерттеулері болып келеді. Жалпы алсақ, 12 бақылау көрсеткіші бар:
Объяснение:
Түркістан — екі дүние есігі ғой,
Түркістан— ер түріктің бесігі ғой .
Тамаша Түркістандай жерде туған
Түріктің Тәңірі берген несібі ғой.
Ертеде Түркістанды Тұран дескен,
Тұранда ер түрігім туып-өскен.
Тұранның тағдыры бар толқымалы,
Басынан көп тамаша күндер кешкен.
Тұранның тарихы бар отты желдей,
Заулаған қалың өрттей аспанға өрлей.
Тұранның жері менен суы да жат,
Теңіздей терең, ауыр ой бергендей.
Тұранның шексіз-шетсіз шөлі қандай,
Теңіздей кемері жоқ көлі қандай!
Тұранның дария аталған өзендері:
Тасыса, шөлді басқан селі қандай!
Тұранның таулары бар аспанға асқан,
Мәңгіге басын аппақ шаштар басқан.
Бауырында ерке бұлақ салады ойнақ,
Жаралып таудан аққан салқын жастан.
Шөлдер бар, жел де жүрмес,сап-сары құм,
Моладай ешбір үн жоқ мәңгі тып-тын.
Болмақ па жан-жануар шексіз шөлде,
Сар құмда салар ойнақ пері мен жын.
Тұранның теңіз дерлік көлдері бар,
Шалқыған егі-шетсіз Теңіз,Арал.
Бір шетте қасиетті Ыстықкөлдің
Бауырында дүние көрген түрік көкжал.
Ертеде Оқыс, Яқсарт —Жейхун, Сейхун,
Түріктер бұл екеуін дария дейтін.
Киелі сол екі су жағасында
Табасың қасиетті бабаң бейітін.
Тұранның Тянь-Шаньдай тауы қалай,
Пар келмес Тянь-Шаньға таулар талай!
Еріксіз ер түрікті ойға аларсың
Көкке асқан Хантәңіріге қарай-қарай
Дүниежүзілік Экономикалық форум (World Economic Forum) өзіне әріптес ұйымдар мен компаниялардың қатысуымен статистикалық мәліметтер мен сауалнамаларға сүйене отырып, терең зерттеулер жасаудың нәтижесінде әлем елдерінің Ғаламдық бәсекеге қабілеттілік индексін (The Global Competitiveness Index) шығарып отырады.
Аталған зерттеулер 2004 жылдан бері жүргізіліп келе жатқанын айта кету керек. Биылғы рейтинг бойынша Дүниежүзілік экономикалық форум әр елдің бәсекеге қабілеттілігін сол мемлекет пен оның институттарының ортамерзімдік дамудағы экономикалық өсімді қамтамасыз ететін қабілеттілік ретінде анықтайды.
Аталмыш көрсеткіштері күшті елдерде халықтың әл-ауқаты өте жоғары болады. Бұл индекс әр ел экономикасы мен бәсекеге қабілеттілігін дамыту жолындағы проблемалар мен мәселелерді шешу үшін таптырмас талдау құралы болып табылады. Осы арқылы экоомикалық прогресске жету жолындағы стратегияны жасауға септігін тигізеді.
Дүниежүзілік экономикалық фоум өкілдерінің айтуынша, елдердің бәсекеге қабілеттілігі көптеген факторлар арқылы анықталады. Егер мемлекеттік басқару жүйесі тиімсіз болып, инфляция жоғары болса, онда даму тежеледі. Ал, зияткерлік меншік жақсы қорғалып, сот жүйесі тиімді жұмыс істесе, индекстің жоғары болуына пайдасын тигізеді. Сонымен бірге білім беру, жұмыс күшінің біліктілігін көтеру және жаңа білім мен технологиялардың қолжетімді болуы да маңызды рөл атқарады. Экономиканың бәсекеге қабілеттілігін анықтайтын факторлар экономикалық жүйеге әр елде түрлі жағдайларға байланысты әр түрлі әсер етеді.
Ғаламдық бәсекеге қабілеттілік индексін алғаш рет 2004 жылы Колумбия университетінің профессоры Ксавье Сала-и-Мартин жасап шығарды. Бұл индексті жасауда 114 ауыспалы көрсеткіш пайдаланылды. Оның үштен екісі компания басшыларынан алынған сауалнамалар болса, қалғаны статистикалық мәліметтер мен халықаралық ұйымдардың зерттеулері болып келеді. Жалпы алсақ, 12 бақылау көрсеткіші бар: