Бүгінгі таңда қоршаған ортаны қорғау мақсатында маркетингтік тәжірибені өзгерту тенденциясы өте айқын байқалады. Бұл тенденция, әсіресе дамыған азаматтық қоғамы бар елдерде, негізінен саналы тұтынушылардың қысымымен дамыды. Тұтынушыларды кәсіпорындар қоршаған ортаны ластамай өнім шығарады ма, ауа мен судың ластануы сақтала ма, тамақ құрамында Зиянды ингредиенттер, мысалы генетикалық түрлендірілген организмдер, тамақ консерванттары немесе тағамдық қоспалар бар ма және басқа да осыған ұқсас мәселелер мазалайды. Қоршаған ортаны қорғау, экологиялық таза өнім шығару және табиғи ресурстарды қорғау сияқты өзекті мәселелер көп айтылады. Экологиялық өнім, жасыл маркетинг және осыған ұқсас тұжырымдамалар 1970 жылдардан бастап назар аудара бастады. Әр түрлі күнделікті қажеттіліктерді тұтынушылар бүгінде әлдеқайда саналы. Тұтынушылар ұсынылатын өнімдердің сапасы туралы әртүрлі ақпаратқа оңай қол жеткізе алады. Тұтынушылар олардың қажеттіліктеріне сәйкес келетін және стандарттарға сәйкес келетін өнімдерді ғана емес, сонымен қатар экологиялық таза өнімдерді де таңдайды. Экологиялық өнім ұғымы көбінесе органикалық өнім, табиғи өнім немесе экологиялық таза өнім деп анықталады. Жалпы, бұл өндірістің барлық кезеңдерінде, тұқымнан бастап ауылшаруашылық өнімдерін жинауға дейін және тіпті тұтынушыларға дейін қоршаған ортаға, экожүйеге және адам денсаулығына Зиянды химиялық заттарды, қоспалар мен әдістерді пайдаланбау принципіне негізделген өндіріс жүйесі. Бұл тақырып сонымен бірге 2005 жылы жарияланған Органикалық ауылшаруашылық өндірісінің қағидалары мен қолданылуы туралы ережеде және оның қосымшаларында заңды түрде реттелген. Табиғатты аяласаң, күтіп-бақсаң, жер таза өнімін береді. Экологиялық өнім қорының көп болуы, табиғаттың сақталуына байланысты. Қорыта айтқанда, экологиялық өнімдер - бұл табиғатқа және барлық тірі табиғатқа зиян келтірместен өндіріліп, құжатталған бақылау.
Қазақстанның кең байтақ дархан даласы әлі күнге дейін толық зерттелмеген, сыры ашылмаған құпияларға толы. Кең байтақ жеріміздің аумағында табиғаттың көз тартар небір құбылыстары мен қайталанбас өзіне тән ерекшеліктері бар. Солардың бірі «әнші құм» (кейбір деректерде Айғай құм) – Алматы облысы Кербұлақ ауданы жеріндегі Іле өзенінің аңғарын бойлай орналасқан Үлкен Қалқан тауы және Кіші Қалқан тауы етегіндегі құмды төбе, Алматы қаласынан 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км-ге дейін жетеді. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қо тұратын төбеге айналған.
«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Айғай құм немесе Әнші құм» атты құмды төбені өз қамқорлығына алған. Кейбір деректерге сүйенсек, «Алтынемел» ұлттық қорығы кезінде Шоқан Уәлихановтың Қашқарияға сапарында пана болған деседі.
Ал енді бұл өңір неліктен «әнші құм» атанып кетті екен? Осыған тоқталып көрейік. Бұл құмның бір ерекшелігі – құрғақ күндері әуенді дыбыстар шығарады. Оның әуені бірнеше шақырымдарға жайылып, алыстан да естіліп тұрады.
Кейбір пікірлерге сүйенсек, құмның ұсақ бөлшектері бір-біріне үйкелген кезде осындай әуенді дыбыстар шығады екен: жеңіл самал жел шиқылдаған дыбыстар шығарса, қатты жел орган дыбысына ұқсас әуен шығарады. Алайда, желсіз күнде де құмның әуенін тыңдауға болады. Осы сиқырына байланысты, құм жайында көптеген аңыздар пайда болған. Құмның тағы бір ерекшелігі – ол басқа құмдар сияқты орнын ауыстырып, көшіп жүрмейді, керісінше, мыңдаған жылдар бойы Алтынемел аумағында, бір орында тұр.
Осындай табиғи ерекшелік әлемнің басқа жерінде жоқ деп айтсақ та болатын шығар. Тіпті кезінде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан бұл табиғат ескерткішіне жолаушылар әдейілеп ат басын бұрған деседі.
Қимас досың сұраса, Қимасыңды бересің. Для друга сердечного от сердца отрывают. Сыйласу екі кісіге бірдей. Дружба крепка взаимностью. Татулық — табылмас бақыт. Дружба — богатство бесценное. Достық жоқ жерде табыс жоқ. Где нет дружбы, там нет успеха. Туысы жақын жақын емес, Қонысы жақын жақын. Доброе соседство прочнее родственных уз. Дұшпаныңнан бір сақтан, Жаман достан мың сақтан. Врага остерегайся один раз, плохого друга тысячу раз. Ерегескен ел болмайды, Есептескен дос болмайды. Где нет взаимности, там единства нет где корысть, там дружбы нет Досың дос болғанға шаттан, Дұшпанмен дос болудан сақтан. Гордись настоящим другом, остерегайся стать другом врага. Көршің қолайлы болса, қораң кең. Когда сосед по душе, в тесном дворе просторно. Досы жоқ адам – Тұзы жоқ тағам.
Әнші құм
Қазақстанның кең байтақ дархан даласы әлі күнге дейін толық зерттелмеген, сыры ашылмаған құпияларға толы. Кең байтақ жеріміздің аумағында табиғаттың көз тартар небір құбылыстары мен қайталанбас өзіне тән ерекшеліктері бар. Солардың бірі «әнші құм» (кейбір деректерде Айғай құм) – Алматы облысы Кербұлақ ауданы жеріндегі Іле өзенінің аңғарын бойлай орналасқан Үлкен Қалқан тауы және Кіші Қалқан тауы етегіндегі құмды төбе, Алматы қаласынан 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км-ге дейін жетеді. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қо тұратын төбеге айналған.
«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Айғай құм немесе Әнші құм» атты құмды төбені өз қамқорлығына алған. Кейбір деректерге сүйенсек, «Алтынемел» ұлттық қорығы кезінде Шоқан Уәлихановтың Қашқарияға сапарында пана болған деседі.
Ал енді бұл өңір неліктен «әнші құм» атанып кетті екен? Осыған тоқталып көрейік. Бұл құмның бір ерекшелігі – құрғақ күндері әуенді дыбыстар шығарады. Оның әуені бірнеше шақырымдарға жайылып, алыстан да естіліп тұрады.
Кейбір пікірлерге сүйенсек, құмның ұсақ бөлшектері бір-біріне үйкелген кезде осындай әуенді дыбыстар шығады екен: жеңіл самал жел шиқылдаған дыбыстар шығарса, қатты жел орган дыбысына ұқсас әуен шығарады. Алайда, желсіз күнде де құмның әуенін тыңдауға болады. Осы сиқырына байланысты, құм жайында көптеген аңыздар пайда болған. Құмның тағы бір ерекшелігі – ол басқа құмдар сияқты орнын ауыстырып, көшіп жүрмейді, керісінше, мыңдаған жылдар бойы Алтынемел аумағында, бір орында тұр.
Осындай табиғи ерекшелік әлемнің басқа жерінде жоқ деп айтсақ та болатын шығар. Тіпті кезінде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан бұл табиғат ескерткішіне жолаушылар әдейілеп ат басын бұрған деседі.
Сыйласу екі кісіге бірдей. Дружба крепка взаимностью.
Татулық — табылмас бақыт. Дружба — богатство бесценное.
Достық жоқ жерде табыс жоқ. Где нет дружбы, там нет успеха.
Туысы жақын жақын емес, Қонысы жақын жақын. Доброе соседство прочнее родственных уз.
Дұшпаныңнан бір сақтан, Жаман достан мың сақтан. Врага остерегайся один раз, плохого друга тысячу раз.
Ерегескен ел болмайды, Есептескен дос болмайды. Где нет взаимности, там единства нет где корысть, там дружбы нет
Досың дос болғанға шаттан, Дұшпанмен дос болудан сақтан. Гордись настоящим другом, остерегайся стать другом врага.
Көршің қолайлы болса, қораң кең. Когда сосед по душе, в тесном дворе просторно.
Досы жоқ адам – Тұзы жоқ тағам.