Мәтін мазмұнына жоспар құрыңыз, соған сүйеніп мазмұнның жазыңыз. Тұмар (Томирис) ханша — күнгей түркі сақ халықтарының байырғы заманда ел билеген атақты әйел патшаларының бірі. Грек жазбаларында оның елін «массагет» деп атайды. Тұмар ханша есімі Ахемен әулетінен шыққан, парсының әйгілі патшасы Кирдің әскерін ашық шайқаста жеңуімен тікелей байланысты.
Мемлекетінің аумағын тойымсыздықпен кеңейте беруді ойлаған Кир патша батыс елдеріне аттанбас бұрын сақ еліне елші аттандырып, олардың ханшасы, сол кезде күйеуі өліп, жесір отырған Тұмардың өзіне тұрмысқа шығуын сұрайды.Бұл Кирдің түркі сақтармен соғысуға желеу іздеуі еді. Тұмар ханша Кирдің ұсынысын қабылдамай тастайды.Екі жақтың арасында қырғын соғыс басталады. Ақырында түркі сақтар парсылардың әскерін түгел дерлік жусатып салады. Қоршауға түсіп, бас сауғалар мүмкіндігінен айырылған Кирдің өзі де жауынгерлерімен бірге айқас алаңында қаза табады. Осылайша түркі сақтар өздерін жаулауға жасанып келген басқыншылардан елінің тәуелсіздігін сақтап қалады.
Осылайша Тұмар ханша елбасылық ұлы тұлғасымен, қолбасшылық асқан ерлігімен тарихқа енеді.
Кіріспе бөлім
Негізгі бөлім
Қорытынды бөлім
ВЗАМЕН ПОДПИШУСЬ И ПОСТАВЛЮ
Аяз би
Ертеде Мадан деген хан болыпты. Ханның қырық уәзірі бар екен. Бір күні хан уәзірлеріне:
- Уәзірлерім! Сендердің барлығың ақылдысыңдар. Мен сендерді бір жұмысқа жұмсаймын, сендер маған дүниедегі адамның, шөптің және құстың жаманын тауып келіңдер. Он бір ай уақыт беремін. Сол он бір айдың ішінде тауып келмесеңдер, жазалаймын! - деді. Хан бұйырған соң, амал жоқ! Уәзірлері өзара ақылдасып, іздеуге кіріседі.
Көп уақыт іздеп, шеңгел деген шөпті тауып: «Өзі - тікен, арасынан жүрсе, киім жыртады, мал жемейді екен, шөптің жаманы осы ғой», - деп, шеңгелді алады. Қырғауыл деген құсты тауып: «Үстінде жүні жоқ, түрі жаман, құстың жаманы осы екен», - деп, қырғауылды атып алады.