1.морфема тілдің негізгі морфологиялық бірлігі және ең кіші мағыналық, құрылымдық элементі. Басты сипаты екіжақтылығында: мазмұн өресі және жеткізу өресінен тұрады. Және оның осы екі өресі арасындағы қатынас біржақты емес: мысалы, бір жеткізу өресіне бірнеше мазмұн өресі сәйкес келуі мүмкін. Керісінше, бір мазмұн өресіне бірнеше жеткізу өресі сәйкес келуі мүмкін. Мысалы:бас,тіл,жол,кел,жүр морфемаларын алсақ,олардың әрқайсысы әрі түбір морфема,әрі жеке сөз бола алады
2.сөздің көп мағынасы болуы. Сөздердің көп мағыналығы: Заттардың ұқсастық негізі; Заттардың шектестігі; Бүтіннен бөлшекке немесе бөлшектен бүтінге ауысуы; болып үшке бөлінеді. Мысалы: адамның немесе жан-жануардың көзі, иненің көзі, терезенің көзі, бұлақтың көзі, білімнің көзі, істің көзі. Осы тіркестердегі «көз» сөзі – бір негізден таралған зат есім.
3.мағынаның толық немесе ішінара сәйкес келуімен сөйлеудің бір бөлігі. Олар сөйлеу мәнерлілігін арттыруға қызмет етеді, оның біртектілігін болдырмауға мүмкіндік береді. Мысалы: Әдемі - реңді, әсем, кейіпті, бүлдіршін, пішінді.
4.тілдің жазылуы мен дыбысталуы бойынша бірдей, бірақ мағынасы жағынан әр түрлі тілдік бірліктер. Мысалы: Ат — жұмыс көлігі; Ат — есім, атау; Ат — етістік (бұйрық айт)
5.алғашқы қауымдық құрылыс мәдениетімен тығыз байланысты діни негіздегі үзілді-кесілді тыйым салуды талап ететін ұғым.Мысалы: жай, найзағайды – жасыл, шешек ауруын – қаарасан, қасқырды – ұлыма деген
6.Мағынасы және эмоционалды «жүктеме» сөзі немесе сипаттайтын өрнегі бойынша бейтарап, әдетте мәтіндерде және көпшілік алдында мәлімдемелерде орынсыз немесе орынсыз деп саналатын басқа сөздер мен сөз тіркестерін ауыстыру үшін қолданылады. Мысалы: дәретхана, осы күндер.
6.бастапқы бейтарап тұжырымдаманы теріс мағыналық жүктеме беру үшін немесе жай сөйлеу мәнерлілігін арттыру мақсатында дөрекі немесе ұятсыз белгілеу. Мысалы: тұмсық, өл.
1.морфема тілдің негізгі морфологиялық бірлігі және ең кіші мағыналық, құрылымдық элементі. Басты сипаты екіжақтылығында: мазмұн өресі және жеткізу өресінен тұрады. Және оның осы екі өресі арасындағы қатынас біржақты емес: мысалы, бір жеткізу өресіне бірнеше мазмұн өресі сәйкес келуі мүмкін. Керісінше, бір мазмұн өресіне бірнеше жеткізу өресі сәйкес келуі мүмкін. Мысалы:бас,тіл,жол,кел,жүр морфемаларын алсақ,олардың әрқайсысы әрі түбір морфема,әрі жеке сөз бола алады
2.сөздің көп мағынасы болуы. Сөздердің көп мағыналығы: Заттардың ұқсастық негізі; Заттардың шектестігі; Бүтіннен бөлшекке немесе бөлшектен бүтінге ауысуы; болып үшке бөлінеді. Мысалы: адамның немесе жан-жануардың көзі, иненің көзі, терезенің көзі, бұлақтың көзі, білімнің көзі, істің көзі. Осы тіркестердегі «көз» сөзі – бір негізден таралған зат есім.
3.мағынаның толық немесе ішінара сәйкес келуімен сөйлеудің бір бөлігі. Олар сөйлеу мәнерлілігін арттыруға қызмет етеді, оның біртектілігін болдырмауға мүмкіндік береді. Мысалы: Әдемі - реңді, әсем, кейіпті, бүлдіршін, пішінді.
4.тілдің жазылуы мен дыбысталуы бойынша бірдей, бірақ мағынасы жағынан әр түрлі тілдік бірліктер. Мысалы: Ат — жұмыс көлігі; Ат — есім, атау; Ат — етістік (бұйрық айт)
5.алғашқы қауымдық құрылыс мәдениетімен тығыз байланысты діни негіздегі үзілді-кесілді тыйым салуды талап ететін ұғым.Мысалы: жай, найзағайды – жасыл, шешек ауруын – қаарасан, қасқырды – ұлыма деген
6.Мағынасы және эмоционалды «жүктеме» сөзі немесе сипаттайтын өрнегі бойынша бейтарап, әдетте мәтіндерде және көпшілік алдында мәлімдемелерде орынсыз немесе орынсыз деп саналатын басқа сөздер мен сөз тіркестерін ауыстыру үшін қолданылады. Мысалы: дәретхана, осы күндер.
6.бастапқы бейтарап тұжырымдаманы теріс мағыналық жүктеме беру үшін немесе жай сөйлеу мәнерлілігін арттыру мақсатында дөрекі немесе ұятсыз белгілеу. Мысалы: тұмсық, өл.
Ақ бидай ертегісі.
Есте жоқ ерте заманда бидай өз бетiмен өседi екен. Бiр жылы қатты қуаңшылық
болады. Күннiң оттай ыстық аптабынан, ылғалдың тапшылығынан өсiмдiк бiткен сұмдық
тарығады. Сол бiр кезде тiршiлiк үшiн жанталасқан өсiмдiк атаулы Ақ бидайды жан-
жағынан қаумалай, тұс-тұсынан алқымға ала бастайды. Тамыры мықтылары Бидай өсiп
тұрған жердiң астындағы суды тартып алады. Оның маңындағы қорегiн жырып әкетiп
жатады. Кейбiр бойшаң бұталар күннiң көзiне қасақана тұрып алып, жарық түсiрмей
бағады. Сөйтiп, Ақ бидайдың жағдайы күннен-күнге нашарлай бастайды.
Ақырында, өлер халге жетедi. Сосын ол олай-былай жүгiрiп, жортып өткен әр қилы
аңдардан жәрдем сұрайды. Үстiнен әрлi-берлi қалықтап ұшып өткен үл-кен-кiшi құстарға
да жалбарынады. Бiрақ оның өтiнi-шiне, мұң-зарына ешқайсысы құлақ аса қоймайды.
Ендi өлдiм ғой деген сәтте Ақ бидайға садақ асын-ған, қолында найзасы бар, аң
аулап жүрген Адам кезi-гедi. Бидай байқұс көзiнiң жасын төгiп тұрып, Адамға мұңын
шағады, мүшкiл халiн бастан-аяқ баяндап бередi.
Адам бiраз ойланып тұрып, ақырында, Бидайдың өтiнiшiн қабыл алады. Садағын
жерге қойып, найзасын бұтаға сүйей салады да, бiлегiн сыбанып жiберiп, бiрден iске
кiрiседi. Ақ бидайдың айналасындағы жауыз шөптердiң бәрiн қолымен жұлып отап, тып-
типыл қылады. Олардың бидайға ауыз салып жатқан арам тамырларын найзасының
ұшымен қопарып тастайды. Сосын бiраз жердегi ағып жатқан бұлаққа барып, тақиясын
толтырып су әкеледi. Әлсiреп қалған Ақ бидай мөлдiр суға қанып, өзiнiң көзiн құртқалы
тұс-тұсынан анталап келiп калған жа-уынан құтылғаннан кейiн бой түзеп, құлпырып сала
бередi.
Адам да ауық-ауық келiп-кетiп, Ақ бидайға қамқор болып жүредi. Қаскөй шөптер
мен тiкендердi. Бидайдың маңына жолатпай, мезгiл-мезгiл суарып тұрады.
Содан күзге салым Бидай сарғайып пiседi. Баданадай бар дәнiн, бiр түйiрiн шашау
шығармай Адамға тарту етедi.
Адам сыйға алған дәнiн бiр күз, бiр қыс сақтайды. Көктем шыққаннан кейiн ақылы
мен бiлiгiнiң арқасында үйшiгiнiң алдындағы тегiстеу жердi қопсытып, соған әлгi
дәндердi сеуiп тастайды. Жаз бойы арам шөптердi жұлып, уағында суарады, баптап
тұрады. Ақырында, еңбегi зая кетпей, күзде Адам дән сепкен жерiнен бiр дорба бидай
алады. Келесi жылы – бiр қап, сосын – он қап, сөйте-сөйте – мың қап, қойшы, бара-бара
а жететiндей бидайды әлденеше еселеп, миллион қап етiп алатын болады.
Адам мен Ақ бидайдың ажырамас достастығы есте жоқ ерте заманда осылай
басталған екен.
поставь лайк я 3 часа это всё делала