Мәтінді мұқият оқып, негізгі ойын анықтаңыз. Берілген жолдарда автор сол кезеңнің қандай мәселелерін көтереді? Ойыңызды жүйелеп, жинақы мәтін
жазыңыз.
Нұрмахан Баталұлы Алпысбаев. (Соғыс ардагері, Б. Момышұлын емдеуші дәрігер)
- Сарыағаш ши 1960 жылдан істеймін. Баукең бізге 1961 жылы келіп, демалды. Бұл кезде А.
Бектің «Волоколамское шоссе» кітабын оқығам, Бауыржан Момышұлы туралы толық түсінігім бар
болатын. Ол кісі кабинетіме кіріп келгенде, орнымнан атып тұрып, құшақтап амандастым. Кездескеніме
қуанғаным сондай, бетінен сүйдім.
Баукеңнің үстінде полковниктік әскери киім, қолында папка. Өзімен бірге ала келген «За нами Москва»
кітабын маған сыйлады. Ол кезде ши құрылысы жаңа жүргізіле бастағандықтан палаталар
жетіспей, Баукең шопанның киіз үйінде тұрды. Одан кейін де бірнеше рет жұбайымен келіп демалды.
Бильярдты тамаша ойнайтын. Қарсыласы ережені бұзған кезде: «Сен кіммен бəскелескеніңді білесің
бе?!» – деп таяғымен сескендірген де кезі бар.
Бауыржан Момышұлын мен көп жыл емдедім. Адамдармен жақсы қарым- қатынаста болды, жұртпен
сырласып, сөйлескенді ұнататын, көпшіл еді. Ой бөліскен кездерім де аз емес, кейде ол кісімен бильярд
та ойнадым. Әділдікті сүйді. Біреу соқтығып тиіспесе, өздігінен ешкімге тиіспейтін. Тазалықты сүйетін.
Ұқыптылықпен емделді. Өсек-аяңға көңіл бөлмейтін.
1. Мәтіндегі негізгі ой
2. Мәтінде көтерілеген 1- мәселе
3. Мәтінде көтерілеген 2- мәселе... .
4. Мәтінде көтерілеген 3- мәселе... .
5. Автордың ойы
6. Менің ойым... .
--Да ,Абылай начал он немного подумав более 50 лет ,ты был верхом на лошади,был и батыром, в конечном итоге сел на кресло хана Но что из этого стало?Абылай словно ждал этого вопроса.Немного задумавшись ,искоса посмотрел на Бухара.
--Сын-дочь ?--говоришь . А разве есть сын-дочь которые идут по моим советам,Но все таки я скажу 2 совета.Первое-казахского народа мало и чтобы они не пришли в истощение ,сохраните единство между ними ,если сможете.Править народом где есть единство,легко.Второе -что хочу сказать ,более 50 лет я вел войны . В свои 70лет пусть я и с копьем выходил на поле битвы ,но я не отдал Китаю ,что шли с юга ни клочка казахской земли.А русскому государству ,что шли с запада не мог возразить в укреплении города.
Почему я это сделал?Я хотел с ними договориться .Правда и с их стороны не мало было обмана..Абылай, --сказал Бухар жырау В жизни у тебя были трудности и много интересного ,но какое есть сожаление?
--Сожаление ,спросил Абылай вздохнув.Это мое личное сожаление Я не смог сплотить три рода ./племени/в одно целое ,был ханом маленького государства.Хотя казахский народ хорошо знал скотоводство,но не научился земледельческому ремеслу,Когда я жил в Кокчетаве то по совету своего советчика Тимофея Егоровича привез русских мужиков ,чтобы они научили сеять пшеницу.Но казахский народ державший в руках копье не не смог быстро усвоить все это.Земля ведь.золотое богатство.Узбек имеющий не большой влажный участок земли богаче казаха имеющего 2 табуна лошадей.Он не боится массового падежа скота.А я защищая казахские земли от врагов и не заметил как жизнь пролетела.Абылай лежал, немного открыл закрывшиеся глаза еще раз .посмотрел на дворец хана ,,словно ему не хотелось покидать этот мир.
Бата
Бата, бата беру — адал ниет, жақсы тілек білдірудің ұлттық дәстүрі. Дастарқан басында, түрлі жиын-тойларда, т.б. адам өмірінде кездесер ірілі-ұсақты қуаныштар кезінде той, қуаныш иесіне арнап қол жайып, бата береді. Сондай-ақ, қиын сапар, алыс жолға аттанған азаматына ақ жол тілейтін халқымыздың ежелден келе жатқан, кең таралған дәстүрлерінің бірі. Бата беретіндер, көбіне, көпті көрген ақсақалдар мен кемеңгер де дуалы ауызды билер болып келеді. Бата қысылғанда — қуат, қиналғанда—медет беріп, әрбір іс-әрекетіңе даңғыл жол ашып, бәле-жаладан қорғайды деп есептелген. Бата көзі тірілерге ғана емес, аруақтарға да жасалған. Батасыз, тілексіз өмір болмайды. “Батамен ер көгереді, жаңбырмен жер көгереді” деп халқымыз текке айтпаған. Батаның да қисыны, айтылатын, айтылмайтын жері болады, қуаныш пен тойдың ретіне қарай, соған лайық Бата тілегі болады.
правильно?