Мәтінді мұқият оқып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Қызыл кітап – қауіптің дабылы және тірі табиғатты сақтау үшін күрестің нышаны. 1948 жылы дүниежүзінің ғалымдары халықаралық табиғатты қорғау одағын құрды. Бұл одақ жойылып бара жатқан жануарлар туралы тұңғыш кітап шығарды. Кітап деректердің «Қызыл кітабы» деп аталады. «Қызыл кітап» деген атауды ағылшын зерттеушісі Питер
Скотт ұсынды.
«Қызыл кітапқа» құлан, арқар, дуадақ, сонымен бірге барыс, аққу, бүркіт, бірқазан, тырна, қызыл қасқыр, жабайы қызғалдақ т.б. аңдар мен құстар, өсімдіктер кіреді. Бүгінгі күні Қазақстанның «Қызыл кітабына» балықтар, қосмекенділер, жорғалаушылар, құстар, сүтқоректілер, өсімдіктер енгізілді.
Қызыл кітапқа мәңгілікке жойылғандар жазылады. Олар:
дронт, қанатсыз гагара, кезбе көгершін, мамонт.
Жойылып кету қаупі бар жануарлар мен өсімдіктер қорықтарда қорғалып, сақталады.
Біздің табиғатымыз өте бай. Бірақ оның байлығы шексіз емес, сондықтан оларды қорғау, сақтау керек! Қазақстанда он қорық бар. Олар: Ақсу-Жабағылы, Барсакелмес, Үстірт, Наурызым, Қорғалжын, Батыс Алтай, Алматы, Марқакөл, Алакөл, Қаратау.
(132 сөз)
1. 3-абзацта не туралы айтылған?
А) жануарлар жайлы кітап шығару туралы
В) жануарлар дүниесі туралы
С) табиғатта аз кездесетін жануарлар туралы
Д) табиғатты қорғау туралы [1]
2. «Қызыл кітапқа» енген жануарды белгілеңіз?
А) арқар
В) бірқазан
С) қызғалдақ
Д) тырна [1]
2. Қай мақал-мәтел мәтіннің идеясына сәйкес келеді?
А) Бұлақ болмаса, өзен болмас еді.
В) Бір тал кессең, он тал ек.
С) Табиғат – тал бесік.
Д) Жердің көркі тал болар, елдің көркі мал болар. [1]
2-тапсырма
Мәтінді мұқият оқып, қарамен белгіленген сөздердің синонимін, антонимін табыңыз.
Ақ сексеуіл
Ақ сексеуілдің ұшар басы ақшылдау болып келеді. Сексеуілдің ағашы өте мықты әрі ауыр болғандықтан, суға батып кетеді. Бұл - таскөмір беретіндей жылу бөле алатын бағалы отын. Тамырының ұзындығы 10 метрден асып жығылатын сексеуілдің жер бетіндегі діңі бес метрден асады. Оның ұзын әрі кеңінен тармақталған тамырлары сусымалы құмды торлап алып, оның қозғалысын тежейді. Осы себепті сексеуіл құмды тоқтатуға таптырмайтын өсімдік болып
табылады. Шөлге төзімді, жас өркендерін қыста қой, түйе жақсы жейді.
(71 сөз) [2]
№ синоним антоним
1 мықты
2 бағалы
3 ұзын
4 жас
3-тапсырма
Белгілі бір мекендегі шипалы өсімдіктер туралы (25-30 сөз көлемінде) сипаттап жазыңыз.
[4]
Отандық сән әлемінде ерекше көзге түсіп жүрген дизайнердің бірі – Ая Бапани. Оның өнерге деген таланты әкесінен дарығандығы айтылып жүр. Ая Бапани қазақ көркем сурет өнерінің классигі Әлібай Бапановтың қызы.
Аида Кауменова – көркемpret-a-porter delux коллекциясын шығарушы жас дизайнер. Оның «AidaKaumeNOVA» брендтті жеке маркасы отандық жұлдыздар арасында танымал. Бұл бренд тек қана Қазақстанда ғана емес, сонымен қатар басқа да шетелдерден өз орнын алып жүр.
Салтанат Баймұхамедова ерекше сән үлгісімен танылып жүрген жас дизайнерлердің бірі. Отандық сән индустриясының жарқын өкілі сән әлеміне 2000 жылы келген болатын. Ол алғашқы жобасын «F… you» желісімен жастарға арналған киім үлгілерін тігіп бастады.
Леонид Жеребцов есімді дизайнер елімізде «OpenWay 2012» брендімен танымал. Ол ұлттық жас дизайнерлер байқауының жеңімпазы. Аталмыш байқаудан соң жас дизайнер «Leonid Zherebtsovfor Salta» коллекциясын дайындады.
Камила Курбанидің сәнді киім үлгілерін тігіп жүргеніне 10 жылға жуықтаған. Оның есімі енді ғана таныла бастады. Камила Курбанидің қазақстандық сән сахнасына киім үлгілерін ұсынып жүргеніне екі жылдай уақыт болды. Осы кездің ішінде дизайнер сән әлеміне өзгелерге ұқсамайтын ерекше стилін ұсына білді.
Сәкен Жақсыбаев 2011 жылдан бері отандық сән әлеміне қадам басқан. «ZhSaken» брендінің негізін қалаушы дизайнерді бүгінгі күні танымайтын қазақстандық сәнқой жоқ шығар.
Объяснение:
Дурыс болмаса интернетте тағы бар
1961 жылы 12 сәуірде Қазақстанның "Байқоңыр" айлағынан алғашқы ғарыш кемесі көкке көтерілді. Бұл – адамзат тарихындағы айтулы оқиға еді. Осылайша Юрий Гагарин – әлемнің тұңғыш ғарышкері, ал Байқоңыр – ғарыш аймағына айналды.
Одан бергі аралықта қаншама ғарышкер аспан әлеміне сапар шегіп, ғылыми зерттеулер жүргізді. Солардың ішінде Қазақстанның үш өкілі Тоқтар Әубәкіров, Талғат Мұсабаев және Айдын Айымбетов те бар. Олардың есімдері Қазақстан тарихы бетіне алтын әріптермен жазылды.
Тоқтар Әубәкіров - қазақтан шыққан тұңғыш ғарышкер
Тоқтар Оңғарбайұлы Әубәкіров 1946 жылы 27 шілдеде Қарағанды облысы Қарқаралы ауданы Бірінші Май ауылында дүниеге келген. Қазақтан шыққан тұңғыш ғарышкер, Кеңес Одағының Батыры, Қазақстанның Халық Қаһарманы, авиация генерал-майоры.
1988 жылы Кеңес Одағында тұңғыш рет әуеде ұшаққа екі рет жанармай құйдыру арқылы солтүстік полюске ұшу сапарын ерлікпен орындады.
1989 жылы бірінші болып, авиатасушы крейсердің алаңқайшасына "МиГ-29к" реактивті ұшағын үлкен шеберлікпен дәл қондырды. Сондай-ақ, ол реактивті ұшақтың 50-ден аса жаңа түрін сынақтан өткізді.
1991 жылы 2 сәуірде Кеңес Одағы Ғарышкерлер даярлау орталығында ғарышқа ұшу дайындығына кірісіп, сол жылы 2 қазанда Байқоңырдан "Союз ТМ-13" кемесімен ғарышқа ұшты. Ғарыш кемесі жер төңірегіндегі "Мир" орбиталық кешенімен түйісті. Биотехнология, металлургия, медицина салалары және Арал аймағы бойынша ғылыми-зертуған жұмыстарын жүргізді. Зерттеу нәтижесінде Арал үстіндегі тұзды шаң борамасының пайда болу процесі, зиянды аэрозолдардың Қазақстан мен Ресей аймақтарына таралуының ғарыштық суреттері алынды. Сондай-ақ, Қазақстан аумағындағы атмосфераны және жер бетін зерттеу, жұлдызды аспан астрофизика бақылау жұмыстары да ойдағыдай өтті. 1991 жылы 10 қазанда Жерге оралды.
Ғарыштан оралған соң Қазақстандағы ғарыштық даярлығын зерттеулер негізін қалауға, отандық Қарулы Күштердің әскери даярлығын жетілдіруге, әскери-патриоттық тәрбие жұмыстарын жолға қоюға, саяси және қоғамдық қызметтерге белсене араласты.
Талғат Мұсабаев – Гиннестің үздік табыстар кітабында енген қазақ ғарышкері