Мәтінді мұқият оқып, төменде берілген кестені үлгі ретінде пайдаланып, өзіндік
талдау жасаңыз.
қазақстан территориясындағы ертедегі көшпенділер мәдениеті мен өнері
біздің заманымызға дейінгі бір мыңыншы жылдары бүкіл еуразия даласында скиф-
сақ тайпалар одағы өмір сүрді. ұшы-қиыры жоқ кең даланы игеріп, әртүрлі
патшалықтар
бірлестіктерін
құрып,
күшті
жауынгер
батыстағылар (гректер) скифтер десе, парсылықтар (иран, парсы патшалықтары)
сақтар деп атады. бірақ та осы екі атау да еуразия даласын жайлаған халықтардың
ортақ аты еді. скиф, сақ тарихын тілге тиек етіп, тереңірек үңілетін болсақ, оларды
құрайтын бірнеше тайпалар көне жазба шежірелерде жиі кездесетінін көреміз,
сарматтар, дайлар, аландар, массагеттер, үйсіндер. кезінде осы тайпалар бірлестіктері
қазақстан территориясын жайлаған, қазақ халқының арғы ата- болып
табылады. бұлардың ішінде, әсіресе, массагеттер, аландар, үйсіндер туралы тарихи
деректер көбінесе иран, парсы, грек біршама кездеседі. ал аландар
туралы көне қытай жылнамаларында дәйекті де айшықты жазылған. ең бір көне
деректер ежелгі парсылардың діни кітабы – авестада көрініс береді.
сонымен бірге дайлармен бірге иранның шығысында орын тепкен көшпелі тайпа
«тұрларды» да атап өтеді. ал осы «тұрларды» ежелгі гректер массагеттер деп атағанын
айтсақ, кітаптан түркі тектес халықтардың, дәлірек негіздесек, қазақ халқының арғы ата-
ң қ жайлап жатқан аймағын танып білеміз. массагеттер мен
тұрлардың (түріктердің) туысқан бір тайпа бірлестіктерінен тұратынын тарихтың атасы
атанған геродот та жазып кеткен.
ежелгі дәуірде орта азия мен қазақстан жерінде тайпа бірлестіктерінің ең күштісі
массагеттер, аландар болды. олар әрдайым көрші патшалықтармен қарым-қатынаста
болып, жауласқанмен жағаласып, тойласқанымен табысып отырды. көшпенді де еркін,
ержүрек халықты табанына таптау үшін талай рет парсы, грек, қытай патшалары жорық
жасаған. жаулардың ешқайсысына да берілмей, қайта өздеріне айықпас соққы беріп
отырған. скифтердің әйелдері де батыр, қайсарлықтарымен тарихта өз қалдырып отырды.
соның бірі, әйгілі әйел патша – томирис. массагеттер патшасы томирис өз
кезегінде ешкім тоқтата алмаған парсы патшасы кирге қатты соққы беріп, әскерін
талқандап, өзін қолға түсіріп басын алады. уақиға туралы геродот өзінің әйгілі «тарих»
шығармасында (б.э.д. 440-430ж.ж.) мынадай дәйекті келтіреді: «парсыларды жеңгеннен
кейін массагеттер падишасы томирис торсыққа толтырып қан құйғызып: «сен қанға
құмартып едің, енді шөлің қансын! » - деп, оған кирдің басын салдырған. тақырыбы
мәтін не туралы екенін жазыңыз.
көзделген аудитория
мектеп оқушылары
жалпы оқырмандар
мақсаты
автор бұл мәтінді жазғанда қандай мақсатты көздеп отыр?
стилі
ресми тілді қолданып отыр, демек
тілі
лексика
ғылыми, ресми лексикасы — терминдер
кейбір жерде бағалау
ұсыныстары
күрделі сөйлемдердің басымдылығы
жазбаша тілдің сипаттамасы ретінде есімшелі тіркестері
мәтін
анық құрылымы бар мәтін
мәтін бөлімдерге бөлінген, әрбір бөлім өз идеясын
мәтін логикамен құрылған, бірақ, кіріспесі болмауы мүмкін
Біздің қазақтың қосқан аты алдында келсе, түсірген балуаны жықса, салған құсы алса, қосқан иті өзгеден озып барып ұстаса, есі шығып бір қуанады. Білмеймін, содан артық қуанышы бар ма екен? Әй, жоқ та шығар! Осы қуаныш бәрі де қазақ қарындастың ортасында бір хайуанның өнерінің артылғанына я бір бөтен адамның жыққанына мақтанарлық не орны бар? Ол озған, алған, жыққан өзі емес, яки баласы емес. Мұның бәрі - қазақтың қазақтан басқа жауы жоқ, биттей нәрсені бір үлкен іс қылған кісідей қуанған болып, ана өзгелерді ызаландырсам екен демек. Біреуді ызаландырмақ - шариғатта харам, шаруаға залал, ақылға теріс. Әншейін біреуді ыза қылмақтың несін дәулет біліп қуанады екен? Жә, болмаса, ана ыза болушы соншалық неге жер болып қалады екен?
Объяснение:
26шы қара сөз
Туған жер... Туған ел... Осы екі ғана сөзде қаншама мағына, қаншама ой жатыр десеңізші?! Туған жердің қадірін әр адам әрқалай түсінетін шығар. Ал мен үшін Туған жер қадірі дүниедегі ең ұлы деген нәрсемен пара-пар. Себебі, ол – менің әлпештеген анам, аялап өсірген әкем, туған-туысым, аға-әпкелерім, мені білім жолына жетелеген ұстаздарым, сол білімге ұмтылу жолындағы тай-құлындай тебіскен жора-жолдастарым дүниеге келген жер. Менің Туған жерім, Отаным – кішкентай болса да, мен үшін аса қымбат әрі киелі Қармақшы жері. Осы мекенде менің көңілді де шаттыққа толы, уайымсыз да бейкүнә балалық шағым өтті. Қызыққа толы балалық шағым өткен туған ауылдың ауласын еш уақытта ұмытпақ емеспін. Балабақшадағы күндерім... Мектеп табалдырығын алғаш аттаған күн... Сыныптас достарыммен алғашқы таныстық... Бәрі-бәрі қазіргідей көз алдымда. Осылайша мектеп табалдырығын аттаған күнімді көз алдыма әкелсем, бүгінгі білім ордасымен, санаптас достарыммен қоштасар сәттің жақындағанына да сене алмай қаламын. Әредік орта мектепті бітіруге санаулы ғана күн қалғанын, сыныптас достарымызбен жан-жаққа, Қазақстанның түкпір-түкпіріне білім іздеп кете баратынымызды, балалықпен қоштасуым тиіс екенін ойласам бітті – жүрегім атша тулап, қобалжып қоя береді. Енді әне-міне дегенше сүрлеу-соқпағы көп өмірдің үлкен белесіне аттанбақпын. Мен – жас түлекпін алға ұмтылған. Жас түлек – болашақ үлкен мамандық иесі, өмір атты керуеннің бір жолаушысы.
Объяснение:
Кешір көп болып кетті жартысын жазсаң болады.