Мәтінді оқыңыз. Соңында берілген мәтіннен соңғы тапсырмаларды орындаңыз. Адам және табиғат Адам – табиғаттың ажырамас бөлігі. Табиғат пен адам қатар ұғым. Адамсыз табиғат, табиғатсыз адам өмір сүруі мүмкін емес. Адам табиғатты қасиет тұтады. Табиғат - тіршіліктің құт-берекесі. Табиғатты қорғау міндетіміз. Қазіргі кезде экология мәселесі нашарлап кетті. Экологияны қорғау, табиғатты сақтау қазіргі жастардың қолында. Табиғаттың сырын қазіргі кезге дейін ғалымдар зерттеуде. Қазақ халқында табиғатты құрмет тұтады. Қазақтар жұлдыздарға қарап бағыт бағдарды болжаған. Табиғат біздің асыраушымыз, байлығымыз, күнделікті тынығатын сарайымыз. Табиғат – адамның еңбегінсіз, адам игілігі үшін жаралған жаратылыстың сыйы. Адам табиғаттың патшасы деген ұғым бар. Сондықтан табиғат адам үшін - асыл ана. Өйткені а табиғатта, тіршілікте өсіп-өніп, жетілген. Қажетін алып, өз пайдасына жаратқан. Табиғат – ырыздықтың, ырыс пен мол қазынаның кайнар көзі, адам денсаулығының сенімді сақинасы. Ұрпақтан-ұрпаққа мол мұра ретінде қалушы. Табиғаттағы жануарлардың мүйізінен немесе өсімдіктің тамырынан халық емшілері дәрі – дәрмектер жасаған, сонымен қатар адам ағзасына дәрінің септігін тиерін анықтаған.Табиғаттың сырын білмей, қалай болса солай пайдалану ойға қонымсыз. Өйткені оның салдарынан табиғат байлықтары кеми түседі. Қазіргі таңда табиғаттың ластануы үлкен, аса зор мәселе. Бұл барлық дүние жүзінде қарастырылуда. Табиғат – сөз жетпес сұлулық, баға жетпес қазына, көз тоймайтын әсемдік , айтып жеткізе алмайтын қыры мен сыры мол құбылыс болғанымен, қазір сол табиғат нашарлап, ластануда, соның салдарынан адам өміріне өте қауіпті жағдай тудыруда . Біз табиғаттағы әрбір жайқалып тұрған гүлге, мәуелеп тұрған ағашқа қамқорлық танытуымыз қажет. «Бір тал кессең, он тал ек» демекші, айналамызда табиғаттан лас иісті, ауру тудырушы бактерияларды жоюшы тал, жасыл желек. Егер осы мәселе қаралмай қала берсе, төңірек азып кетеді. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстан Республикасының экологиялық қауіпсіздігі тұжырымдамасы» жарлығы Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінде «Экологиялық білім мен тәрбие беру» тұжырымдамасы экологиялық білім беру бағыттарына арналады. Бұл бағыттар мектептегі тәрбие жұмысына еніп, біз ауыл көшелерінің тазалығын сақтауға өз үлесімізді қосамыз. Салауатты өмір салтын ұстану аясында адамның қоршаған ортасы таза болуы шарт. Табиғаттың қорғаны жас ұрпақ - біз. Табиғат адамның бойына қуат, өзіне шабыт беруші. Табиғат біз киетін киімді, оқитын кітапты, тамақтанатын тағамды, ас дақылдарын бәрін де табиғаттан аламыз. Өлкелерді көгалдандыру жұмысы жүргізілсе деймін. Экологияны және адам өмірін бірдей сақтау үшін тезірек әрекет ету керек. Адамның ағзасының нашарлауы шаң-тозаң, қатты суық және ыстық желдерден, микробтар, түтін, улы газдар мен бактериялардан бастау алады. Мен өзімнің туған өлкеме қарағай т.б ағаш түрлерін ексе екен деймін. Табиғаттың зардаптарына төтеп беру үшін табиғатты қорғауымыз керек. Мәтінмен жұмыс. 1. Мәтіннің негізгі идеясы не? 2. Мәтін мазмұны туралы өз ойыңызды білдіріңіз. 3. Табиғат пен адамның байланысы не? 4. Мәтін бойынша сұхбат құрастырыңыз.
1. Әбу Насыр әл-Фарабидің кітапханасы Күмбез сарайдың терістік бетіндегі кума етіп салынған түкпіргі бөлмелерде болатын. 2. Әуел баста кітапхана ұлы ғұлама туып-өскен «Аққорған» атты қорғанында еді, Отырар шаһарының атағы дүйім жұртқа дабырайған соң Әбу Насыр көзі тірісінде Күмбез сарайға көшірткен. 3. Содан бері сан көп заман өтті, кітапхана иесі жат жерде қайтыс болды, кітап қоры молыға түсті. 4. Иланшы Қадырхан бүгін сол кітапхананы аралап көрмекші еді. 5. Жаңадан кітаптар қосылды, - соны білмекші. Кітапхана орналасқан бес қатпар қыш бөлменің бас қақпасының алдынан Әнет баба ұшырасқан.