Mihailo23

01.03.2023 02:26 •  Қазақ тiлi

Мәтінді оқып, сұраққа жауап бер. Бабаларымыз ежелден «Өнер алды – қызыл тіл» деп сөз өнерін аса жоғары бағалаған. Ақындар сөз сайысы кезінде жеңіске жетудің жолын іздеп, нақты дәлелдер келтіріп, сөзбен жеңген.
Айтыста ақындардың импровизациясы, логикасы мен дәлелінің күштілігі анық байқалуы тиіс. Сөз өнерінің, образды, көркем ойлардың тілдік көрінісін айтыс өлеңдерінен көреміз.

Ақындар тіліндегі көркем құралдарының бірі – мақал -мәтелдер. Мақал-мәтелдердің көпшілігі игі қасиеттерге үндеу, уағыздау сипатында болады. Мақал-мәтелдердің ерекшелігі – мазмұны терең, аз сөзбен көп мағына береді және көпшілігі есте тез сақталады. Айтыс өлеңдеріндегі мақал-мәтелдер тілдің эстетикалық қызметін күшейтіп, өлең сөзді әсерлі етеді. Ал қанатты сөздер мен мақал-мәтелдер әдеби тілімізді байытуға қосқан айтыс ақындарының үлесі екендігін көрсетеді.
Сұрақтарға бір сөзбен жауап бер.
1. Ақындар сайысты қалай женген?
2. Ақындар тіліндегі көркем құралдарының бірі не?
3. Мақал – мәтелдердің ерекшелігі неде?

2. Берілген сөйлемдерді мағынасына қарай сәйкестендір.
Ақындар өткен тарихты сөз етеді, Бірде қиындықтан көз ашпаған деп те суреттейді.
Ринат ақын даланы ақ мамыққа теңейді, Кейде татулыққа келмейтін қарсылас та бола алады.
Аманғазы жұлдыз болып аққысы келеді, Кейде жаңа заманның жетістіктерін сөз қылады.
Екі ақын өзара тату болып көрінеді, Біресе дария болып тасығысы келеді.

3.Тест сұрақтарына жауап бер .

1.Сүйінбай Аронұлы қай жердің дүлдүл ақыны?
 Арқаның
 Жетісудың
 Есілдің

2.Сүйінбай кіммен айтысты?
 Аманжолмен
 Жамбылмен
 Қатағанмен

3.Қазақ халқының айтыс өнері нешінші ғасырда дамыды?
 ХV
 ХVII
 ХІХ

4. Мақалдарды толықтыр

 Ойнап сөйлесең де, сөйле.
 Жаман сөз - жанға кірген ,
Жақсы сөз – таптырмайтын .
 Ең тәтті де ,
Ең ащы да .

5.Өзің таңдаған айтыскер ақынның бірімен сұхбат мәтінін жа