Мәтінді оқып, төмендегі сұрақтарға жауап бер. Судың қасиеті
Су – тіршілік көзі. Сусыз тіршілік ететін ағза болмайды. Құбылыстардың бәрі судың қатысуымен жүреді. Табиғатты адам мен жануар, өсімдікке бес түрлі жағдай міндетті түрде қажет. Атап айтсақ: ауа, жылу, жарық, тамақ және су. Сондықтан ағзалар денесі 50-ден
90 %-ға дейін судан тұрады. Салмағы 70 кг адамның денесінде 50 кг су бар. Оның мөлшері
27 кг кемісе адам өледі. А су ішпей бір апта ғана шыдай алады. Су – табиғатта ең көп таралған зат. Жер бетінің үштен екі бөлігін су қабаты алып жатыр. Осы орайда Тұрсынзада Есімжановтың су туралы мынадай өлең жолын оқығым келіп отыр:
Су жүргізер тіршіліктің тамырын,
Су жоқ болса тіршілік тәмам, бауырым.
Судың біз біле тұра маңызын,
Көп болған соң ұмытамыз қадірін.
Су бар жерде бау-бақша, орман –тоғай, бітік шыққан егін, мыңғырған мал бар. Сондықтан қазақ «Сулы жер – нулы жер» -деп бекер айтпаған. Бүгінгі менің тақырыбым «Су – тіршілік көзі» деп аталады. Қазақ халқы суды қадір тұтумен қатар оны жалпы халыққа, жан-жануар дүниесіне өсімдік әлеміне тіршілік беруші күш деп атаған.
Су – тазалықтың белгісі. Сондықтан суға байланысты тыйым сөздер де орын алған. Мысалы: «Су ішкен құдыққа түкірме», «Судың бетін ашық қалдырма», «Түнде суға барма».
( 183 сөз)
Ғылыми жоба "«Су тіршілік көзі»" (multiurok.ru)
«Тіршілік» сөзін қалай түсінесің?
Берілген тыйым сөздердің астарында қандай ой айтылған?
Судың адам өмірі үшін және табиғат үшін маңызы қандай?
«Су-тіршілік көзі» мен «Табиғат –тіршілік көзі» халық сөзінің қандай айырмашылығы бар?
Судың қандай қасиеті бар?
2 тапсырма
Судың адам денсаулығына қаншалықты маңызды екенін шынайы өмірмен байланыстырып шағын мәтін құрастыр. Берілген тірек сөздерді пайдаланып,
6-7 сөйлем жаз.
Тірек сөздер: күйзеліс, шаршау, теңізге, демалу, суға шомылу, жүрек талмасы, қан қысымы, бас ауру, суда жаттығу, су ішу, алдын алу.
3 тапсырма
Мәтінмен мұқият танысыңыз, мәтіндегі салт, сабақты етістіктің астын бір сызықпен, болымды, болымсыз етістіктің астын екі сызықпен сыз.
Сидней Олимпиадасы
Қазақстандық бокс мамандары Бекзат өте жас болғандықтан, оны Сидней Олимпиадасына жібергісі келмейді. Бірақ 2000 жылдары бокстан Қазақстан ұлттық құрамасын басқарған бапкер Тұрсынғали Еділов Бекзаттың көзіндегі жалынды байқап, ел намысын қорғауды жас боксшыға сеніп тапсырады. Бекзат Олимпиадада 57 келі салмақ дәрежесінде өнер көрсетеді.
Алғашқы кездесуінде Бекзат Саттарханов румыниялық боксшы Бобирант Овидиу-Тибериуаны айқын басымдықпен жеңеді.
Кейін ол африкалық Джефри Матебулламен кездесіп, оны 16-5 есебімен тізе бүктіреді.
ответ:
қазақстан халқының бірлігі күні мерекесі – бүгінгі таңда бейбіт өмір мен ынтымақ тұрмыс кешіп отырған ел тұрғындары үшін ыстық ықылас пен достық ниеттің дәстүрі, асыға күтер мейрамы.
бұл күн - әрбір қазақстандық үшін отанға деген сүйіспеншілік пен патриоттық сезімнің, азаматтық борыш пен жалпы ұлттық келісімнің мерекесі.
қоғамдық келісім мен саяси тұрақтылық – біздің ең маңызды байлығымыз! бұл жетістікті бағалау, оны сақтау жолында аянбай еңбек ету әрбір қазақстан азаматының міндеті болып табылады.
баршаңызды 1 мамыр – қазақстан халықтарының бірлігі мерекесімен шын жүректен құттықтаймын!
бір шаңырақтың астындағы халқымыздың достығы мен өзара түсіністігі одан әрі жалғасып, еліміздегі ұлтаралық татулық әрдайым берік болып, қашан да ынтымақ, бірлік мәңгі жасай берсін!
объяснение:
қазақ халқының суырып салма ақыны, төкпе жырау атанған мұрат мөңкеұлы 1843 жылы атырау облысы, қызылқоға ауданында, қарабау деген ауылда дүниеге келген.
жастайынан сөзге жүйрік, тілге үйір мұраттың оқуға ақындыққа деген құштарлығы ерте жаста оянған. мұрат ер жете келе айтыс өнеріне қарай ойысады. өз өңірінің даңқты ақындарының бірі болады. жас ақынның қғынан мұрат ойын –сауық кештеріне жиі бас сұғып, көптеген айтыс аламанына түсіп, жеңіп отырған. оның барлығы жас ақынның атақ-абыройына салмақ қосып, оған қосымша бедел әкеледі. ақын мұнымен шектелмей ой-өрісі мен білімін артыру мақсатында ел мен жер тарихы жайлы, рулардың шежіресі жөнінде көрген-естігендерін миына құйып, есте сақтап отырған. тап осы кезден бастап мұрат мөңкеұлы жұрт өнегесіне таңба болып басылған келеңсіз жайттарды ел ішіне қанықтыра бастайды.
мұрат мөңкеұлы отаршылдық заманында қазақ жұртының қаналып, әбден қажыған сәтінде елдің жарасын жамап, қарапайым халықты өлең-жырларымен рухтандырып отырған. ел тәуелсіздігін аңсап, халықтың бүгіні мен кешегі күндерін салыстыра жырлаған. халықты бірлікке шақырып, ел үшін күресуді талап еткен. қазақ батырларын қолға қару алып, жаудың бетін қайтаруға әрдайым өткір ұрандар тастаған. түрлі саяси науқандардың тұсында зар заман ағымына әр қилы толғаулар айтады. мұрат ақының «үш қиян» шығармасында халықтың қара шаңырағы шайқалып, босағасы тари түскендігі қара өлеңде айқара көрсетіліп баяндалған. пиғылының төмендеп, заманның азғандығын ашына сөз етеді. өлеңдерінде жүректе қалған мұңның тап қазір болып жатқан сықылды етіп, жұртты тебірентпей қоймаған. көшпенді мемлекеттің жазда жайлаудан, қыста қыстаудан айырылып, тығырыққа тірелгендігін, тұрмыс жағдайының күрт нашарлап, өмірге көлденең соққан жел ата-бабадан келе жатқан асыл мұраның бытшыты шыққанын жазған.
мұрат ақынның заман шындығын зарлай жырлаған әдеби мұрасы зар заман аталды. сондықтан да мұрат мөңкеұлы дулат бабатайұлы, шортанбай қанайұлы секілді ақындармен терезесі тең келіп xix-дың зар заман ақыны атанған болатын.