Мәтінді түсініп оқып, төмендегі тапсырманы орындаңыз / внимательно прочитайте текст, выполните
задания:
Домбыра Party
- Домбыра Partу туралы ең алғаш Facebook әлеуметтік желісінен естідім. Суреттер мен пікірлерді көріп, бұл
жобаға қызыға бастадым. Біраз уақыттан кейін Нұрғиса ағамыздың жазған постын оқыдым. Ол жерде бұл
кісі Лондонға келетінін және домбыра Party ұйымдастыратынын жазып, осы жерде жүрген қазақтардың
хабарласуын сұрапты. Мен де бұл мәселе қашан шешіледі екен, болатын уақыты мен жері қашан
анықталады екен деп біраз уақыт күттім. Сүйінші хабарды желі бойынша жан-жаққа тараттық-
Әрине, басында «Лондондағы Домбыра Party-ге аз адам келіп, ұят болып қалмағай» деп те уайымдадық.
Себебі жанымда жүрген қазақ студенттерінің көбісінің оқуы аяқталып, елге кеткен болатын. 6 шілде –
Астанамыздың туған күнінде «University College London» атты оқу ордасында өткен шараға қырыққа жуық
қазақ жиналды. Жиналып қана қоймай, Нұрғиса ағамызды қолдап, өздері де қолдарына домбыраны алып,
өнерлерін көрсетті. Көшеде серуендеп жүріп, бізді кездестіріп қуанған қазақтар да болды. Домбыраның
үнін естіп, арамызға келіп қосылып жатты. Біраз қазақ бауырларымыз шетелде жүріп, өз елін сағынғаны
байқалды. Осы Домбыра Partу арқылы шетелде жүрген қазақтар өздерін Қазақстанда болып қайтқандай
сезінген шығар. Осындай қазақтардың басын қосатын, елге, жерге деген сүйіспеншілігін арттыратын,
рухымызды асқақтататын бастамалар көбейе берсе екен деп тілеймін. Мен де Домбыра Party-дің
Лондонда жалғасын табуын қадағалап, көмегімді тигізуге әзір екенімді айтқым келеді.
Тапсырмалар / задания:
1. Мәтіндегі етістіктерді теріп жазып, шағын (өткен шақ, келер шақ) анықтаңыз / выпиши из
текста глаголы, определи время время, будущ.время).
2. Мәтіннен қалау райлы етістіктерді табыңыз / найди в тексте желательное наклонение
глагола).
делятся также на производные (туынды), образуются при суффиксов:
-шы, -ші образуют существительные, профессию человека: жазу (писать) - жазушы (писатель), сурет (рисунок) - суретші (художник), етік (сапоги) - етікші (сапожник), балық (рыба) - балықшы (рыбак), үгіт (агитация) - үгітші (агитатор).
-ша, -ше, мысалы: кітап (книга) - кітапша (книжка).
-лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тік образуются существительными, обозначающие отвлеченные понятия: бала (ребенок) - балалық (детство), дос (друг) - достық (дружба), батыр (герой) - батырлық (мужество, геройство), бай (богатый) - байлық (богатство).
-хана, образует существительные, указывающие на названия учреждений: ас (пища) - асхана (столовая), дәріс (лекция) - дәрісхана (лекционный зал), ем (лечение) - емхана (поликлиника), дәрі (лекарство) - дәріхана (аптека), кітап (книга) - кітапхана (библиотека).
Зат есімдердің көптік жалғауы – Множественное число существительных.
Множественное число существительных в казахском языке образуется при окончаний -лар/-лер, -дар/-дер, -тар/-тер. Например: бала-лар - дети, қалам-дар - ручки, жігіт-тер - джигиты.
Чередование гласных в окончаниях определяется правилами сингармонизма: если последний слог слова - твердый, то прибавляются суффиксы -лар, -дар, -тар. Например: ана-лар, қыз-дар, жас-тар.
Если последний слог слова - мягкий, то прибавляются суффиксы -лер, -дер, -тер. Например: әке-лер, тіл-дер, жігіт-тер.
Чередование согласных в суффиксах множественного числа определяется законами прогрессивной ассимиляции.
-Аслан ол қандай телеарна?
-Қар.Қаз .Телеарнасы алғашқы рет 1958 жылы Шахтерлер күніне эфирге шықты,ал 1963 жылы Қарағанды телевизиясының бағдарламасы Республикалық арна бойынша алғаш рет көрсетілді
-Қар. Қаз телеарнасы қай тілде өтеді?
-Қар .Қаз Телеарнасы 26 өзіндік хабары қазақ және орыс тілдерінде эфирге шығады.Тәулігіне 14 сағат хабар таратады. Мұның 50 пайызы өз өнімдері. Көрермендермен сұрақ-жауап жүргізгенде олардың 94 пайызы «Қазақстан-Қарағанды» телеарнасына үлкен сенім артты.
-Аслан енді мен осы телеарнаны қарасам деп отырмын,сен мені өте қызықтырдың